قدرت جادویی لحن کودکانه در رشد زبان انسان

یکی از پدیده‌های تقریباً جهانی در میان انسان‌ها، استفاده از گفتار ویژه‌ی کودکانه است؛ زمانی که مراقبان با کودکان ارتباط برقرار می‌کنند، اغلب با سبکی خاص از گفتار که به آن «لحن کودکانه» یا baby talk نیز گفته می‌شود. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که میزان گفتار کودک‌محور که کودکان می‌شنوند، با نتایج یادگیری بهتر (مثلاً در اندازه واژگان یا مهارت‌های سوادآموزی) مرتبط است. این شیوه به نظر می‌رسد یادگیری زبان را تسهیل می‌کند. اما این ویژگی چگونه تکامل یافته است؟

برای بررسی این موضوع، پژوهشگرانی از دانشگاه زوریخ (UZH) و دانشگاه نوشاتل (UNINE) – اعضای مرکز ملی شایستگی در پژوهش زبان تکاملی (NCCR Evolving Language) – به همراه همکارانی از دانشگاه‌هایی در فرانسه، آلمان و ایالات متحده، اکنون بررسی کرده‌اند که آیا این ویژگی در دیگر نخستی‌های بزرگ نیز دیده می‌شود یا خیر.

متخصصان گفتار کودکانه

در این مطالعه که روی جلد نشریه‌ی Science Advances منتشر شده، زیست‌شناسان و زبان‌شناسان استفاده از «ارتباط صوتی ویژه‌ی نوزادان» را در میان پنج گونه از نخستی‌های بزرگ بررسی کردند: انسان‌ها، بونوبوها، شامپانزه‌ها، گوریل‌ها و اورانگوتان‌ها. آن‌ها برای این منظور، به‌طور دقیق صداهایی را که نوزادان نخستی‌های بزرگ در طبیعت در معرض آن‌ها قرار می‌گیرند، ضبط کردند. نتایج آن‌ها نشان می‌دهد که انسان‌ها با اختلاف بسیار زیاد، بیشترین میزان استفاده از گفتار کودکانه را دارند.

فرانتسیسکا وگدل، پژوهشگر پسادکتری در دانشگاه زوریخ (UZH) و یکی از سه نویسنده‌ی اصلی این مطالعه، می‌گوید:
«از اینکه چقدر کم این نوع ارتباط را در خویشاوندان نزدیک‌مان در دنیای حیوانات مشاهده کردیم، شگفت‌زده شدیم.»

اما در این صورت، نوزادان نخستی‌های بزرگِ غیرانسان چگونه بخش‌های آموختنی از نظام ارتباطی خود را یاد می‌گیرند؟

یادگیری از راه‌های دیگر

در واقع، حتی در انسان‌ها نیز نوزادان فقط از طریق گفتار مستقیم یاد نمی‌گیرند.

یوهانا شیک، پژوهشگر پسادکتری در دانشگاه زوریخ و یکی از نویسندگان اصلی این مطالعه می‌گوید:
«ما می‌دانیم که نوزادان انسان می‌توانند با گوش دادن به گفت‌وگوهای اطراف‌شان، چه از بزرگسالان و چه از کودکان دیگر، واژگان جدید یاد بگیرند.»

با مقایسه‌ی ارتباطات پیرامون نوزادان در میان پنج گونه‌ی نخستی بزرگ، پژوهشگران دریافتند که همه‌ی آن‌ها به جز اورانگوتان‌ها در سطوح نسبتاً مشابهی از ارتباط محیطی قرار دارند. این احتمال وجود دارد که، مانند انسان‌ها، نخستی‌های بزرگ نیز جنبه‌هایی از سامانه‌ی ارتباطی خود را به‌طور اجتماعی و از طریق ارتباطات اطراف بیاموزند.

علاوه بر این، در این مطالعه، پژوهشگران تنها بر میزان ارتباط صوتیِ مستقیم با نوزاد تمرکز داشتند و به پدیده‌های مشابه در سایر شکل‌های ارتباطی نپرداختند.

کارولین فرینز از دانشگاه نوشاتل (UNINE) و سومین نویسنده اصلی این پژوهش می‌گوید:
«از آنجا که گفتار یکی از شیوه‌های اصلی زبان است، تصمیم گرفتیم پژوهش خود را با تمرکز بر حوزه صوتی آغاز کنیم. اما می‌دانیم که نخستی‌های بزرگ غیرانسان نیز ژست‌هایی را به سمت نوزادان خود انجام می‌دهند و برخی از این ژست‌ها دارای ویژگی‌هایی هستند که در ارتباط انسان‌ها با نوزادان نیز دیده می‌شوند.»

مطالعه تکامل گفتار ویژه نوزادان

برای کشف روند تکامل زبان، روش ایده‌آل بررسی توانایی‌های زبانی انسان‌های اولیه است. با این حال، از آنجا که زبان فسیل نمی‌شود، هیچ نشانه‌ای از این توانایی‌ها در گونه‌های منقرض‌شده انسانی در اختیار نداریم.

فرانتزسیکا وگدل توضیح می‌دهد:
«به همین دلیل، توجه خود را به نزدیک‌ترین خویشاوندان زنده‌مان نخستی‌های بزرگ غیرانسان معطوف کردیم و ارتباط صوتیِ ویژه نوزادان را در آن‌ها بررسی کردیم.»

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که گرایش به جهت‌دهی آواها به سوی نوزادان در تبار انسان به‌طور گسترده‌ای گسترش یافته است. اگرچه ارتباط صوتی ویژه نوزادان تنها در سطوح پایین در خویشاوندان نزدیک ما یعنی نخستی‌های بزرگ مشاهده شده است، اما پژوهش‌ها نشان داده‌اند که گونه‌های دیگری از جمله برخی میمون‌ها، خفاش‌ها، گربه‌ها و دلفین‌ها نیز آواهایی را به طور خاص متوجه نوزادان خود می‌کنند.

پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند:
«برای روشن‌تر شدن مسیر تکامل این نوع ارتباط، مطالعات آینده می‌توانند ویژگی‌ها و کارکردهای گفتار ویژه نوزادان را در گونه‌های مختلف مقایسه کنند و بررسی کنند که چرا و چگونه این تفاوت‌ها به وجود آمده‌اند.»

منبع خبر : phys.org