آسمان کلانشهرهای ایران، از مشهد در شمالشرق تا تهران و کرج در مرکز، و از تبریز در شمالغرب تا اهواز در جنوبغرب، این روزها چهرهای یکسان و نگرانکننده به خود گرفته است؛ رنگی میان سیاهی و خاکستری. پایداری هوا، سرمای بدون بارش و نبود جریانهای موثر جوی در اغلب مناطق کشور موجب شده آلودگی هوا شدت یابد و لایهای غلیظ از آلایندهها بر فراز شهرها ثابت بماند. این شرایط، کیفیت هوا را در بسیاری از کلانشهرها به مرز هشدار رسانده و نگرانیها درباره پیامدهای بهداشتی و زیستمحیطی را افزایش داده است.
در شرایطی که کیفیت هوا در تهران و چند کلانشهر کشور به مرحله هشدار رسیده است، سازمان هواشناسی نسبت به عبور شاخص آلودگی از مرز ۲۰۰ و ورود به وضعیت «بحرانی» هشدار داده است. بر اساس دادههای شرکت کنترل کیفیت هوا، شاخص آلودگی پایتخت در روزهای اخیر با ثبت عدد ۱۷۸ در محدوده قرمز قرار گرفته و تهران را به پنجمین شهر آلوده جهان تبدیل کرده است؛ وضعیتی که در صورت نبود تصمیمات فوری برای مهار منابع آلاینده ثابت و متحرک، در روزهای آینده تشدید خواهد شد.
«صادق ضیائیان»، رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، با اشاره به تداوم شرایط جوی نامساعد تا روز چهارشنبه اعلام کرد: «سکون و پایداری هوا باعث انباشت آلایندهها شده است و اگر این روند ادامه یابد، شاخص در برخی مناطق احتمالاً از عدد ۲۰۰ نیز فراتر خواهد رفت.» او تأکید کرد که بدون تصمیمهای مؤثر برای کاهش آلایندگی، ورود به مرحله بحران قطعی خواهد بود.
گزارشها نشان میدهد مناطق ۱۳، ۱۴، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ آلودهترین نقاط تهران هستند و در مرز وضعیت «بسیار ناسالم» قرار دارند. در همین حال، کیفیت هوای تهران از ابتدای سال تاکنون تنها ۶ روز پاک و ۱۲۳ روز قابل قبول بوده، در مقابل ۱۰۶ روز ناسالم برای گروههای حساس، ۹ روز ناسالم برای همه گروهها، ۲ روز بسیار ناسالم و ۲ روز خطرناک ثبت شده است؛ آماری که از تشدید روند آلودگی هوا خبر میدهد.
اداره کل هواشناسی استان تهران نیز اعلام کرده است که طی پنج روز آینده آسمان پایتخت صاف تا کمی ابری و عمدتاً غبارآلود خواهد بود. بهرغم وزش بادهای خفیف، نبود جریان مؤثر جوی موجب افزایش محسوس غلظت آلایندهها و کاهش دید افقی خواهد شد. همچنین پیشبینیها از کاهش دمای پایتخت تا پایان هفته حکایت دارد؛ کاهشی که احتمال وقوع پدیده «وارونگی دما» و در نتیجه تشدید آلودگی را بیشتر میکند.
با افزایش غلظت آلایندهها و تکرار هشدارهای کارشناسان، اکنون چشمها به دولت و کارگروه اضطرار آلودگی هوا دوخته شده است؛ جایی که تصمیمات آنها میتواند مانع ورود کلانشهرها به بحران یا آغازگر مرحلهای جدید از نگرانیهای زیستمحیطی باشد.
آلودگی هوا به مرز خطر رسید؛ هشدار نارنجی برای کلانشهرهای کشور
افزایش پیوسته آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور و پایداری شرایط جوی، وضعیت کیفیت هوا را به مرز «خطر» رسانده است. در حالی که بارش مؤثر و وزش باد طی روزهای گذشته غایب بوده، روند صعودی غلظت آلایندهها باعث شده شاخص هوا در بسیاری از شهرهای بزرگ به سطح نگرانکنندهای برسد.
«امین حسین نقشینه»، کارشناس سازمان هواشناسی کشور، وضعیت اخیر را چنین توصیف کرد: با تداوم وارونگی دما، سکون هوا و نبود سامانه بارشی، آلودگی هوا در تهران و بسیاری از کلانشهرها به سطح هشدار رسیده است و بر اساس الگوهای پیشبینی، این شرایط حداقل تا یک هفته آینده ادامه خواهد داشت.
او با اشاره به صدور هشدار سطح نارنجی از سوی سازمان هواشناسی گفت: از ابتدای هفته اطلاعرسانی کرده بودیم که طی روزهای دوشنبه، سهشنبه و چهارشنبه شدت غلظت آلایندهها افزایش مییابد و کیفیت هوا بهشدت کاهش پیدا میکند. اکنون این وضعیت در بیش از ۸ کلانشهر کشور کاملاً مشهود است.
به گفته کارشناسان، ادامه روند فعلی، سلامت گروههای حساس و حتی افراد سالم را تحت تأثیر قرار داده و اتخاذ تصمیمات فوری از سوی کارگروه اضطرار آلودگی هوا را ضروری کرده است.
شاخص آلودگی تهران به ۱۷۸ رسید؛ کلانشهرها در معرض آلودگی شدید
شاخص کیفیت هوای تهران روز گذشته (دوشنبه) به عدد ۱۷۸ رسید و این وضعیت نشاندهنده قرار گرفتن هوا در محدوده «ناسالم برای همه گروهها» است. کارشناسان هشدار میدهند که در صورت ادامه روند فعلی و کنترل نشدن منابع آلاینده، شاخص آلودگی میتواند به آستانه «خطرناک» نیز برسد.
امین حسین نقشینه، کارشناس سازمان هواشناسی کشور، با اشاره به وضعیت کلانشهرها اعلام کرد: امروز سهشنبه، شهرهای تهران، کرج، اراک، اصفهان، تبریز و اهواز و فردا چهارشنبه تهران، کرج، اراک، اصفهان، مشهد و اهواز در معرض آلودگی شدید قرار دارند.» او افزود: «با توجه به سکون هوا، انتظار میرود شاخص آلودگی در روزهای آینده نیز تفاوت محسوسی نداشته باشد و همچنان در همین حدود باقی بماند.
این شرایط نگرانیها درباره پیامدهای بهداشتی آلودگی هوا را افزایش داده و کارشناسان تأکید دارند که اقدامات فوری برای کاهش آلایندهها ضروری است تا از ورود کلانشهرها به وضعیت بحرانی جلوگیری شود.
هیچ بارشی در راه نیست؛ آلودگی هوا دامنهدارتر از همیشه
کارشناس سازمان هواشناسی هشدار داد که طی یک هفته آینده هیچ سامانه بارشی پیشبینی نمیشود و شرایط پایدار جوی ادامه خواهد داشت. «امین حسین نقشینه» با اشاره به پیشبینیهای فعلی گفت: مدلهای هواشناسی نشان میدهد تنها اواسط هفته آینده، حدود یکم تا دوم دسامبر، ممکن است مقداری افزایش ابر و نشانههایی از ناپایداری مشاهده شود، اما تا آن زمان شرایط پایدار خواهد بود و وزش باد مؤثر نیز در کار نیست.
نقشینه همچنین درباره گستردگی آلودگی هوا توضیح داد: دامنه آلودگی امسال تنها محدود به کلانشهرها نیست؛ حتی برخی شهرهای کوچک و مناطقی که در سالهای گذشته خبری از آلودگی در آنها شنیده نمیشد، اکنون با کاهش کیفیت هوا مواجه شدهاند.
این وضعیت نشان میدهد که بحران آلودگی هوا در کشور تنها به شهرهای بزرگ محدود نمانده و کاهش کیفیت هوا به بخشهای وسیعی از کشور سرایت کرده است، موضوعی که نیازمند اقدامات فوری برای مهار منابع آلاینده است.
تعطیلی گسترده تبریز و چند شهرستان همجوار بهخاطر آلودگی هوا
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی از تعطیلی مدارس، دانشگاهها و ادارات برخی شهرستانها به دلیل آلودگی شدید هوا خبر داد. ظفر محمدی اعلام کرد: روزهای سهشنبه و چهارشنبه، ۴ و ۵ آذر، مدارس، دانشگاهها و ادارات شهرستانهای تبریز، اسکو، آذرشهر، عجبشیر، بناب، شبستر، ملکان، لیلان و مرند تعطیل خواهند بود.
وی درباره وضعیت شهرستان مراغه افزود: در این شهرستان، مقطع پیشدبستانی تعطیل است، مدارس و دانشگاهها بهصورت غیرحضوری فعالیت میکنند و دستگاههای اداری دایر خواهند بود.» محمدی تأکید کرد که بقیه شهرستانها به فعالیت عادی خود ادامه خواهند داد.
معاون استاندار همچنین از اجرای طرح زوج و فرد در تبریز از درب منازل خبر داد و گفت: رفت و آمد وسایل نقلیه دودزا کنترل و با آنها برخورد خواهد شد.
وی با اشاره به حملونقل عمومی اظهار کرد: در روزهای سهشنبه، چهارشنبه و پنجشنبه، ۴، ۵ و ۶ آذر، استفاده از حملونقل عمومی رایگان خواهد بود و توصیه میشود مردم تا حد امکان از وسایل نقلیه شخصی استفاده نکنند.
نظرات کاربران