با توجه به گزارش منتشر شده در جهان صنعت نیوز؛ زمین گیری قسمت قابل توجهی از ناوگان حمل و نقل هوایی کشور باعث ایجاد کمبود بلیت هواپیما گردیده است. این موضوع باعث ناراحتی و شکایت بسیاری از مسافران شده است. آخرین آمار منتشر شده توسط شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نشان می‌دهد که در ماه آبان امسال، ۲۷ درصد از پروازهای خروجی با تاخیر مواجه بوده و متوسط زمان تاخیر پروازهای شرکت‌های هواپیمایی به ۷۹ دقیقه افزایش یافته است. در چنین شرایط، اخبار متعددی از مشکلات فنی در پروازها به گوش می‌رسد.
نقص فنی مداوم هواپیماهای ایرانی
دوم بهمن‌ماه امسال، پرواز شرکت هواپیمایی چابهار از خرم‌آباد به تهران به دلیل مشکلات فنی لغو گردید. همچنین در بیست‌وپنجم دی‌ماه این سال، شرکت هواپیمایی ماهان نیز به دلیل نقص فنی، پرواز تهران به بجنورد را لغو نمود. در تاریخ بیست‌ویکم دی‌ماه ۱۴۰۲، پرواز تهران به سقز که از فرودگاه مهرآباد برگزار می‌شد، به دلیل مشکلات فنی مجبور به بازگشت به تهران گردید. همچنین در هفدهم دی‌ماه امسال، پرواز هواپیمایی زاگرس از مشهد به قشم به دلیل نقص فنی، با ۶ ساعت تاخیر برگزار گردید.
در بیست و پنجم آذرماه سال ۱۴۰۲، مسافران پرواز ساری به نجف با هواپیمای وارش به دلیل نقص فنی در هواپیما، ساعت‌ها در فرودگاه به مراتب تأخیر کردند. همچنین در بیست و سوم آذرماه همان سال، پرواز هواپیمایی ماهان از یاسوج به تهران، به دلیل ایراد در یکی از موتورهای هواپیما، در شهر شیراز فرود آمد.
همچنین در بیست و هفتم آبانماه همان سال، چرخ‌های هواپیمای ایران‌ایر از تهران به مراغه، در هنگام نشستن در فرودگاه سهند، به دلیل نقص فنی مشکل داشتند. این اتفاق تنها ۱۰ روز پیش از آن رخ داده بود که پرواز تهران به زابل به دلیل نقص فنی در فرودگاه کرمان فرود آمد.
در چهاردهم آبانماه، هواپیمای شرکت ماهان نیز به دلیل نقص فنی هنگام فرود، پس از قفل شدن چرخ‌هایش، به یکباره وسط باند فرودگاه بین‌المللی جزیره کیش ایستاد و باعث حبس مسافران در هواپیما به مدت یک ساعت شد. این موضوع باعث اختلال در فعالیت فرودگاه کیش و تاخیر پروازهای دیگر شرکت‌های هواپیمایی به سمت این جزیره گردید.
در ابتدای آبانماه همان سال، یک فروند هواپیمای A300 ایران‌ایر که در مسیر تهران به استانبول بود، به دلیل مشاهده دود در کابین خلبان به دلیل نقص فنی دوم، مجبور به فرود در فرودگاه تبریز شد.
اینها فقط چند نمونه از گزارش‌های نقص فنی هواپیماهای متعلق به ناوگان هوایی ایران در چند ماه اخیر هستند.
تحریم‌های بین‌المللی و تأثیر آنها بر سیاستگذاری‌های دولتی
چالش‌ها و موانع صنعت حملونقل هوایی در ایران در سطوح مختلف، از جمله ساختارهای داخلی و بین‌المللی، باعث به‌وجود‌آمدن مشکلاتی شده‌اند. این مسائل عبارتند از تحریم‌های بین‌المللی که باعث محدودیت‌هایی در توسعه این صنعت شده‌اند، مسائل مرتبط با ناوگان فرسوده که به تعداد کم و وضعیت فنی ضعیف آن اشاره دارند، چالش‌های مدیریتی و نیاز به اصلاحات ساختاری در زیرساخت‌ها و سیاستگذاری‌های دولتی، از جمله موضوعات آزادسازی نرخ بلیت‌ها.
تحریم‌های اقتصادی در سال‌های اخیر باعث شده‌اند که ایران به‌طور مستقیم قادر به خریداری هواپیماهای مدرن نشود، و این موضوع باعث استفاده از هواپیماهای با عمر بالا یا دست‌دوم شده و افزایش مسائل فنی و ایمنی شود. محدودیت در دسترسی به قطعات یدکی اصلی و سرویس‌های فنی متخصص نیز به‌طور مستقیم بر کیفیت و ایمنی حملونقل هوایی تأثیرگذار است.
یک مسئله دیگر مهم در حوزه صنعت هوانوردی ایران، ناوگان ضعیف، فرسوده و کم تعداد است. عمر متوسط ناوگان هوایی ایران به نسبت استانداردهای جهانی بیشتر است که باعث افزایش هزینه‌های نگهداری، کاهش کارایی انرژی و نقص‌های فنی متعدد شده و شرکت‌های هواپیمایی ایران را در موقعیت رقابتی ضعیفتری نسبت به هواپیمایی‌های منطقه‌ای قرار داده است. این شرکت‌ها با محدودیت‌های دسترسی به فناوری‌ها و بازارهای جهانی در مقابل رقبا مواجه هستند.
تأثیر دخالت دولت در آزادسازی قیمت بلیت هواپیما
تغییر نرخ بلیت‌های هواپیماها ممکن است منجر به نوسانات قیمت شود، که برای مصرف‌کنندگان و پایداری مالی شرکت‌های هواپیمایی چالش‌برانگیز است. این تحول همچنین ممکن است باعث افزایش رقابت در صنعت شود، که در نتیجه ممکن است خدمات و گزینه‌های بیشتری برای مسافران فراهم شود. با این حال، دولت باید توجه داشته باشد که این تغییرات سیاستی به گونه‌ای اجرا شوند که به تسلط یا انحصار چند شرکت در بازار منجر نشود، زیرا این موضوع ممکن است منجر به آسیب به مصرف‌کنندگان شود.
برای بهبود وضعیت صنعت حملونقل هوایی در ایران، نیاز به اجرای راهکارهای مختلف است. این اقدامات شامل مدرن‌سازی ناوگان از طریق کانال‌های غیرمستقیم و شرکت در برنامه‌های بین‌المللی، تقویت زیرساخت‌ها و فراهم کردن تسهیلات فرودگاهی، و همچنین اصلاحات در سیاستگذاری‌های دولتی می‌شود. این اقدامات به منظور افزایش کیفیت خدمات، بهبود امکانات، و تسریع در رشد این صنعت انجام می‌شود.
استراتژی های توسعه
در ادامه، باید به جوانب مختلف مرتبط با استراتژی‌های توسعه و نیازمندی‌های سرمایه‌گذاری پایدار در حوزه حملونقل هوایی کشورمان پرداخت تا این صنعت بتواند به سوی پیشرفت حرکت کند. ایجاد روابط استراتژیک با کشورها و شرکت‌های بین‌المللی، به عنوان یک راهکار موثر، می‌تواند امکانات لازم برای غلبه بر محدودیت‌ها را فراهم کرده و از اشتراک‌گذاری دانش فنی و بهره‌مندی از تجربیات جهانی بهره‌مند گردد.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، از جمله تجهیزات پیشرفته مانند سیستم‌های مدیریت پرواز و امکانات فرودگاهی، امری ضروری به‌منظور افزایش جذابیت گردشگری و تقویت تجارت بین‌المللی است. جلب سرمایه‌گذاری، به‌صورت دولتی یا از طریق جلب سرمایه‌گذاری خارجی و بخش خصوصی، اساسی است برای به‌روزرسانی ناوگان و زیرساخت‌ها. در این زمینه، دولت می‌تواند با اعمال سیاست‌های مالیاتی و تشویقی مناسب، زمینه را برای جذب سرمایه ایجاد کند و همچنین به بهبود سطح استانداردها و کیفیت خدمات نیز کمک نماید.
تدوین قوانین و مقرراتی که به حفاظت از حقوق مسافران و تضمین منافع شرکت‌های هواپیمایی اختصاص داشته باشند، نیز باید در اولویت‌های سیاستگذاری قرار گیرد. انطباق با استانداردهای جهانی، به خصوص آنچه توسط سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری (ایکائو) تدوین شده است، امری ضروری است به‌منظور ارتقاء ایمنی و امنیت پروازها.
به‌طور خلاصه، صنعت هوانوردی ایران نیاز به تحولات چندجانبه دارد که نه تنها از دیدگاه فناوری جدید، بلکه با توجه به بهبود ساختارهای سیاستگذاری و همکاری‌های بین‌المللی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. با اجرای چنین اقداماتی، امکان پیشرفت صنعت حملونقل هوایی ایران در مواجهه با چالش‌های فعلی و دستیابی به توسعه پایدار وجود دارد.
نظرات کاربران