نشست “سیر تکوین علوم اجتماعی در ایران” در روز دوشنبه ۲۳ بهمن ماه در سالن خیام خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار گردید.
به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست “سیر تکوین علوم اجتماعی در ایران” توسط گروه علوم اجتماعی خانه اندیشمندان علوم انسانی، در روز دوشنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۲ با حضور مصطفی ازکیا استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، در سالن خیام خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار گردید. دبیر این نشست بغلامرضا غفاری بود. خلاصه‌ای از گزارش این نشست در ادامه آمده است.
دکتر مصطفی ازکیا، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، اظهار داشت: قصد دارم درباره تاریخچه تکامل جامعه‌شناسی روستایی و پیشرفت روستاها صحبت کنم. برنامه‌هایی که پس از انقلاب اجرا شدند، تا برنامه سوم می‌توانستیم عملیات آنها را مشاهده کنیم، اما پس از آن، این اقدامات کاهش یافت. موسسه مطالعات تحقیقات اجتماعی، پیش و پس از انقلاب، خدمات بزرگی ارائه کرده است.
وی افزود: آمریکا مهد جامعه‌شناسی روستایی است. نخستین تحقیقات در این زمینه به آمریکایی‌ها تعلق داشت. دولت آمریکا با ایجاد دپارتمان‌های تخصصی، در این زمینه کمک کرد. پس از جنگ جهانی دوم، تحقیقات روستایی ادامه یافت. در دهه ۶۰، تحقیقات روستایی از آمریکا به اروپا و سپس به دیگر کشورها گسترش یافت و انجمن جامعه‌شناسی روستایی تأسیس شد. سپس تحقیقات در حوزه نوسازی و تئوری نوسازی و سپس به تئوری وابستگی پیوست. در دهه ۸۰، توجه به محیط زیست روستایی و بهره‌برداری‌های کوچک آغاز شد و در دهه ۹۰، بحث‌هایی درباره کیفیت زندگی و توسعه پایدار مطرح شد و سپس به بحث جهانی شدن و تأثیرات آن بر فرهنگ روستایی پرداخته شد.
وی ادامه داد: در مورد ایران، ما می‌خواهیم به بحث اصلاحات ارضی بپردازیم. حسن ارسنجانی (وزیر کشاورزی آن زمان) تمایلاتی سوسیالیستی داشت و دوست علی امینی بود. امینی ادعا می‌کرد که اصلاحات ارضی کار اوست و ارسنجانی نیز یکی از عوامل آن بود. در انجام اصلاحات ارضی، چهار عنصر شرکت داشتند که عبارت بودند از علی امینی، حسن ارسنجانی، شاه، و آمریکایی‌ها. زمانی که امینی مجلس را منحل کرد، آمریکایی‌ها تقاضای دیدار با ارسنجانی را داشتند. ارسنجانی تمام مشاوران آمریکایی را از وزارت خانه بیرون کرد.
ازکیا افزود: اصلاحات ارضی در سه مرحله اجرا شد. مرحله اول تا سال ۱۳۴۳ ادامه یافت. مراغه اولین منطقه‌ای بود که این اصلاحات در آن جا اجرا شد چرا که نظام ارباب رعیتی در آن منطقه حاکم بود. سال ۵۳، اصلاحات ارضی به پایان رسید. سه تحقیق‌گر در این زمینه فعالیت داشتند؛ محمد اشرف که درباره نتایج اصلاحات ارضی بحث می‌کند، خانم لمبتون که در زمینه روستاهای ایران تحقیقات انجام داده و اریک هوگلند که تز دکتری خود را در زمینه اصلاحات ارضی در ایران نوشته است و کتاب “زمین و انقلاب” را نوشته است.
نظرات کاربران