ایران بهتازگی آغاز ساخت پهپادهای ویژه بارورسازی ابرها را اعلام کرده است؛ اقدامی که بسیاری از کارشناسان آن را یکی از نوآورانهترین پروژهها در عرصه مدیریت منابع آب در سطح جهان ارزیابی میکنند. این طرح، که توسط نهادهای تخصصی در حوزه فناوریهای هوا-آب طراحی و اجرا میشود، میتواند بهطور قابل توجهی در بهبود وضعیت بارندگی و کاهش آسیبهای ناشی از خشکسالی مؤثر باشد؛ چالشی جدی که سالهاست بخشهای مختلف کشور از جمله کشاورزی، تأمین آب شهری و مدیریت محیط زیست با آن درگیر است.
این پروژه بخش مهمی از تلاش گسترده ایران برای مقابله با کمبود آب و پیامدهای گسترده آن است. خشکسالی در سالهای اخیر به یکی از مهمترین دغدغههای ملی تبدیل شده و اثرات مستقیم آن بر مزارع، باغها و منابع آب زیرزمینی، نیاز به فناوریهای نوین و سریعالعمل را افزایش داده است.
ورود رسمی پهپادها به عرصه بارورسازی، فناوریای نو در جهان
در همین راستا، رئیس سازمان توسعه و بهرهبرداری از فناوریهای نوین هوا-آب در ایران تأکید کرد که استفاده از پهپادها برای بارورسازی ابرها موضوعی جدید در سطح جهانی است. او اعلام کرد که ایران نهتنها وارد این حوزه شده، بلکه روند ساخت پهپادهای اختصاصی برای این مأموریت را نیز آغاز کرده است. بهگفته او، بسیاری از کشورها تاکنون از هواپیماهای سبک برای انجام عملیات بارورسازی استفاده میکردند، اما بهکارگیری پهپادها، مزایای جدیدی از جمله کاهش هزینهها، افزایش سرعت عملیات، افزایش دقت در تزریق مواد بارورساز و امکان اجرای مأموریت در شرایط سخت جوی را به همراه دارد.
این مقام رسمی با اشاره به توانمندیهای این فناوری گفت: «با استفاده از پهپادهای بارورساز میتوان میزان بارندگی را بین ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش داد. این افزایش، تأثیر قابلتوجهی بر بهبود وضعیت منابع آب و تقویت توان کشور در مقابله با خشکسالی خواهد داشت. آزمایشهای اولیه موفقیتآمیز بوده و تیمهای متخصص در حال تکمیل مراحل توسعه و آمادهسازی این پهپادها برای بهرهبرداری عملیاتی هستند.»
تمرکز ایران بر توسعه راهکارهای نوین مدیریت آب
طرح ساخت پهپادهای بارورساز بخشی از یک برنامه گستردهتر در ایران است که هدف آن توسعه فناوریهای نوین بهویژه در حوزه مدیریت منابع آب و ارتقای امنیت غذایی است. طبق اعلام وزارتخانههای مرتبط، یکی از اولویتهای کشور در برنامههای میانمدت، استفاده از فناوریهای جدید برای تأمین آب مورد نیاز بخش کشاورزی و همچنین تأمین آب شرب در برخی مناطق با تنش آبی است.
پهپادهای بارورساز، که قادرند در ارتفاعات بالا فعالیت کنند، با استفاده از ترکیبات شیمیایی ویژهای که در استانداردهای جهانی نیز پذیرفته شدهاند، قطرات ریز آب را درون ابرها به یکدیگر متصل کرده و فرآیند بارش را تسهیل میکنند. این عملیات در مناطقی که شرایط شکلگیری باران وجود دارد اما به دلیل کمبود هستههای میعان بارش اتفاق نمیافتد، بیشترین اثربخشی را دارد.
جایگاه ایران در میان کشورهای پیشرو بریکس
اعضای گروه اقتصادی بریکس، شامل ایران، چین، برزیل، روسیه، هند و آفریقای جنوبی، در سالهای اخیر تمرکز ویژهای بر مبارزه با کمبود آب و توسعه راهکارهای نوآورانه برای حفاظت از منابع طبیعی داشتهاند. ایران با ورود به عرصه ساخت پهپادهای بارورسازی، خود را در ردیف کشورهایی قرار داده که در زمینه مدیریت هوشمند منابع آب دست به نوآوریهای قابلتوجه زدهاند.
در برزیل نیز پروژههای گستردهای برای توسعه فناوریهای پیشرفته آبیاری و بهینهسازی مصرف آب در حال اجراست. دولت این کشور اخیراً از ایجاد یک آزمایشگاه مشترک با چین خبر داد که هدف آن توسعه هوش مصنوعی و ماشینآلات کوچک مقیاس برای حمایت از کشاورزی خانوادگی در مناطق نیمهخشک برزیل است. این اقدام میتواند مدل جدیدی از همکاریهای فناورانه میان اعضای بریکس را رقم بزند.
در هند، دانشمندان بهطور گسترده در حال بهرهگیری از هوش مصنوعی برای مدیریت بهتر آب در بخش کشاورزی هستند. مطالعات اخیر در این کشور نشان داده که ترکیب سامانههای هوشمند با زیرساختهای آبیاری میتواند تا چندین برابر بهرهوری مصرف آب را افزایش دهد. طرحهای پایلوت در برخی ایالتها نتایج امیدبخشی داشته است.
در تایلند نیز برنامه بارورسازی باران سلطنتی که سالهاست اجرا میشود، وارد مرحله توسعه گسترده شده است. این پروژه با هدف مقابله با خشکسالی و تأمین آب برای کشاورزی، دامپروری و منابع طبیعی طراحی شده و به گفته مقامات این کشور، بین فوریه تا اوت ۲۰۲۵ بیش از دو هزار پرواز بارورسازی انجام شده که در بیش از ۹۵ درصد موارد منجر به بارش موفق شده است. این آمار نشان میدهد که کشورهای شرق آسیا نیز توجهی جدی به فناوریهای نوین تعدیل اقلیم دارند.
افق پیشرو، نقش پهپادهای بارورساز در آینده مدیریت آب ایران
کارشناسان معتقدند ورود ایران به فناوری بارورسازی با پهپاد میتواند تأثیر تعیینکنندهای بر مدیریت بحران آب در سالهای آینده داشته باشد. هزینه اندک نگهداری پهپادها در مقایسه با هواپیما، امکان اجرای عملیات در مقیاس وسیع، دقت بالا در تزریق مواد بارورساز و قابلیت انجام مأموریت در پهنههای جغرافیایی مختلف موجب شده که این فناوری از هماکنون مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گیرد.
از سوی دیگر، با توجه به روند افزایشی خشکسالی در منطقه غرب آسیا و کاهش شدید منابع آب زیرزمینی، ایران ناگزیر است از فناوریهای نوین برای مدیریت آب بهره گیرد. پروژه ساخت پهپادهای بارورساز میتواند نقطه آغاز تحولی بزرگ در سیاستهای آبی کشور باشد؛ تحولی که به گفته مسئولان، با همکاری دانشگاهها، شرکتهای دانشبنیان و نهادهای اجرایی ادامه خواهد یافت.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران