همایش «روز جهانی خاک» صبح امروز با همکاری شهرداری مراغه و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان در محل شهرداری برگزار شد؛ همایشی که هدف اصلی آن یادآوری جایگاه خاک در توسعه پایدار، حساسسازی جامعه نسبت به چالشهای محیطزیستی و ارائه راهکارهای عملی برای صیانت از این سرمایه حیاتی بود. در این برنامه جمعی از مدیران دستگاههای اجرایی، کارشناسان محیطزیست، فعالان حوزه منابع طبیعی و نمایندگان سازمانهای مردمنهاد حضور داشتند تا با طرح دیدگاهها و تجربیات خود، به بهبود سیاستهای مرتبط با حفاظت از خاک کمک کنند.
ضرورت عبور از رویکردهای شعاری
در ابتدای این همایش، شهردار مراغه با بیان اینکه حفاظت از خاک تنها با برگزاری مراسم نمادین محقق نمیشود، تأکید کرد: «روز جهانی خاک نباید به یک مناسبت تشریفاتی تبدیل شود. امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند اقدام عملی، برنامهریزی مبتنی بر پژوهش و همراهی واقعی دستگاههای متولی هستیم.»
وی افزود که پرداختن به مسائل خاک نباید محدود به یک روز یا یک برنامه مناسبتی باشد، بلکه باید در دستورکار دائمی و تخصصی دستگاههای اجرایی، مدیریت شهری و جامعه علمی قرار گیرد. به گفته او، بحرانهایی مانند آلودگی و فرسایش خاک سالها طول میکشد تا شکل گیرد، اما آسیبهای ناشی از آن میتواند در مدت کوتاهی زندگی نسلهای آینده را تحتتأثیر قرار دهد.
چالشهای متعدد پیشروی خاک مراغه
شهردار مراغه بخش مهمی از سخنان خود را به تشریح آسیبهایی اختصاص داد که طی سالهای گذشته به خاک منطقه وارد شده است. او با اشاره به استفاده بیرویه از منابع طبیعی، بهرهبرداریهای ناپایدار در بخش آب و زمین، ساختوسازهای بیضابطه و توسعه کاربریهای ناموزون شهری گفت:
«وقتی منابع آب و خاک تحت فشار قرار میگیرند، آثار آن تنها محدود به یک منطقه نمیماند. امروز بخشی از پیامدهای این آسیبها را در بحران دریاچه ارومیه میبینیم؛ بحرانی که حاصل سالها بیتوجهی به محیطزیست است و نشان میدهد که ادامه روند فعلی تا چه اندازه میتواند برای نسلهای آینده خطرناک باشد.»
ویلاسازی در اراضی حساس، تغییر کاربری باغها و مزارع، تراکمسازیهای خارج از ظرفیت و توسعه شهر بدون رعایت اصول آمایش سرزمین از جمله مواردی بود که شهردار به آن اشاره کرد و خواستار نظارت جدیتر و همکاری منسجم دستگاههای مسئول برای مهار این روند شد.
مدیریت پسماند، چالش بزرگ محیطزیستی مراغه
بخش دیگری از سخنان شهردار به مشکل پسماندهای شهری اختصاص داشت؛ موضوعی که به گفته او یکی از مهمترین تهدیدهای زیستمحیطی برای خاک و سلامت شهروندان محسوب میشود. وی اعلام کرد:
«روزانه حدود ۱۵۰ تُن زباله در شهر مراغه جمعآوری و دفن میشود. این حجم از پسماند و روش فعلی دفن آن بیشک فشار سنگینی بر خاک وارد میکند و در بلندمدت منجر به آلودگی، کاهش کیفیت آبهای زیرزمینی و نابودی ظرفیتهای طبیعی منطقه خواهد شد.»
شهردار مراغه با اشاره به پیگیریهای صورتگرفته برای بهبود این وضعیت خبر داد: «با همکاری نماینده محترم شهرستان، ۸۰ میلیارد تومان تسهیلات از وزارت کشور برای احداث کارخانه پسماند تصویب شده است. فرایند دریافت این تسهیلات در حال تکمیل است و امید داریم با بهرهبرداری از این واحد، تحول جدی در مدیریت پسماند ایجاد شود.»
به گفته او، راهاندازی کارخانه پسماند امکان بازیافت حدود ۳۰ درصد از زبالههای تولیدی شهر را فراهم میکند؛ رقمی که میتواند نقش مهمی در کاهش دفن زباله، جلوگیری از آلودگی خاک و افزایش بهرهوری منابع ایفا کند.
لزوم تقویت آموزش و فرهنگسازی
در ادامه مراسم، تعدادی از کارشناسان محیطزیست نیز سخنرانی کردند و بر این نکته تأکید داشتند که حفاظت از خاک تنها وظیفه دولت نیست؛ بلکه نیازمند مشارکت عمومی و تغییر الگوهای رفتاری شهروندان است. آنها آموزشهای محیطزیستی در مدارس، اطلاعرسانی گسترده در رسانههای محلی، برگزاری کارگاههای تخصصی برای کشاورزان و تشویق مردم به کاهش تولید زباله و تفکیک پسماند را از مهمترین اقدامات فرهنگی در این حوزه دانستند.
کارشناسان همچنین به اهمیت نقش دانشگاهها و مراکز پژوهشی اشاره کردند و پیشنهاد دادند که مطالعات دقیقتر درباره وضعیت فرسایش و آلودگی خاک، ظرفیتهای احیای اراضی و راهکارهای نوین مدیریت پسماند در دستورکار مشترک شهرداری و نهادهای علمی قرار گیرد.
توسعه پایدار بدون حفاظت از خاک ممکن نیست
در بخش پایانی، سخنرانان همایش تأکید کردند که خاک یکی از سه رکن اصلی محیطزیست (کنار آب و هوا) است و هرگونه توسعه شهری، کشاورزی یا صنعتی بدون حفظ آن به بنبست خواهد رسید. به گفته آنان، توسعه پایدار بر سه ستون اقتصاد، جامعه و محیطزیست استوار است؛ اما اگر ستون محیطزیست سست شود، دو ستون دیگر نیز فروخواهد ریخت.
در پایان مراسم، بیانیهای در جهت لزوم همافزایی دستگاههای اجرایی، تقویت نظارت، ارتقای آموزشهای زیستمحیطی، بهبود مدیریت پسماند و اجرای برنامههای عملی برای صیانت از خاک در سطح شهر مراغه قرائت شد و حاضران بر همکاری در این مسیر تأکید کردند.
نظرات کاربران