دانشمندان موفق به شناسایی نشانگرهای پروتئینی خونی شدهاند که میتواند تا هفت سال قبل از بروز علائم، بیماری اسکلروز چندگانه را هشدار دهد. تشخیص نشانههای هشداردهنده زودهنگام، فرصتهای بیشتری برای درمان یا پیشگیری از اسکلروز چندگانه فراهم میکند و همچنین بینش بیشتری درباره روند پیشرفت این بیماری ارائه میدهد.
این بیماری مزمن و غیرقابل درمان خودایمنی، که در آن سیستم ایمنی بدن به مغز و نخاع حمله میکند، میتواند باعث مجموعهای از مشکلات ناتوانکننده سلامتی شود، از جمله اختلال در حافظه، حرکت، بینایی، حالت روحی و درد. تا زمانی که علائم ظاهر میشوند، بیماری ممکن است از قبل بهطور قابل توجهی پیشرفته باشد.
در مطالعهای که توسط پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو (UCSF) هدایت شد، شواهدی از آسیب مغزی سالها پیش از بروز علائم کشف شد که میتواند فرصت مهمی برای درمان و حمایت زودهنگام فراهم کند.
احمد عبدالحک، متخصص مغز و اعصاب از UCSF، میگوید: «ما معتقدیم یافتههای ما فرصتهای بسیاری برای تشخیص، پایش و احتمالاً درمان اسکلروز چندگانه ایجاد میکند. این میتواند تحول بزرگی در نحوه درک و مدیریت این بیماری باشد.»
تیم پژوهشی دادههای مربوط به نمونههای خونی کارکنان نظامی ایالات متحده را تحلیل کرد؛ ۱۳۴ نفر از آنها بعداً به اسکلروز چندگانه مبتلا شدند. بیش از ۵۰۰۰ پروتئین بررسی شد تا مشخص شود آیا الگوهای اولیه به شکل قابل توجهی در این زیرگروه دیده میشود یا خیر.
آنها دریافتند سطح پروتئین گلیکوپروتئین اولیگودندروسیت میلین (MOG) به طور متوسط هفت سال قبل از بروز علائم بهطور چشمگیری افزایش یافته است. از آنجا که MOG به محافظت از سیمکشی سیستم عصبی کمک میکند، این یافته نشان میدهد که لایههای محافظتی پیش از ظاهر شدن بیماری بالینی تحت حمله قرار گرفتهاند.
حدود شش سال پیش از بروز علائم، سطح پروتئین نوروفیلامنت سبک (NfL) نیز افزایش یافت که نشانهای شناختهشده از آسیب به سیستم عصبی است. این یافته نشان میدهد که بیماری ابتدا به لایههای محافظ اطراف سیستم عصبی حمله میکند و سپس خود اعصاب را درگیر میسازد.
پروتئین دیگری که پیش از زمان بروز علائم افزایش یافته بود، اینترلوکین-۳ (IL-3) است، پیامی شیمیایی که سلولهای ایمنی را به بخشهای بدن تحت تأثیر اسکلروز چندگانه جذب میکند. با ترکیب ۲۱ پروتئینی که بیشترین تغییرات اولیه را نشان دادند، پژوهشگران معتقدند میتوان یک آزمایش خون دقیق توسعه داد که اسکلروز چندگانه پیشنشانهای را شناسایی کند.
برخی پروتئینها چندین سال پیش از بروز علائم اسکلروز چندگانه در سطح بهطور غیرمعمول بالا مشاهده شدند.
پژوهشگران در مقاله منتشر شده خود نوشتند: «ما یک پانل نشانگر پروتئینی پیشنهاد میکنیم که میتواند به تشخیص بیماران پیشنشانهای اسکلروز چندگانه از افراد سالم کمک کند، مشروط بر اینکه در مطالعات آینده اعتبارسنجی شود.»
این مطالعات آینده اهمیت زیادی خواهند داشت. آزمایشها روی نمونه خون تعداد نسبتاً کمی از سربازان انجام شده است و بنابراین به نمونههایی از گروههای بزرگتر و متنوعتر نیاز است. روند پیشرفت بیماری در همه افراد یکسان نیست و زمانبندی آن نیز مشابه نخواهد بود.
علاوه بر آزمایشهای تشخیص زودهنگام، این تحقیق بینش مفیدی درباره زمانبندی پیشرفت اسکلروز چندگانه در اختیار ما قرار میدهد: اینکه چه نوع آسیبهایی ابتدا رخ میدهند و چگونه پیشرفت میکنند.
در نهایت، این میتواند منجر به روشهایی برای شناسایی دقیقتر عوامل خطر اسکلروز چندگانه و احتمالاً متوقف کردن پیشرفت بیماری سالها پیش از تشخیص معمول شود.
آری گرین، متخصص مغز و اعصاب از UCSF، میگوید: «اکنون میدانیم که اسکلروز چندگانه بسیار پیش از بروز علائم بالینی آغاز میشود و این امکان واقعی را ایجاد میکند که روزی بتوانیم از ابتلا به بیماری جلوگیری کنیم یا حداقل با استفاده از این دانش، افراد را از آسیبهای بیشتر محافظت کنیم.»
منبع خبر : sciencealert.com
نظرات کاربران