با وجود روند افزایشی تورم ماهانه و نقطهای در سه ماه گذشته، دادهها نشان میدهد که گروه خوراکیها بیش از سایر گروههای کالایی تحت تأثیر شرایط بینالمللی و بهویژه پیامدهای جنگ قرار گرفتهاند.
بر اساس گزارش پایگاه خبی هامپوئیل به نقل از خبرگزاری مهر، مرکز آمار ایران در تازهترین گزارش خود، شاخص قیمت مصرفکننده در تیرماه را منتشر کرده است. این گزارش از بروز یک روند دوگانه در قیمت کالاها و خدمات در کشور حکایت دارد؛ بهطوریکه در کنار رشد بهای برخی اقلام اساسی مانند نان، غلات و روغن، شاهد کاهش نسبی قیمت برخی کالاهای دیگر نیز بودهایم.
کارشناسان معتقدند ادامهدار بودن تنشهای جهانی، بهویژه در حوزه تجارت مواد غذایی و اختلال در زنجیره تأمین، باعث شده خوراکیها سهم بیشتری از فشار تورمی را به خود اختصاص دهند. این موضوع میتواند اثرات ملموسی بر سبد معیشتی خانوارها، بهویژه دهکهای پایین درآمدی داشته باشد.
بر پایه گزارش مرکز آمار ایران، در تیرماه امسال، گروه خوراکیها بیشترین سهم را در افزایش نرخ تورم ماهانه و نقطهای به خود اختصاص دادهاند. در میان آنها، نان و غلات با ثبت تورم ماهانه ۱۶.۶ درصد، صدرنشین افزایش قیمتها بودهاند.
در ادامه، روغنها و چربیها با رشد ۷.۳ درصدی، گوشت قرمز و گوشت ماکیان با ۵.۸ درصد، نوشیدنیهای غیرالکلی با ۵.۷ درصد و سایر فرآوردههای گوشتی با ۵.۵ درصد افزایش، در جایگاههای بعدی قرار دارند.
همچنین، گروه دخانیات با ۶.۳ درصد و بخش آب، برق و سوخت با ۴.۹ درصد افزایش قیمت مواجه شدهاند. در مقابل، برخی گروههای کالایی با کاهش یا رشد محدود قیمت روبرو بودهاند؛ بهویژه گروههای قند، شکر و شیرینیها که با کاهش ۴.۵ درصدی، بیشترین افت قیمت را تجربه کردهاند. میوه و خشکبار نیز ۲.۸ درصد کاهش قیمت داشتهاند و گروه آموزش، تنها با ۱.۶ درصد رشد، کمترین تورم را در میان گروههای با افزایش قیمت به ثبت رسانده است.
بررسی روند تورم نقطهای خوراکیها نیز نشان از جهشی معنادار دارد. در خردادماه، تورم نقطهای خوراکیها ۴۲.۳ درصد بود، اما در تیرماه این عدد با رشد ۵ واحد درصدی به ۴۷.۳ درصد رسید. در همین بازه، تورم ماهانه کل تنها ۰.۲ واحد درصد رشد داشته و از ۳.۳ درصد در خرداد به ۳.۵ درصد در تیرماه رسیده است.
تورم ماهانه خوراکیها نیز از ۴.۹ درصد در خرداد به ۵.۱ درصد در تیر افزایش یافته است؛ فاصلهای معنادار نسبت به تورم ماهانه کل که بیانگر سهم بالاتر خوراکیها در موج جدید تورمی کشور است.
کارشناسان معتقدند این روند، بیش از آنکه ناشی از تحولات داخلی باشد، بازتابی از فشارهای ناشی از جنگها، ناآرامیهای جهانی و اختلال در زنجیره تأمین است. در چنین شرایطی، تمایل خانوارها برای ذخیرهسازی یا تأمین خوراکیهای اساسی بیشتر میشود؛ رفتاری که خود به تشدید تورم این گروه از کالاها دامن میزند.
افزایش بیسابقه تورم نان و غلات؛ یکسوم تورم تیرماه از سفرهها آمد
آمارهای رسمی نشان میدهد تأثیر بحرانهای جهانی و افزایش تقاضای خوراکیها در دوران جنگ، بهویژه در گروه نان و غلات، در گزارش تورمی تیرماه بهروشنی دیده میشود. بر اساس دادههای مرکز آمار ایران، تورم ماهانه نان و غلات در تیرماه به ۱۶.۶ درصد رسید؛ رقمی کمسابقه که آن را به پرچمدار رشد قیمتها در این ماه تبدیل کرده است.
تورم نقطهای این گروه نیز با جهشی قابلتوجه، به حدود ۸۲ درصد رسیده؛ یعنی قیمت نان و غلات نسبت به تیرماه سال گذشته، نزدیک به دو برابر شده است. این گروه کالایی با ضریب اهمیت ۶.۴ درصد در سبد مصرفی خانوار، نقش قابلتوجهی در شکلگیری شاخص کل قیمتها دارد. به بیان دیگر، از هر ۱۰۰ واحد هزینه مصرفی خانوار ایرانی، به طور میانگین بیش از ۶ واحد به نان و غلات اختصاص دارد.
اهمیت این گروه برای دهکهای پایین درآمدی به مراتب بیشتر است. به طوری که سهم کالاهای خوراکی از هزینههای دهک اول بیش از ۴۲ درصد برآورد میشود، در حالی که این سهم برای دهک دهم به کمتر از ۲۲ درصد میرسد.
بر اساس محاسبات «دنیای اقتصاد»، افزایش قیمت در گروه نان و غلات بهتنهایی عامل حدود یکسوم تورم ماهانه تیرماه بوده است. این امر نشاندهنده فشار شدید بر سفره خانوارها، بهویژه در دهکهای پایینتر است.
در کنار خوراکیها، برخی گروههای دیگر نیز در تیرماه تورم قابلتوجهی را تجربه کردهاند. گروه مبلمان و لوازم خانگی با تورم ماهانه ۴.۳ درصد و تورم نقطهای ۴۳.۵ درصد، در میان کالاهای غیرخوراکی صدرنشین بود. همچنین گروه بهداشت و درمان با تورم ماهانه ۲.۹ درصد و تورم نقطهای ۴۵ درصد، دیگر بخش مهمی بود که افزایش قیمت در آن محسوس بوده است.
طبق گزارش مرکز آمار، نرخ تورم نقطهبهنقطه کل کشور در تیرماه از ۴۱ درصد فراتر رفت؛ رقمی که از خرداد ۱۴۰۲ تاکنون بیسابقه است. همچنین تورم ماهانه نیز با ثبت ۳.۵ درصد و افزایش ۰.۲ واحد درصد نسبت به خرداد، مسیر صعودی خود را ادامه داد.
در مجموع، بررسیها نشان میدهد خوراکیها بهویژه نان و غلات، مهمترین عامل در تورم تیرماه بودهاند؛ عاملی که بهروشنی بازتاب اثرات اقتصادی جنگ دوازدهروزه و تلاطمهای ناشی از آن در بازار جهانی غذاست.
نظرات کاربران