یکی از روش‌های رایج برای درخواست یا اهدای جنین، پس از امتحان روش‌های درمانی دیگر برای درمان ناباروری، اهدای یا دریافت جنین است.
به گزارش خبرنگار سلامت هامپوئیل، اهدای جنین معمولاً با تلقیح مصنوعی همراه است. تلقیح مصنوعی به معنای بارور کردن یک زن با استفاده از امکانات آزمایشگاهی و استفاده از وسایل مصنوعی بدون نیاز به نزدیکی جنسی می‌باشد. اما اهدای جنین به معنای اهدای یک یا چند جنین حاصل از باروری آزمایشگاهی به صورت داوطلبانه به زوج ناسالم است.
با توجه به قوانین ما و طبق ماده قانونی، مراکز تخصصی درمان ناباروری مجاز به انتقال جنین‌های حاصل از تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی با رعایت ضوابط شرعی و شرایط تصویب شده در قانون هستند. این انتقال پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زوجین ناسالم انجام می‌شود.
بر اساس ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی سلامت متعارف جسمی و روانی، شرایط لازم و قطعی جهت اهدای جنین شامل ضریب هوشی مناسب، عدم اعتیاد به مواد اعتیادآور، و عدم ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج مانند ایدز و هپاتیت است.
مطابق ماده یک قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور، در صورتی که زوجین به علت ناتوانی فرزندآوری قادر نباشند، جنین حاصله از تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی می‌تواند بعد از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنان ناسالم منتقل شود.
با توجه به ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور، اطلاعات مربوط به جنین‌های اهدایی باید جزو اطلاعات سری طبقه‌بندی شوند و مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری موظف به حفظ و نگهداری دقت اطلاعات باشند و از افشای آنها خودداری کنند. افشای اطلاعات سری می‌تواند با مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری مواجه شود که مجازات آن از ۲ تا ۱۰ سال حبس است.
و در ماده ۱۰ این آیین نامه نیز این موضوع مورد توجه قرار گرفته است.
شرایط زوجین پذیرنده جنین
شرایط زوجین پذیرنده جنین در ماده ۲ قانون نحوه اهدای جنین به این شرح ذکر شده است:
رازهای دریافت جنین باید مشترکا از طرف زوجینی که فرزند ندارند، تنظیم و تسلیم دادگاه شود.
همچنین، زوجین باید بر اساس گواهی معتبر پزشکی امکان بچه‌دار شدن را نداشته باشند.
زوجه باید توانایی جسمی و روانی دریافت جنین را داشته باشد و هر دو زوج باید دارای صلاحیت اخلاقی لازم باشند.
هیچ یک از زوجین نباید محجور باشند، به این معنا که هر دو باید بالغ، رشید و عاقل باشند.
هیچ یک از زوجین نباید مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج یا معتاد به مواد مخدر و روانگردان باشند.
و بر اساس این قانون، زوجین باید تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.
شرایط زوجین اهدا کننده‌ی جنین
شرایط زوج‌های اهدا کننده باید به شرح زیر باشند که در ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور ذکر شده است:
1. داشتن رابطه‌ی زوجیت قانونی و شرعی.
2. داشتن سلامت متعارف جسمی و ضریب هوشی مناسب.
3. عدم اعتیاد به مواد مخدر و روان‌گردان‌ها.
4. عدم مبتلا بودن به بیماری‌های صعب‌العلاج مانند ایدز و هپاتیت و …
شرایط جنین مورد اهدا
جنین مورد اهدا نیز باید شرایطی داشته باشد از جمله آن که؛ جنین باید حاصل تلقیح خارج از رحم باشد و همچنین جنین حاصل از سلول‌های جنسی زوج‌های قانونی باشد، پس نمی‌توان سلول جنسی مرد بیگانه را به رحم زنی که فرزند ندارد، وارد کرد؛ بلکه سلول جنسی زن و مردی که بین آنها زوجیت قانونی برقرار است با هم ترکیب شده و نطفه حاصل از این آمیزش به رحم زنی که به دلیل ناتوانی خودش یا ناتوانی شوهرش نمی‌تواند فرزند داشته باشد، وارد می‌شود.
هم زن و هم مرد صاحب جنین باید نسبت به این انتقال موافقت کتبی ارائه دهند.
حقوق و تکالیف زوجین پذیرنده جنین و طفل نسبت به یکدیگر
مطابق ماده‌ی ۳ قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور؛ وظایف و تکالیف زوجین پذیرنده جنین و طفل متولد شده از لحاظ نگهداری، تربیت، نفقه و احترام، مشابه وظایف و تکالیف اولاد و والدین است. به عبارت دیگر، زوجین پذیرنده جنین مسئولیت حضانت و نگهداری از طفل را بر عهده دارند و موظف به پرداخت نفقه‌ی او هستند. همچنین، پس از رسیدن طفل به سن قانونی، در صورت لزوم، وی موظف است نفقه‌ی والدین پذیرنده‌اش را پرداخت کند.
نکته‌ی مهم دیگر این است که مطابق ماده ۴ قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور، صلاحیت زوجین متقاضی برای اهدای جنین در محاکم خانواده بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی و با کمک وکیل، بررسی می‌شود و در صورت عدم تأیید صلاحیت زوجین، امکان تجدیدنظر وجود دارد.
قرارداد رحم جایگزین
در مورد مادرانی که رحم خود را از دست داده‌اند یا از بدو تولد رحم نداشته اند، و یا زنانی که به دلیل بیماری‌هایی همچون ام اس و دیابت و… امکان بارداری ندارند، معمولاً از طریق قرارداد رحم جایگزین که در عرف با عنوان “رحم اجاره‌ای” هم شناخته می‌شود، امکان فرزندآوری ایجاد می‌شود.
به این صورت که نطفه‌ای که تشکیل شده از زن و مردی که زوج قانونی هستند، به رحم زن دیگری که توانایی پرورش طفل در رحم خود را دارد، انتقال می‌یابد و طبق قرارداد، پس از زایمان، آن طفل به صاحبان نطفه بازگردانده می‌شود.
نظرات کاربران