به گزارش ایرنا بیش از ۲ دهه از ایده شبیه‌سازی آسمان در این رصدخانه می‌گذرد تا جایی که یک دستگاه آسمان‌نما طی سال ۱۳۸۴ توسط میراث فرهنگی خریداری شد که به دلیل نبود فضای مناسب برای نصب و راه‌اندازی، اکنون هم در مکانی مناسب و با رعایت موازین ایمنی نگهداری می‌شود.
رصد آماتوری ستارگان هم در برخی از روزهای خاص، با انتقال موقت تلسکوپ‌های مرکز تحقیقات نجوم و اخترفیزیک مراغه به رصدخانه خواجه نصیرالدین توسی، به ندرت عملیاتی شده و از آنجایی که دایمی نبوده، در جذب گردشگران تاثیر چندانی نداشته است.
نبود همین فعالیت‌ها در رصدخانه مراغه موجب شده تا گردشگران تنها به بازدید اکتفا کنند و حضور دوباره آنان و درآمدزایی نیز جذابیت و توجیه نداشته باشد.
پیگیر نصب آسمان‌نما
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مراغه اعلام کرد که نصب و راه‌اندازی دستگاه پلانتاریوم یا آسمان‌نما در رصدخانه مراغه پس از حدود ۲ دهه وقفه در دستور کار قرار گرفته است. مکان این دستگاه در روزهای اخیر توسط کارشناسان بررسی شده است.
جواد محرمپور اظهار داشت: دستگاه آسمان‌نما با استفاده از یک پروژکتور بزرگ که در وسط آسمان مجازی قرار می‌گیرد، صورت‌های فلکی، سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای را شبیه‌سازی می‌کند و می‌تواند نقش موثری در جذب گردشگران و تولید درآمد داشته باشد.
با توجه به ساماندهی محوطه رصدخانه، مجموعه مدیریت شهری مراغه در پی جذب گردشگران و تولید درآمد پایدار از این مرکز است. این رصدخانه، که از تاریخ و شهرت برخوردار است، نمایانگر گذشته درخشان این شهر باستانی در حوزه‌های فرهنگی و هنری مختلف می‌باشد.
طبق گفتهٔ محرمپور، در دهه ۸۰ شمسی، زمانی که آسمان‌نما برای رصدخانه مراغه خریداری شد، محوطه این اثر وضعیت مطلوبی نداشت، اما اکنون بازسازی شده و شرایط مناسبی برای نصب آسمان‌نما فراهم شده است.
او افزود: رصدخانه تاریخی مراغه با شماره ثبت ۱۶۷۵ در سال ۱۳۶۴ به فهرست آثار ملی کشور اضافه شده و محوطه آن در اواخر سال ۱۴۰۰ به شهرداری واگذار شد.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مراغه اظهار کرد: تفاهم‌نامه همکاری میراث فرهنگی و شهرداری با امضای ۱۶ بند و به استناد بند ۲۲ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها منجر به حفظ رصدخانه شده و به نتایج مطلوبی دست یافته است.
گردشگری نجومی رصدخانه در دو بخش تخصصی و عمومی قابل پیگیری است
مدیرعامل انجمن تاریخ‌پژوهان مراغه اظهار داشت که گردشگری نجومی به دو بخش تخصصی و پارک علم نجوم تقسیم می‌شود که هر دو مکمل یکدیگر هستند و در رصدخانه نیز باید هر دو آنها به صورت همزمان پیگیری شود.
دکتر محمد مشتری در خصوص راهکارهای توسعه گردشگری تخصصی نجوم بیان کرد که برگزاری همایش‌ها و بازدید متخصصان و نظریه‌پردازی آنان نه تنها به رونق گردشگری تخصصی نجوم در رصدخانه کمک می‌کند، بلکه موجب روش‌شناسی توسعه علمی و تمدنی می‌شود.
وی با بیان اینکه دانشگاه مراغه و مرکز اخترفیزیک می‌توانند در جذب گردشگران تخصصی علم نجوم نقش‌آفرین باشند، ادامه داد که نجوم آماتوری نیز از بخش‌های قابل توجه گردشگران در سطح جهانی است تا جایی که با تاریخ بشریت قرین است و می‌تواند زمینه رونق گردشگری عمومی را فراهم کند.
وی افزود که امروزه تمام اقشار به ویژه زنان، دانش‌آموزان و جوانان دوست دارند تا با تلسکوپ به ستاره‌ها و ماه نگاه کنند و همین زیرساخت می‌تواند گردشگران را به رصدخانه تاریخی مراغه جذب کنند.
مشتری افزود که نصب آسمان‌نما بهترین شیوه برای رونق گردشگری در رصدخانه مراغه است؛ ضمن توجه به اینکه رصدخانه خواجه نصیرالدین توسی نقطه عطف طلوع نجوم جدید و رنانس علمی در حوزه اخترفیزیک به شمار می‌رود و از جذابیت بین‌المللی برخوردار است.
به گزارش ایرنا، رصدخانه مراغه یکی از مهمترین آثار تاریخی عصر ایلخانی است که در سال ۶۵۷ هجری قمری به وسیلهٔ خواجه نصیر بن احمد بن توسی بن بیک بن شادان بن ابی‌الحسن، بازسازی و ساخته شد. این رصدخانه به عنوان اولین مرکز رصد ایران در زمانی آغاز به کار کرد که تلسکوپ و تجهیزات مدرن نجومی در آن دوران وجود نداشتند.
مراحل ساخت رصدخانه مراغه حدود ۱۵ سال به طول انجامید و پس از آن، با تلاش‌های هلاکو خان، که تحت تأثیر خواجه نصیر به علم و فرهنگ علاقه‌مند شده بود، ابزارها و تجهیزات علمی نجوم و کتب مرتبط در آن جمع‌آوری شد.
ابزار و وسایل نجومی رصدخانه مراغه نتیجه تلاش دانشمندان ایرانی بودند که در سراسر جهان به‌عنوان بی‌نظیر شناخته می‌شدند. این موضوع باعث شد تا مراغه به یکی از مراکز علمی مهم در جهان اسلام تبدیل شود و جذب دانشمندان، منجمان و علاقه‌مندان بسیاری شود.
عظمت رصدخانه مراغه در گذشته به اندازه‌ای بود که به مدت سال‌ها به‌عنوان بزرگترین رصدخانه جهان شناخته می‌شد و این مرکز باشکوه حتی امروز هم در جهان اسلام به چشم نمی‌خورد و بدون شک، الگویی برای تمام جهانیان محسوب می‌شود.
رصدخانه مراغه در دوره حکومت «سلطان محمد خدابنده» در سال ۷۰۳ هجری قمری فعالیت می‌کرد و پس از آن به تدریج به فراموشی سپرده شد؛ به گونه‌ای که طبق نوشته‌های «حمدالله مستوفی»، در سال ۷۲۰ هجری، رصدخانه به‌طور کامل ویران شده بود.
با اقدامات «دکتر پرویز ورجاوند» و تلاش‌های گروه او در دهه پنجاه شمسی، بخش‌هایی از این ساختمان تعمیر و مرمت شدند و در حال حاضر، یک گنبد سفید برای حفاظت از بنا در برابر آسیب‌های بیشتری نظیر باد و باران بر روی آن نصب شده است که توسط مهندسان آلمانی ساخته شده است.
رصدخانه مراغه کجاست؟
منطقه شمال‌غرب ایران، در طول تاریخ به دلیل شرایط جغرافیایی خاص، همواره توجه حکومت‌های مختلف را به خود جلب کرده است. این منطقه به یکی از مهمترین مراکز فرهنگی، ادبی و علمی منطقه تبدیل شده است، و از این رو به مرکزهایی مانند مراغه، تبریز و سلطانیه به عنوان پایتخت‌های سلسله ایلخانیان نگاهی می‌اندازیم.
مراغه، دومین شهر بزرگ آذربایجان‌شرقی، در فاصله ۱۵۸ کیلومتری از ارومیه و در حاشیه رودخانه صوفی‌چای واقع شده است. این شهر به عنوان مرکز نجوم شناخته می‌شود و در دامنه‌های جنوبی سهند قرار گرفته است که همواره جذب گردشگران خارجی بوده است.
تاریخ مراغه نشان می‌دهد که این شهر خوش آب‌وهوا، شاهد جنگ‌ها و خونریزی‌های فراوانی بوده است. مراغه در سال ۶۱۸ توسط مغولان فتح شد، اما چهار سال بعد توسط جلال‌الدین خوارزم‌شاه بازپس‌گرفته شد. با این حال، مغولان در سال ۶۲۸ هجری قمری مجدداً مراغه را تصرف کردند و حکومت خود را در این ناحیه تثبیت کردند.
اکنون مراغه با بیش از ۳۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی و تپه‌های باستانی، یکی از مقاصد گردشگری مهم است. رصدخانه بزرگ مراغه به عنوان پرچمدار این تاریخچه فرهنگی و گردشگری در تپه‌ای به نام “افلاک‌نما” در نزدیکی شهر و با دید به دریاچه ارومیه قرار دارد و یکی از مقاصد گردشگری مهم آذربایجان‌شرقی است.
نظرات کاربران