ایران با افتتاح نخستین مرکز پرتودهی کشاورزی خود در استان اردبیل، گامی مهم در جهت تحول فناوریهای نوین کشاورزی و توسعه صادرات محصولات غذایی برداشت. این مرکز با حضور وزیر جهاد کشاورزی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشور و جمعی از مسئولان محلی و ملی به بهرهبرداری رسید و به گفته مقامات، هدف از تأسیس آن افزایش ماندگاری محصولات کشاورزی، ارتقای کیفیت مواد غذایی و گسترش حضور ایران در بازارهای بینالمللی است.
این پروژه بخشی از برنامه جامع جمهوری اسلامی ایران برای استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای در بخشهای مختلف اقتصادی، از جمله کشاورزی، بهداشت و صنایع غذایی است. تأسیس این مرکز در شمالغرب کشور، بهویژه در استان اردبیل که از قطبهای مهم تولید محصولات زراعی و باغی محسوب میشود، اقدامی راهبردی برای حمایت از کشاورزان و تقویت زیرساختهای صادراتی به شمار میرود.
استان اردبیل با سهم حدود چهار درصدی در تولیدات کشاورزی کشور، هر ساله میزبان هزاران تن محصولات متنوع از جمله سیبزمینی، پیاز، سیب، انگور و سایر محصولات باغی و زراعی است. با بهرهبرداری از مرکز پرتودهی جدید، پیشبینی میشود در فاز نخست سالانه تا ۱۵ هزار تن از محصولات این منطقه تحت فرآیند پرتودهی قرار گیرند. برنامهریزی برای افزایش این ظرفیت در مراحل بعدی نیز در دستور کار قرار دارد تا این مرکز بتواند علاوه بر اردبیل، نیازهای استانهای همجوار را نیز پوشش دهد.
فناوری پرتودهی کشاورزی که از دوزهای کنترلشده تابش یونیزهکننده برای فرآوری مواد غذایی استفاده میکند، یکی از روشهای علمی و ایمن برای افزایش ماندگاری و حفظ کیفیت محصولات کشاورزی است. این فناوری، بدون تغییر در طعم، رنگ یا ارزش غذایی محصول، موجب از بین رفتن آفات، قارچها و میکروارگانیسمهای مضر میشود و به این ترتیب نقش مؤثری در کاهش ضایعات پس از برداشت ایفا میکند.
کارشناسان میگویند بهرهگیری از پرتودهی میتواند به طور چشمگیری از وابستگی کشاورزان به سموم و مواد نگهدارنده شیمیایی بکاهد، که این امر نه تنها به سلامت مصرفکنندگان کمک میکند بلکه سازگاری بیشتری با استانداردهای زیستمحیطی و بهداشتی جهانی دارد. در شرایطی که بسیاری از کشورها محدودیتهای سختگیرانهای برای واردات محصولات کشاورزی باقیمانده سموم اعمال کردهاند، استفاده از فناوری پرتودهی میتواند به افزایش سهم محصولات ایرانی در بازارهای صادراتی کمک کند.
یکی از اهداف کلیدی ایجاد این مرکز، افزایش تابآوری بخش کشاورزی در برابر چالشهای اقلیمی است. ایران در سالهای اخیر با مشکلاتی همچون خشکسالی، کاهش منابع آب، تغییرات آبوهوایی و نوسانات دمایی روبهرو بوده است. این عوامل نه تنها بر کیفیت محصولات اثر میگذارند بلکه موجب کاهش ماندگاری و افزایش ضایعات میشوند. فناوری پرتودهی، با فراهمسازی امکان نگهداری طولانیتر محصولات بدون افت کیفیت، به کشاورزان این فرصت را میدهد تا محصولات خود را در شرایط بهینه به بازار عرضه کنند.
از سوی دیگر، راهاندازی مرکز پرتودهی اردبیل میتواند به ایجاد اشتغال پایدار در منطقه کمک کند. با راهاندازی این مرکز، فرصتهای شغلی جدیدی در حوزههای فنی، پژوهشی و مدیریتی ایجاد شده و زمینه برای تربیت نیروهای متخصص در زمینه فناوریهای نوین هستهای فراهم آمده است. این مرکز همچنین بهعنوان پایگاهی برای انتقال دانش و آموزش نیروهای بومی در حوزههای مرتبط با پرتودهی، ایمنی مواد غذایی، کنترل کیفیت و مدیریت زنجیره تأمین عمل میکند.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در آیین افتتاح این مرکز اعلام کرد که توسعه فناوریهای هستهای در خدمت مردم و اقتصاد کشور یکی از اولویتهای اصلی این سازمان است. وی تأکید کرد که استفاده از انرژی هستهای صرفاً محدود به تولید برق نیست، بلکه میتواند در حوزههای حیاتی مانند کشاورزی، پزشکی، صنعت و محیط زیست نقشآفرینی کند.
وزیر جهاد کشاورزی نیز در سخنانی در این مراسم گفت: «افتتاح مرکز پرتودهی اردبیل، نقطه عطفی در مسیر مدرنسازی بخش کشاورزی کشور است. با بهرهگیری از این فناوری، میتوان محصولات کشاورزی را باکیفیتتر، سالمتر و مطابق با استانداردهای بینالمللی به بازار عرضه کرد. این اقدام نهتنها به سود کشاورزان است، بلکه جایگاه ایران را در زنجیره جهانی تأمین غذا ارتقا میدهد.»
وی افزود که در برنامههای آینده وزارت جهاد کشاورزی، توسعه شبکهای از مراکز مشابه در سایر استانها نیز پیشبینی شده است تا امکان بهرهبرداری از این فناوری در سراسر کشور فراهم شود. در حال حاضر، چند استان دیگر از جمله فارس، خراسان رضوی و خوزستان نیز برای احداث مراکز مشابه مورد بررسی قرار گرفتهاند.
کارشناسان معتقدند که استفاده از فناوریهای نوین همچون پرتودهی، بخشی از گذار ضروری ایران به سمت کشاورزی پایدار و دانشبنیان است. این فناوری میتواند ضمن کاهش ضایعات، افزایش بهرهوری و حفظ منابع طبیعی، به ارتقای امنیت غذایی کشور کمک کند.
به گفته مقامات، مرکز پرتودهی اردبیل نهتنها برای فرآوری محصولات کشاورزی بلکه برای انجام پروژههای تحقیقاتی و صنعتی در حوزههای مرتبط نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این مرکز میتواند بهعنوان یک هاب علمی و فناورانه، همکاری میان دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و بخش خصوصی را گسترش دهد و زمینهساز پیشرفتهای بیشتر در حوزه فناوریهای هستهای کاربردی شود.
افتتاح این مرکز را میتوان نمادی از پیوند علم و کشاورزی در مسیر توسعه پایدار دانست؛ اقدامی که نهتنها ارزش اقتصادی بلکه اهمیت راهبردی دارد. ایران با استفاده از توانمندیهای داخلی و دانش بومی، در مسیر بهرهبرداری صلحآمیز از انرژی هستهای گام برداشته و با تأسیس چنین مراکزی، به دنبال افزایش ارزش افزوده در بخش کشاورزی، بهبود کیفیت صادرات و تأمین امنیت غذایی نسلهای آینده است.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران