پژوهشگران ایرانی موفق به طراحی و معرفی سامانهای نوین در حوزه زیستپزشکی شدهاند که میتواند نقطه عطفی در درمان زخمها و پایش وضعیت سلامت بیماران به شمار آید. این سامانه پیشرفته با استفاده از حرکات طبیعی بدن انسان، انرژی لازم برای فعالسازی عملکردهای درمانی را تولید میکند و بهگونهای طراحی شده است که نیازی به تجهیزات خارجی و باتریهای معمول ندارد. به عبارت دیگر، هر گام انسان میتواند به منبعی برای تولید انرژی و آغاز فرایند ترمیم در بدن تبدیل شود.
این طرح که در مرکز تحقیقات دانشگاه تهران توسعه یافته، به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود، توجه بسیاری از متخصصان و رسانههای علمی را جلب کرده است. نکته مهم در طراحی این سامانه، زیستتخریبپذیر بودن آن است؛ به این معنا که تمام اجزای تشکیلدهنده پس از اتمام نقش درمانی بهتدریج در بدن تجزیه شده و جذب میشوند و نیازی به عمل جراحی برای خارجسازی باقیماندههای آن وجود ندارد. این ویژگی علاوه بر کاهش هزینههای درمانی و خطرات ناشی از جراحیهای تهاجمی، آسایش و آرامش خاطر بیشتری برای بیماران به همراه دارد.
یکی از نوآوریهای اصلی این سامانه استفاده از جوهرهای رسانای ویژهای است که بر پایه عنصر روی تولید شدهاند. این جوهرها توانایی هدایت الکتریکی را دارند و در عین حال کاملاً سازگار با بدن هستند. پس از پایان مأموریت درمانی، این مواد بهآرامی در بافتهای بدن حل میشوند و هیچ اثری از خود به جا نمیگذارند. چنین قابلیتی میتواند در آینده، شیوه طراحی بسیاری از ابزارهای پزشکی را دگرگون کند.
از سوی دیگر، الکترودهای بهکاررفته در این سامانه بسیار نازک، انعطافپذیر و سبک هستند و حتی امکان طراحی آنها به شکل الگوهای هنری و زیباشناسانه وجود دارد. این ترکیب منحصر بهفرد میان علم و هنر، راه را برای تولید ابزارهای پزشکی با ظاهر دلپذیرتر و کمتر اضطرابآور برای بیماران باز میکند. بسیاری از بیماران، بهویژه کودکان، هنگام استفاده از تجهیزات پزشکی دچار استرس میشوند، اما بهرهگیری از طراحیهای هنری میتواند تجربه آنان را انسانیتر و آرامتر سازد.
به گفته پژوهشگران این پروژه، پوست انسان نقش محوری در عملکرد سامانه ایفا میکند. لایههای بسیار نازک رسانا که در زیر سطح پوست قرار میگیرند، آن را به یک رابط الکترونیکی فعال تبدیل میسازند. بدین ترتیب، بدن نه تنها بهعنوان یک منبع انرژی عمل میکند، بلکه خود بستری برای درمان و مراقبت نیز به شمار میآید. این ایده نوین، نگاهی تازه به رابطه میان بدن و فناوری ایجاد میکند و نشان میدهد که بدن انسان میتواند همکار اصلی فناوریهای زیستپزشکی باشد.
کارشناسان باور دارند که این دستاورد افقهای تازهای در پزشکی غیرتهاجمی میگشاید. در شرایطی که بسیاری از روشهای درمانی موجود نیازمند استفاده از تجهیزات سنگین، باتریهای خارجی یا جراحیهای متعدد هستند، این فناوری میتواند با کاهش نیاز به مداخلات تهاجمی، کیفیت زندگی بیماران را ارتقا بخشد. علاوه بر ترمیم زخمها، این سامانه قابلیت پایش مداوم علائم حیاتی مانند ضربان قلب، سطح اکسیژن خون و تغییرات دمای بدن را نیز دارد و بدین ترتیب یک ابزار جامع برای مراقبت سلامت به شمار میرود.
از منظر پایداری زیستمحیطی نیز این نوآوری اهمیت چشمگیری دارد. امروزه بسیاری از ابزارهای پزشکی یکبارمصرف پس از استفاده به پسماندهای شیمیایی تبدیل میشوند و دفع آنها مشکلات زیستمحیطی ایجاد میکند. در حالیکه سامانه جدید به دلیل زیستتخریبپذیر بودن، پس از انجام مأموریت درمانی، هیچ رد پایداری در بدن یا محیطزیست باقی نمیگذارد. این ویژگی بهویژه در شرایط بیمارستانی که حجم زیادی از پسماند تولید میشود، میتواند یک مزیت بزرگ محسوب شود.
توسعه چنین فناوریهایی نشاندهنده ظرفیت علمی و پژوهشی بالای دانشگاههای ایران و توانایی آنها در همگامی با روندهای جهانی علم است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، پژوهش بر روی ابزارهای پزشکی زیستتخریبپذیر و هوشمند در حال انجام است و معرفی این دستاورد توسط پژوهشگران ایرانی نشان میدهد که کشور در مسیر درست نوآوری و توسعه علمی قرار گرفته است.
کاربردهای آینده این فناوری نیز گسترده است. بهعنوان نمونه، میتوان از آن برای درمان زخمهای ناشی از دیابت، سوختگیها یا آسیبهای ورزشی استفاده کرد. همچنین در حوزه پزشکی نظامی، این سامانه میتواند برای مراقبت فوری از سربازان در میدان نبرد بدون نیاز به تجهیزات سنگین یا دسترسی به مراکز درمانی بهکار گرفته شود. حتی در حوزه پزشکی خانگی، بیماران میتوانند با حرکات عادی روزانه، سلامت خود را تحت نظر داشته باشند.
در جمعبندی، باید گفت که رونمایی از سامانه زیستپزشکی نوین توسط پژوهشگران ایرانی، نقطه عطفی در تلفیق علم، فناوری و نیازهای انسانی است. این دستاورد نه تنها امید تازهای برای درمان غیرتهاجمی زخمها به همراه دارد، بلکه دریچهای برای طراحی ابزارهای نوینی میگشاید که سه اصل اساسی علم پزشکی آینده را در خود جمع کردهاند: پایداری، کارآمدی و راحتی بیمار. با ادامه این مسیر، میتوان انتظار داشت که در آینده نزدیک، فناوریهای مشابه بیشازپیش وارد زندگی روزمره انسانها شوند و شیوه درمان و مراقبت از سلامت را دگرگون سازند.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران