تبدیل منزل مسکونی استاد حیدر عباسی، مشهور به «باریشماز»، به خانه-موزه، یکی از مطالبات مهم مردم، فرهیختگان و اهالی فرهنگ و ادب این شهر است.
به گزارش پایگاه خبری هامپوئیل به نقل از ایرنا، این خانه که در سال ۱۳۵۷ به دست خود استاد باریشماز خریداری و ساخته شده، نمونهای بینظیر از عناصر فیزیکی و معنوی بیش از ۷۰ سال فعالیت علمی، ادبی و هنری اوست. هر گوشه از این خانه مملو از آثار معماری، تابلوهای نفیس، کندهکاریها، ستونهای گچبری شده توسط دست هنرمند استاد و مجموعهای از تالیفات و کتب فرهنگی و ادبی است؛ بیتوجهی به این گنجینه ارزشمند، خسارتی جبرانناپذیر خواهد بود.
منزل مسکونی استاد باریشماز در یکی از محلههای قدیمی مراغه واقع شده و حدود ۳۰۰ مترمربع مساحت دارد. کارشناسان معتقدند، در صورتی که نهادهای متولی بتوانند این خانه را تملک و با مرمت و موزهآرایی، به خانه-موزه تبدیل کنند، نه تنها نامی درخشان از استاد در تاریخ کهن مراغه به یادگار میماند، بلکه این مکان به محلی برای دوستداران شعر، ادب، عرفان و فرهنگ آذربایجانی تبدیل شده و میتواند یکی از جاذبههای مهم گردشگری شهر نیز باشد.
آثار متعدد استاد باریشماز در حوزههای علوم انسانی، از جمله ترجمه، شرح و تفسیر، معرفت اسلامی، شعر و عرفان، و همچنین در هنرهای تجسمی مانند کندهکاری، گچبری، خوشنویسی، نقاشی و مجسمهسازی، این خانه را به مجموعهای بینظیر تبدیل کرده است که میتواند علاقهمندان هر یک از این حوزهها را به بازدید جذب کند.
کارشناسان تأکید میکنند که با همکاری نزدیک نهادهای شهرستانی و استانی، زمینه تملک و تبدیل این خانه زیبا و قدیمی فراهم شود تا مطالبه مردم مراغه و آذربایجان در زمینه حفظ میراث فرهنگی و ادبی استاد باریشماز محقق گردد.
میراث فرهنگی از راهاندازی خانه-موزه باریشماز حمایت میکند
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با استقبال از ایده تبدیل خانه استاد حیدر عباسی، مشهور به «باریشماز»، به خانه-موزه، اعلام کرد که این اداره کل تمام توان خود را برای تحقق این طرح به کار خواهد گرفت.
احمد حمزهزاده مراغه را یکی از مراکز تاریخی، تمدنی و فرهنگی مهم استان و کشور معرفی کرد و افزود: توجه به داشتههای ملموس و ناملموس این شهر کهن، همواره در اولویت برنامههای اداره کل میراث فرهنگی قرار دارد.
وی با اشاره به نقش شهرداریها در تملک خانهها و حمایت مالی برای ایجاد خانه-موزهها، گفت: در صورتی که شهرداری مراغه نسبت به تملک خانه استاد باریشماز اقدام کند، اداره کل میراث فرهنگی استان نیز در قالب مرمت، موزهآرایی، مشاوره و تأمین تجهیزات لازم، نهایت همکاری را خواهد داشت.
حمزهزاده افزود: با تملک خانه مزبور، میراث فرهنگی استان آمادگی کامل دارد بهصورت مشارکتی برای ایجاد و راهاندازی خانه-موزه باریشماز وارد عمل شود.
وی همچنین به جایگاه مراغه در حوزه فرهنگ و ادب آذربایجان اشاره کرد و اظهار داشت: استاد باریشماز یکی از شخصیتهای تکرارنشدنی منطقه است و آثار و تالیفات وی در علوم انسانی و اسلامی، منابعی ارزشمند و بیبدیل به شمار میرود.
مدیرکل میراث فرهنگی استان ابراز امیدواری کرد که خانه-موزه باریشماز در کوتاهترین زمان ممکن راهاندازی شود تا خواسته بهحق اهالی فرهنگ و ادب منطقه برآورده شود و تأکید کرد: راهاندازی این خانه-موزه اقدامی کوچک در برابر خدمات بسیار ارزشمند و اثرگذار فرهنگی، ادبی، علمی و پژوهشی استاد باریشماز است.
خانه-موزه استاد باریشماز، فرصتی برای حفظ میراث فرهنگی و ادبی شهرستان مراغه
فرماندار شهرستان مراغه با تاکید بر اهمیت ایجاد خانه-موزه استاد باریشماز، گفت: راهاندازی این خانه-موزه یکی از اولویتهای اصلی برنامههای فرهنگی مدیریت شهرستان است و تاکنون جلساتی با مسئولان مدیریت شهری در این زمینه برگزار شده است. ما تمام تلاش خود را برای تحقق این هدف به کار خواهیم بست.
امین امینیان افزود: با خانواده استاد باریشماز نیز رایزنیهایی انجام شده که آنها با تبدیل منزل مسکونی استاد به خانه-موزه موافقت کرده و از این ایده استقبال کردند.
وی جایگاه استاد باریشماز در حوزههای علوم انسانی، ترجمه و تفسیر را بسیار والا دانست و آثار تجسمی ایشان را گرانبها و قابل توجه خواند و تصریح کرد: بدون شک ایجاد خانه-موزه باریشماز میتواند ضمن حفظ و پاسداری از این آثار، زمینه بهرهمندی اهالی فرهنگ و ادب از این گنجینه ارزشمند را فراهم کند.
امین امینیان ترجمه مثنوی معنوی مولانا با عنوان «شرح انور» به زبان ترکی را یکی از آثار بدیع و بینظیر استاد باریشماز دانست و گفت: «این اثر معرفتمحور که طی بیش از ۵۰ سال در سه جلد به زبان ترکی آذربایجانی نگارش یافته، یکی از شاهکارهای استاد محسوب میشود.»
وی با اشاره به جایگاه ممتاز استاد باریشماز، افزود: او از بزرگان فرهنگ و ادب ایران و آذربایجان است و تولد استادی با این گستره و عمق علمی و هنری در این منطقه، در آیندهای نزدیک بعید به نظر میرسد.
فرماندار مراغه در پایان با ابراز تاسف از اینکه استاد باریشماز تاکنون آنگونه که شایسته است، به مردم معرفی نشده، خاطرنشان کرد: خانه-موزه باریشماز میتواند بخشی از کمبود اطلاعرسانی و آگاهیبخشی به جامعه را جبران کند.
وی یکی از ویژگیهای برجسته منزل فعلی استاد را طراحی و تزیین آن توسط خود استاد دانست و افزود: ستونها، گچبریهای سقف و قفسههای کتابخانه این خانه نمونهای بینظیر از مهارت و خلاقیت استاد است و چنین فضایی باید با مرمت و تملک دائمی، برای همیشه به عنوان میراثی ارزشمند در اختیار مردم مراغه قرار گیرد.
امین امینیان با اشاره به انجام مکاتبات و رایزنیهای لازم با ادارات کل میراث فرهنگی و ارشاد اسلامی استان برای ایجاد خانه-موزه باریشماز، تصریح کرد: این مکان نه تنها امکان حفظ و نگهداری آثار استاد را فراهم میکند، بلکه از نظر فرهنگی، ادبی و گردشگری نیز اهمیت فراوانی دارد و میتواند برای کل استان آذربایجان شرقی و شهر مراغه مفید و اثرگذار باشد.
وی با یادآوری دریافت گواهینامه درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط استاد حیدر عباسی به دلیل فعالیتهای فرهنگی و ادبی، افزود: استاد باریشماز عارفی جامعالاطراف و شاعری معرفتپیشه است که با خلاقیت بینظیر خود ادبیات کهن آذربایجان را حفظ کرده و ارتقا داده است.
استاد باریشماز؛ عارفی آشتیناپذیر با پلیدی و پاسدار ادب ترکی آذربایجانی
حیدر عباسی، مشهور به «باریشماز» به معنای «آشتیناپذیر» یا «نفرتکننده از پلیدی و پلشتی»، بیش از چهار دهه از عمر خود را صرف خلق آثاری کرده است که در آنها خرد معرفتمحور با ادبیات ترکی آذربایجانی و اندیشههای جهانی تلفیق شده است.
بر اساس نظر بسیاری از ادیبان و پژوهشگران زبان و ادبیات ترکی، چه بسا اگر آثار استاد باریشماز نبود، بخش قابل توجهی از واژگان این زبان زنده و پویا از بین میرفت و رد پای آنها در کتابها و زبان محاورهای آذربایجان کمرنگ میشد.
حیدر عباسی در دوم اردیبهشتماه ۱۳۲۲ در مراغه به دنیا آمد. او مدرک کارشناسی خود را در رشته زبان و ادبیات انگلیسی اخذ و سالها به عنوان معلم در آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی خدمت کرد.
کنگره سراسری باریشماز در آذرماه ۱۳۹۶ توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی برگزار شد تا سالها تلاش وی در عرصه فرهنگ و ادب پاس داشته شود. این کنگره زمینه اعطای گواهینامه درجه یک هنری به استاد را فراهم کرد و سرانجام در ۲۰ تیرماه ۱۴۰۰ این نشان با حضور برخی شخصیتها به وی اهدا شد.
استاد باریشماز علاوه بر تسلط به زبانهای عربی، روسی، فرانسه و انگلیسی، از ذوق ادبی و عرفانی و تبحر در هنرهایی همچون نقاشی، مجسمهسازی و حکاکی نیز برخوردار است که او را به عارفی سرگشته، شاعری اجتماعی و نویسندهای چیرهدست تبدیل کرده است.
از جمله آثار ماندگار او میتوان به ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه در سه جلد و مثنوی معنوی با عنوان «شرح الانوار» در شش جلد به زبان ترکی اشاره کرد، که علاوه بر ترجمه، شرح و تفسیر آنها نیز به همین زبان ارائه شده است.
استاد باریشماز تاکنون بیش از ۵۰ اثر مکتوب از خود بر جای گذاشته است، از جمله: «نغمه داغی و استعمار»، «کعبه و قانلی اذان»، «یار و نار»، «گولنده هرزمان مشاعیر و شیطان»، «سس»، «دوارلار»، «ادوملو دیرک»، «چاغیریلمامش قوناقلار»، «والعصر»، «دارتیلمامیش دنلر»، «تبت یدا…»، «نمیاز یم» (ترجمه و شرح دعای صباح حضرت امیرالمؤمنین علی ع)، «نهجالبلاغه به زبان ترکی» در دو جلد، «شبهای حرا»، و «خطبه متقین و حدیث عنوان بصری».
استاد باریشماز اکنون در ۸۲ سالگی به دلیل کهولت سن در بستر بیماری است، اما میراث ادبی و فرهنگی او همچنان چراغ راه اهالی ادب و فرهنگ آذربایجان و ایران باقی خواهد ماند.
نظرات کاربران