ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) در گامی مهم برای تقویت روابط اقتصادی و تجاری، مجموعهای از توافقنامههای تازه از جمله یک نقشهراه سهساله برای همکاری در اجرای توافق تجارت آزاد را امضا کردند. این توافقها در نخستین نشست کمیته مشترک دو طرف در مسکو نهایی شد؛ نشستی که به گفته تحلیلگران میتواند نقطه عطفی در روابط اقتصادی ایران با منطقه اوراسیا و کشورهای عضو این اتحادیه به شمار رود.
نقشهراه جدید که بازه زمانی ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ را در بر میگیرد، حوزههای کلیدی همچون حملونقل، لجستیک، دیجیتالسازی گمرکات و توسعه کریدور شمال-جنوب را هدفگذاری کرده است. این کریدور که یکی از مسیرهای راهبردی تجارت جهانی محسوب میشود، قادر است اوراسیا را به آبهای آزاد و بهویژه اقیانوس هند متصل کند و از این طریق نقش ایران را بهعنوان یک حلقه ارتباطی اساسی در تجارت بینالملل برجسته سازد.
در چارچوب این توافقها، دو طرف تصمیم گرفتهاند «کریدورهای سبز گمرکی» ایجاد کنند. این کریدورها به کاهش زمان تشریفات اداری، سرعتبخشی به فرآیند ترخیص کالا و در نهایت کاهش هزینههای تجاری کمک خواهند کرد. توسعه سامانههای حملونقل الکترونیکی نیز بهعنوان بخشی از این طرح، زمینهساز شفافیت بیشتر، کاهش فساد احتمالی و ارتقای بهرهوری در تبادلات تجاری خواهد بود. علاوه بر این، اجرای پروژه «یوراسیا اَگرو اکسپرس» که به جابهجایی سریع و مطمئن کالاهای یخچالی اختصاص دارد، یکی دیگر از محورهای همکاری طرفین است. این پروژه میتواند ظرفیتهای صادراتی ایران در بخش کشاورزی و محصولات غذایی را تقویت کند.
یکی دیگر از بخشهای مهم مذاکرات، همکاریهای بندری و دسترسی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به بنادر ایران بود. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران در تقاطع مسیرهای تجاری شرق و غرب، استفاده از ظرفیت بنادر جنوبی و شمالی کشور میتواند جریان مبادلات میان اوراسیا و بازارهای آسیای جنوبی و خاورمیانه را تسهیل کند. همچنین هماهنگی در حوزه زیرساختی بهویژه در بخش حملونقل ریلی و جادهای، در دستور کار قرار گرفت تا حلقههای اتصال کریدورهای منطقهای به شکل مؤثرتری فعال شوند.
فراتر از مسائل حملونقل و لجستیک، توافقهایی در حوزههای فنی و استانداردسازی نیز به امضا رسید. دو طرف بر صدور متقابل گواهیهای حلال توافق کردند که میتواند به افزایش صادرات محصولات غذایی و دارویی میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه بیانجامد. افزون بر این، مذاکراتی برای رفع موانع فنی تجارت و طراحی سامانه الکترونیکی تأیید مبدأ کالا انجام شد؛ اقدامی که میتواند روند بازرگانی را سادهتر و شفافتر کند.
بخش دیگری از همکاریها به حوزه دارو و تجهیزات پزشکی مربوط میشود. بر اساس توافق جدید، ایران بهعنوان ناظر در کمیته دارویی اتحادیه اقتصادی اوراسیا مشارکت خواهد داشت. این اقدام امکان برگزاری مشاورههای مشترک در زمینه ارتقای دسترسی به تجهیزات پزشکی، دارو و فناوریهای نوین درمانی را فراهم میکند. چنین همکاریهایی میتواند هم به رشد صنایع دارویی ایران کمک کند و هم به بهبود بازار دارو در کشورهای عضو اتحادیه.
تشکیل زیرکمیته همکاریهای گمرکی یکی دیگر از تصمیمات نشست مسکو بود. این زیرکمیته وظیفه دارد سازوکارهای عملیاتی برای هماهنگیهای بیشتر میان دستگاههای گمرکی را طراحی و اجرا کند. همچنین، موضوع استانداردهای بهداشتی و قرنطینهای (معروف به استانداردهای بهداشتی و فیتوسانیتاری) که بر تجارت محصولات کشاورزی اثرگذار است، در دستور کار قرار گرفت. ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا توافق کردند تا در این حوزه نیز اقدامات مشترکی برای هماهنگسازی استانداردها انجام دهند تا موانع صادرات و واردات کاهش یابد.
امضای این نقشهراه سهساله توسط محمد آتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، و آندری اسلپنِف، وزیر مسئول تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نشاندهنده اراده جدی دو طرف برای تعمیق روابط تجاری است. کارشناسان معتقدند که این توافقها میتواند نه تنها حجم مبادلات اقتصادی ایران با اتحادیه اوراسیا را به شکل قابلتوجهی افزایش دهد، بلکه جایگاه ایران در مسیرهای تجاری بینالمللی را نیز ارتقا بخشد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا متشکل از کشورهایی همچون روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان است و جمعیت و ظرفیت اقتصادی قابل توجهی را در بر میگیرد. نزدیکی جغرافیایی ایران به این کشورها و وجود منافع مشترک در حوزه انرژی، کشاورزی و صنعت، بستر مناسبی را برای همکاریهای گستردهتر فراهم کرده است. از سوی دیگر، ایران نیز با بهرهمندی از موقعیت ترانزیتی و ظرفیتهای تولیدی متنوع، میتواند شریک راهبردی ارزشمندی برای این اتحادیه باشد.
به گفته ناظران، نقشهراه امضا شده نه تنها محدود به سه سال آینده نیست، بلکه میتواند مبنای همکاریهای بلندمدت و استراتژیکتر میان ایران و اتحادیه اوراسیا قرار گیرد. اجرای موفق این توافقها نیازمند هماهنگی میان دستگاههای اجرایی، سرمایهگذاری در زیرساختها و رفع موانع داخلی است. با این حال، در شرایطی که اقتصاد جهانی با تحولات ژئوپلیتیکی و محدودیتهای ناشی از تحریمها مواجه است، چنین همکاریهایی میتواند به گسترش راههای جدید برای تجارت و توسعه اقتصادی ایران منجر شود.
بدین ترتیب، نشست مسکو و امضای نقشهراه سهساله نه تنها یک توافق تجاری ساده، بلکه گامی مهم در جهت شکلگیری یک همکاری راهبردی میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا ارزیابی میشود؛ همکاریای که میتواند به بازتعریف جایگاه ایران در نقشه اقتصاد جهانی کمک کند.
منبع خیر : tvbrics.com
نظرات کاربران