پژوهشهای جدید نشان میدهد که سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) ممکن است تا حدی از طریق «حافظه اپیژنتیکی» به ارث برسد؛ موضوعی که میتواند دلیل شیوع خانوادگی این بیماری را روشنتر کند. دانشمندان ممکن است یک گام به درک علت ارثی بودن سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) نزدیکتر شده باشند.
بر اساس پژوهش جدیدی که در نخستین روز ماه ژوئیه در چهلویکمین نشست سالانه انجمن اروپایی تولیدمثل و جنینشناسی انسانی در پاریس ارائه شد، بهنظر میرسد که «اختلالاتی» در نحوه خاموش و روشن شدن ژنها میتواند احتمال ابتلا به PCOS را افزایش دهد. این تغییرات موسوم به «اپیژنتیکی» فعالیت ژنها را بدون دستکاری در کد اصلی DNA تغییر میدهند، اما ممکن است از نسلی به نسل دیگر نیز منتقل شوند. این پژوهش از نظر تئوریک مسیر تازهای را برای پیشگیری از PCOS پیشروی دانشمندان قرار میدهد.
به گفته دکتر شری راس، متخصص زنان و زایمان دارای بورد تخصصی در مرکز سلامت سنت جان وابسته به بیمارستان پروویدنس در سانتا مونیکا، کالیفرنیا، اگر فردی تحت درمان لقاح خارجرحمی (IVF) قرار داشته باشد، «این نشانگرهای مخرب اپیژنتیکی ممکن است در جنینها شناسایی و پیش از کاشت در بدن فرد باردار اصلاح شوند، و به این ترتیب از انتقال PCOS به نسلهای آینده جلوگیری شود.»
با این حال، او افزود: «برای اطمینان از ایمنی و کارآمد بودن این روش، لازم است تحقیقات بیشتری روی جنینهای انسانی انجام شود.»
درک ارثی بودن سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلیکیستیک یک وضعیت هورمونی است که ۶% تا ۱۳% از زنان در سنین باروری را تحت تاثیر قرار میدهد، طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO). بسیاری از موارد این بیماری تا ۷۰% در سطح جهانی تشخیص داده نمیشوند. علائم شایع آن شامل کیستهای تخمدانی، افزایش وزن، ریزش یا نازک شدن موها در سر، موهای زائد در صورت یا بدن، آکنه، نازایی و قاعدگیهای نامنظم یا سنگین میباشد.
به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، علاوه بر علائم آزاردهندهای که معمولاً با PCOS همراه است، افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات دیگر از جمله فشار خون بالا، دیابت نوع ۲ و سرطان اندومتر قرار دارند.
دکتر سیدنی چانگ، شریک بنیانگذار و مدیر پزشکی مرکز باروری CCRM در آستین، اظهار داشت که مشخص شده است که PCOS یک مولفه ژنتیکی قوی دارد.
برای مثال، در مطالعه دوقلوهای هلندی، محققان دوقلوهای همسان (که تقریباً ۱۰۰% از DNA خود را به اشتراک میگذارند) را با دوقلوهای ناهمسان (که ۵۰% از DNA خود را به اشتراک میگذارند) مقایسه کردند تا ببینند احتمال ابتلا به PCOS در هر دو دوقلو چقدر است. آنها دریافتند که این همخوانی در دوقلوهای همسان دو برابر بیشتر از دوقلوهای ناهمسان است، «که نشان میدهد بخش بزرگی از خطر ابتلا به PCOS به دلیل ژنهای ارثی است»، چانگ در ایمیلی به Live Science گفت.
براساس برآوردها، ۲۰% تا ۴۰% از افرادی که به PCOS مبتلا هستند، مادر یا خواهر مبتلا به این بیماری دارند. اما الگوی دقیق وراثت این بیماری هنوز نامشخص است، چانگ اشاره کرد. در این زمینه، پژوهش جدید ممکن است کمی روشنایی به موضوع بیفکند.
این مطالعه که تحت هدایت دکتر چیانشو ژو، استادیار زیستشناسی تولیدمثل در موسسه پزشکی تولیدمثل دانشگاه پزشکی چونگکینگ در چین، انجام شد، شامل حدود ۲۳۰ زن تحت درمان IVF بود که از این تعداد، ۱۳۳ نفر به PCOS مبتلا بودند و ۹۵ نفر نبودند. محققان سلولهای تخمک غیر بارور و جنینهای پیش از کاشت این شرکتکنندگان را بررسی کردند و به دنبال برچسبهای شیمیایی، که به عنوان نشانگرهای اپیژنتیکی شناخته میشوند، در DNA سلولها بودند. این نشانگرها بر فعالیت ژنهایی که به آنها متصل هستند، تاثیر میگذارند.
بر اساس بیانیهای، تخمکها و جنینهای افرادی که به PCOS مبتلا بودند، نسبت به افرادی که این بیماری را نداشتند، نشاندهنده «اختلالات وسیع» در بسیاری از ژنهای کلیدی بودند. ژنهای متاثر در فرایندهای متابولیک و فعالسازی DNA جنین در مراحل اولیه دخیل بودند. بخشهایی از ژنوم به نام رتروترانسپوزونها که باید بهطور دقیق تنظیم شوند تا از پایداری DNA محافظت کنند، نیز تحت تأثیر قرار گرفتند.
تیم تحقیقاتی همچنین الگوهای نامنظم در نشانگرهای اپیژنتیکی شناختهشدهای که به کنترل ژنها کمک میکنند، از جمله نشانگری به نام H3K27me3 مشاهده کردند. در بیانیه، دکتر ژو اشاره کرد که «تقریباً نیمی از امضاهای غیرعادی H3K27me3 که در جنینهای روز سوم مشاهده کردیم، از قبل در اووسیتها [سلولهای تخمک] وجود داشت. این به ما میگوید که سیگنال اپیژنتیکی از مادر به جنین قبل از شروع فرآیند کاشت منتقل میشود.»
درک این مکانیسمها میتواند به ایجاد مداخلات پیشگیرانه جدید برای PCOS کمک کند. نویسندگان مطالعه پیشنهاد کردند که جنینهایی که از طریق IVF ایجاد میشوند، ممکن است بتوانند برای تغییر اپیژنتیکشان درمان شوند و در نتیجه خطر ارثی شدن PCOS کاهش یابد. این یافتهها همچنین میتوانند در فرایند انتخاب جنینها در IVF مفید واقع شوند.
با این حال، دکتر ژو تأکید کرد که این پژوهش تنها بر اساس جنینهای ساختهشده در آزمایشگاه است و نمیتواند نشان دهد که این نشانگرهای اپیژنتیکی چگونه بر کودکان تأثیر میگذارند. تیم او اکنون در حال انجام مطالعات روی موشها است تا اثرات بالقوه این تغییرات را در نسلهای آینده بهتر درک کند.
دکتر شری راس در اینباره گفت: «آنچه در این پژوهش جدید هیجانانگیز است، این است که از ارتباط ژنتیکی واقعی میان PCOS در خانوادهها حمایت میکند و راهی را برای تشخیص زودهنگام و مداخلات پیشگیرانه برای جلوگیری از انتقال این بیماری از طریق خانوادهها روشن میکند.»
منبع خبر : livescience.com
نظرات کاربران