با برگزاری نشستی ویژه، کتاب «سفرنامه آذربایجان» که بازتابی از سفر تاریخی حسنعلی‌خان افشار به آذربایجان در سال ۱۲۶۹ هجری قمری است، رونمایی خواهد شد.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه آذربایجان‌غربی در گفتگو با پایگاه خبری هامپوئیل گفت: این کتاب گزارشی از سفر حسنعلی‌خان افشار است که به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار، مأمور اعطای هدایای همایونی به شاهزادگان، حکام و بزرگان ایل‌های آذربایجان شد. این هدایا که عمدتاً به شکل خلعت یا لباس فاخر بودند، نشانی از شأن و افتخار برای دریافت‌کنندگان محسوب می‌شد.
سعید عضدالدینی ملکی با اشاره به جزئیات سفرنامه افزود: نویسنده در گزارش خود، به تشریح دقیق سنت خلعت‌پوشی و مراسم مربوط به آن در سه شهر مهم آذربایجان یعنی تبریز، ارومیه و مراغه پرداخته است. این توصیفات نه‌تنها روایتگر آیین‌های سنتی هستند، بلکه تصویری ریزبینانه از فرهنگ و مناسبات اجتماعی آن زمان ارائه می‌دهند.
این اثر تاریخی ارزشمند، علاوه بر بازتاب مأموریت‌های رسمی و دیپلماتیک، دریچه‌ای به سنت‌ها، ساختار اجتماعی و آیین‌های دوره قاجار می‌گشاید و فرصتی را برای شناخت بهتر تاریخ و فرهنگ آذربایجان فراهم می‌آورد.
کتاب «سفرنامه آذربایجان»؛ نخستین منبع توصیف سنت خلعت‌پوشی
رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه آذربایجان‌غربی در ادامه اظهار داشت: گزارش‌های موجود در کتاب «سفرنامه آذربایجان» به‌گونه‌ای است که تاکنون در منابع تاریخی کمتر به چنین جزئیاتی پرداخته شده است. سنت خلعت‌پوشی، که یکی از آیین‌های بزرگ حکومتی در دوره قاجار بود، همچنان برای بسیاری از پژوهشگران یک معما باقی مانده است. به‌طور یقین می‌توان گفت این کتاب نخستین منبعی است که به‌طور کامل و دقیق به توصیف مراسم خلعت‌پوشی در شهرهای تبریز، ارومیه و مراغه پرداخته است.
عضدالدینی ملکی افزود: در این اثر، حسنعلی خان افشار اورموی علاوه بر شرح مراسم خلعت‌پوشی، به حوادث و وقایع روی داده در مسیر سفر خود نیز اشاره کرده و اطلاعات قابل توجهی از وضعیت شهرها، سیستم حکومتی و جغرافیای این مناطق ارائه می‌دهد. این مستندات جدید، به تاریخ هویتی هر یک از این شهرها ابعاد تازه‌ای اضافه می‌کند.
وی همچنین توضیح داد: متن سفرنامه در عین سادگی و بی‌آلایشی، به زبان محاوره‌ای نزدیک است و مصححین کتاب، با رعایت امانت‌داری، افزونه‌های دستوری و علامت‌های سجاوندی را به آن افزوده‌اند تا متن به شکلی دقیق و خوانا ارائه شود.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه آذربایجان‌غربی خاطرنشان کرد: این سفرنامه تصویری از اوضاع آذربایجان در دهه اول حکومت ناصرالدین شاه قاجار به‌دست می‌دهد. کمبود مستندات تاریخی مربوط به این دوره، اهمیت این اثر را دوچندان می‌کند و سطور جدیدی به تاریخ‌نگاری این دوره اضافه می‌نماید.
نشست تخصصی «سنت‌های سفرنامه‌نویسی آذربایجان در عهد قاجار» امروز دوشنبه در محل مدرسه تاریخی ۲۲ بهمن در ارومیه برگزار می‌شود.
کتاب «سفرنامه آذربایجان، روزنامچه سفر حسنعلی خان افشار ارموی به آذربایجان در سال ۱۲۶۹ ق»، با تحقیق و تصحیح اصغر محمدزاده و سعید عضدالدینی ملکی، در ۱۸۰ صفحه توسط انتشارات آوای ری در پاییز ۱۴۰۳ منتشر شده است.
بیشتر بخوانید: مراغه صاحب 5 رویداد جدید در تقویم گردشگری کشور است
نظرات کاربران