افراد صاحب‌نظر و متخصص معتقدند که تدوین و اجرای رویکردهای مشارکتی و حکمرانی از طریق برنامه‌ریزی شهری به‌سطح شهرها، بهبود جامعه سلامت شهروندان و تأثیرگذاری مثبت بر جوانب اجتماعی سلامت را به‌دنبال خواهد داشت.
به گزارش ایلنا، رحیم تقی‌زاده اصل، نماینده دفتر سازمان جهانی بهداشت در ایران، تاکید می‌کند: عوامل اجتماعی از جمله مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی که در تحت پوشش وزارتخانه‌های مختلف در کشور قرار دارند، بر کیفیت زندگی شهروندان تأثیر مهمی دارند. برای بهبود سلامت شهروندان، شهرها نیازمند زیرساخت‌های مناسبی برای تأثیرگذاری بر عوامل اجتماعی سلامت هستند. در این راستا، برنامه شهر سالم سازمان جهانی بهداشت، به عنوان یک بستر بسیار مهم و مناسب شناخته می‌شود که از طریق آن می‌توان به بهبود پیامدهای اجتماعی سلامت پرداخت.
وی افزود: مراغه به عنوان دومین شهر کشور که در آستانه دریافت گواهی بین‌المللی شهرهای سالم از سازمان جهانی بهداشت قرار دارد، فعالیت‌های گسترده‌ای انجام داده است که شامل تفکیک زباله از مبدا، طرح‌های محرومیت‌زدایی، آمادگی در برابر حوادث و سوانح، بازتوانی سوئ مصرف‌کنندگان مواد، حمایت از توانخواهان و معلولان و … می‌باشد که همگی از عوامل تعیین‌کننده اجتماعی سلامت هستند. این برنامه، با تمرکز بیشتر بر عوامل اجتماعی سلامت، به سوی تحقق هدف عدالت در زمینه سلامت پیش می‌رود.
تقی‌زاده اصل افزود: در بستر ساختارهای سلامت محور، می‌توان ایده‌های توسعه‌ای متنوعی را بنا نهاد که به گروه‌های مختلف سنی و اجتماعی هدفگذاری کنند. این ایده‌ها، از جمله ساختار برنامه شهر سالم، شامل مفاهیمی مانند شهر دوستدار سالمندان، شهر دوستدار کودکان، و شهر دوستدار افراد با توانمندی‌های ویژه است که به طور گسترده در برنامه شهر سالم قابل هدفگذاری هستند.
به عنوان مثال، در مراغه، که به عنوان یکی از شهرهای پیشرو در اجرای برنامه شهر سالم در سطح ملی شناخته می‌شود، ساختار مناسبی با تشکیل کمیته‌های تخصصی برای بهبود سلامت جسمی، روانی و اجتماعی ایجاد شده است و همه گروه‌های جمعیتی در آن تحت پوشش قرار می‌گیرند. بهترین راهکار این است که تمام برنامه‌ها و مداخلات توسعه‌ای برای گروه‌های مختلف اجتماعی زیر نظر دبیرخانه اصلی برنامه شهر سالم و ایمن مراغه تمرکز و اجرا شوند، زیرا در کمیته‌های تخصصی برنامه شهر سالم تمام این موارد قابل پوشش است و هماهنگی اقدامات توسعه‌ای را تضمین می‌کند.
علیرضا مغیثی، نماینده دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اظهار کرد: “در چارچوب سیاست‌های کلان وزارت بهداشت، برنامه ملی سلامت خانواده در ساختار شبکه بهداشتی کشور در دست انتشار و گسترش قرار دارد و توسعه شهرهای سالم به‌همراه برنامه ملی سلامت خانواده و سیستم ارجاع به عنوان اولویت‌های اصلی ماست. مشارکت مردمی یکی از ستون‌های اصلی سلامت اولیه است که به تقویت آن نیاز داریم و برنامه‌هایی مانند برنامه شهر سالم می‌توانند این مشارکت را در چارچوب برنامه ملی سلامت خانواده ترکیب کنند.”
وی افزود: “مراغه یکی از شهرهایی است که با همت جمعی موفق به تعمیم مشارکت مردمی در برنامه شهر سالم مراغه شده است و سازمان‌های مردم‌نهاد به عنوان نمادی برجسته از مشارکت سازمان‌یافته مردم در رهبری توسعه محور سلامت در این شهر شناخته می‌شوند. سهند به عنوان اولین شهر سالم ایران به عنوان الگویی برای سایر شبکه‌های بهداشتی شهرستان‌ها در کشور مطرح است و مراغه با داشتن دانشکده علوم پزشکی، الگوی مناسبی برای سایر دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشور برای پیاده‌سازی مدل مشارکت مردمی در چارچوب برنامه ملی سلامت خانواده و برنامه شهر سالم است.”
جعفر صادق تبریزی، رئیس مرکز تحقیقات مدیریت دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مشاور دفتر سازمان جهانی بهداشت در ایران، بیان کرد: سایر شهرهای کشور برای پیوستن به شبکه بین‌المللی شهرهای سالم نیازمند همراهی مراغه هستند، و مراغه می‌تواند نقش راهبری و راهنما برای سایر شهرهای کشور که در مراحل اولیه یا میانی اجرای برنامه شهر سالم خود هستند، ایفا کند.
تبریزی افزود: برنامه شهر سالم مراغه در تلاش است که با ادغام برنامه روستای سالم به برنامه شهر سالم، شبکه داخلی شهر و روستای سالم را در شهرستان مراغه پایه‌ریزی کند. ایجاد اندیشگاه شهر سالم از اصلی‌ترین تجارب موفق دبیرخانه برنامه شهر سالم مراغه است که در دنیا بی‌مانند است؛ زیرا این اندیشگاه مراکز آموزشی، علمی و پژوهشی شهر را در کنار هم قرار می‌دهد تا با پژوهش و آموزش، حمایت عملی از پایداری برنامه صورت گیرد.
کردشاکری از دفتر سازمان جهانی بهداشت در ایران نیز افزود: در منطقه مدیترانه شرقی و در سایر مناطق، شهرهایی که موفق به اخذ گواهی بین‌المللی شهر سالم شده‌اند، همگی از کشورهای پردرآمد هستند. پیوستن شهرهایی از کشورمان، از جمله مراغه، که بدون بسیج منابع جدید و صرفاً با هدایت منابع موجود، موفق به کسب دستاوردهایی با رویکرد هم‌افزایی شده‌اند، بسیار ارزشمند است.
نظرات کاربران