بارندگی در مراغه تا اواسط دی‌ماه، بر اساس داده‌های هواشناسی، روند کاهشی قابل‌توجهی را نسبت به سال‌های گذشته نشان می‌دهد. این کاهش بارندگی، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق در بخش کشاورزی شهرستان را دوچندان کرده است.
کشاورزی همچنان ستون اصلی اقتصاد مراغه به شمار می‌رود. ازاین‌رو، مدیران شهرستان و بهره‌برداران بخش کشاورزی باید برای مقابله با خشکسالی احتمالی آماده باشند.
شهرام شفیعی، سرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی، روز پنج‌شنبه کشاورزان استان را به بیمه کردن محصولات کشاورزی دعوت کرد و تأکید داشت: افزایش آگاهی کشاورزان و تشویق به بیمه‌گذاری می‌تواند خسارات ناشی از خشکسالی را کاهش دهد.
رییس اداره هواشناسی مراغه نیز اعلام کرد: در هفت روز منتهی به ۱۷ دی‌ماه، کاهش بارندگی به میزان ۶.۲ میلی‌متر ثبت شده و از ابتدای ماه جاری نیز کاهش ۱۱.۴ میلی‌متری گزارش شده است.
این روند کاهشی بارش‌ها، اهمیت اقدامات پیشگیرانه و مدیریت منابع آبی را برای کشاورزان مراغه بیش از پیش آشکار می‌سازد.
کاهش بارندگی در مراغه و نگرانی‌ها برای سال زراعی جاری
به گفته «رامین حاجی‌زاده»، میزان بارندگی در مراغه از ابتدای فصل جاری تا ۱۷ دی‌ماه، نسبت به بلندمدت کاهش ۱۱.۴ میلی‌متری داشته است. همچنین، مقایسه بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری با مدت مشابه سال گذشته، کاهش چشمگیر ۶۹.۲ میلی‌متر را نشان می‌دهد.
وی افزود: میزان بارندگی سال گذشته ۷۴.۶ میلی‌متر بود و اختلاف آن با مدت مشابه امسال به منفی ۳۷.۸ میلی‌متر می‌رسد.
این کاهش بارندگی، زنگ خطری برای مدیران محلی مراغه است. وسعت زیاد باغات سیب و سایر محصولات پرآب‌بر در این شهرستان، که عمدتاً به روش سنتی آبیاری می‌شوند، احتمال تشدید مشکلات ناشی از خشکسالی را افزایش داده است.
با توجه به شرایط پیش‌رو، ضرورت برنامه‌ریزی مؤثر برای مدیریت منابع آبی و توسعه روش‌های آبیاری نوین، بیش از پیش احساس می‌شود.
مدیریت منابع آب در مراغه؛ ضرورت مقابله با خشکسالی
مدیر جهاد کشاورزی مراغه بر اهمیت حفاظت از منابع آبی در شرایط خشکسالی تأکید کرد و گفت: ۱۶ هزار هکتار از باغات این شهرستان به کشت سیب که محصولی پرآب‌بر است، اختصاص دارد و باید از هدررفت آب در این باغات جلوگیری شود.
«هادی خرسندی» با اشاره به اینکه محصولات برداشت‌شده در فصل پاییز معمولاً به آب زیادی نیاز دارند، اظهار داشت: گیاهان زودرس مانند گیلاس مصرف آب کمتری دارند و باغداران باید در مرحله جایگزینی درختان به گونه‌هایی که آب کمتری مصرف می‌کنند، توجه داشته باشند.
وی همچنین بر لزوم مشاوره با کارشناسان جهاد کشاورزی برای جایگزینی درختان تأکید کرد و افزود: حرکت به سمت کشت گونه‌های گیاهی کم‌آب‌بر و مناسب‌تر می‌تواند به کاهش خسارات ناشی از خشکسالی کمک کند.
این رویکرد می‌تواند نقش مؤثری در مدیریت بحران آب و پایداری کشاورزی در مراغه داشته باشد.
زراعت دیمی در مراغه و ضرورت بهره‌گیری از روش‌های نوین
مدیر جهاد کشاورزی مراغه اعلام کرد که زراعت در این شهرستان عمدتاً به کشت دیم گندم اختصاص دارد و تأکید کرد: استفاده از ارقام اصلاح‌شده گندم که توسط مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور معرفی شده، در شرایط کنونی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
«هادی خرسندی» درباره نحوه مصرف کود در شرایط خشکسالی گفت: در این شرایط، استفاده از کود ازته به‌صورت سرک باید با دقت و بر اساس توصیه کارشناسان انجام شود. در غیر این صورت، در صورت کمبود بارندگی در اواخر زمستان و اوایل بهار، این کود می‌تواند باعث گیاه‌سوزی شود.
وی همچنین تأکید کرد: در اراضی آبی نیز باید به کشت گیاهان و ارقام کم‌آب‌بر توجه شود. محصولاتی مانند زعفران که کم‌آب‌بر و پربازده هستند، گزینه‌های مناسبی برای جایگزینی در این مناطق به شمار می‌روند.
خرسندی افزود: انتقال دانش فنی از مراکز تحقیقاتی به کارشناسان، مروجان و کشاورزان، یکی از اساسی‌ترین اقدامات برای حفظ پایداری تولید در شرایط تنش آبی است.
این توصیه‌ها می‌تواند گامی مؤثر در مدیریت منابع آبی و توسعه پایدار کشاورزی در مراغه باشد.
ضرورت کاهش تبخیر آب و اصلاح الگوی کشت در باغات مراغه
مدیر جهاد کشاورزی مراغه بر اهمیت توسعه روش‌های آبیاری تحت فشار و قطره‌ای در باغات این شهرستان تأکید کرد و گفت: «آبیاری مدرن می‌تواند از تبخیر، که بزرگ‌ترین عامل هدررفت آب است، جلوگیری کند. همچنین، استفاده از پوشش بقایای گیاهی در سطح زمین، علاوه بر کاهش تبخیر، باعث افزایش ماده آلی خاک می‌شود.»
بر اساس نظر کارشناسان، نشانه‌های تغییر اقلیم در منطقه مراغه به وضوح قابل مشاهده است و تکیه بر اقتصاد کشاورزی در این شرایط خالی از ریسک نخواهد بود.
با توجه به این شرایط، اصلاح الگوی کشت و توسعه آبیاری مدرن باید در اولویت قرار گیرد. همچنین، ایجاد شغل‌های جایگزین برای کشاورزی، با در نظر گرفتن ظرفیت گردشگری منطقه و توسعه صنایع و کارگاه‌های کم‌آب‌بر، از اقدامات ضروری به شمار می‌رود. این اولویت‌ها به نظر می‌رسد نسبت به ایجاد شهرک‌های صنایع تبدیلی کشاورزی در شهرستان از اهمیت بیشتری برخوردار باشند.
این رویکردها می‌توانند به پایداری اقتصادی و کاهش آسیب‌های ناشی از خشکسالی و تغییر اقلیم در مراغه کمک کنند.
نظرات کاربران