گل نرگس یکی از زیباترین و معطرترین گل‌های طبیعت است که با رنگ‌های سفید و زرد روشن خود، در هر فصلی از سال جلوه‌ای بی‌نظیر به محیط اطراف می‌بخشد. استان فارس، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این گل در کشور، رتبه دوم را در تولید نرگس دارد. این استان با شرایط اقلیمی خاص خود، مکان مناسبی برای کشت این گل خوشبو است. اما با توجه به افزایش تولید، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق برای جلوگیری از خام‌فروشی و ارزش‌افزوده بیشتر در این صنعت ضروری به نظر می‌رسد.
گل نرگس در فصل پاییز، با عطر دل‌انگیز خود، فضای کوچه‌ها و خیابان‌ها را معطر می‌سازد و به نوعی پاییز را با بوی بهاری خود همراه می‌کند. این گل علاوه بر زیبایی و رایحه دلپذیرش، خواص درمانی بسیاری نیز دارد. از نگاه حضرت علی (ع)، گل نرگس ویژگی خاصی دارد و ایشان فرموده‌اند: «گل نرگس را حداقل سالی یک‌بار ببویید زیرا در دل انسان حالتی است که تنها گل نرگس آن را معالجه می‌کند.» این حدیث نشان از جایگاه ویژه و اهمیت این گل در نظر اهل بیت (ع) دارد و بر ارزش معنوی و درمانی آن تأکید می‌کند.
در نتیجه، علاوه بر زیبایی‌ها و خواص درمانی گل نرگس، توجه به تولید و صادرات آن می‌تواند به تقویت اقتصاد منطقه و کشور کمک کند و در عین حال مانع از خام‌فروشی و ضایع شدن این سرمایه طبیعی شود.
استان فارس دومین استان کشور از نظر مساحت زیر کشت گل نرگس است. این گل با گلبرگ‌های سفید و عطر دلپذیر خود، به صورت بریدنی برداشت می‌شود. در هر ساقه نرگس چند گل به طور همزمان رشد می‌کند و معمولاً از نیمه پاییز گلدهی خود را آغاز کرده و تا بهار ادامه می‌دهد. اوج گلدهی این گل در ماه اسفند است که در این زمان بیشترین رشد و شکوفایی را دارد.
مزارع گل نرگس در شهرستان‌های جنوب و جنوب غربی استان فارس، به قدری زیبا و دل‌انگیز هستند که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کنند. گلزارهای نرگس در این مناطق، عظمت آفرینش خداوند را به نمایش می‌گذارند و هر رهگذری در برابر این زیبایی‌ها سر به احترام می‌ساید.
نرگس زارهای فارس که در نواحی جنوبی و شرقی استان قرار دارند، از اواخر پاییز به گل می‌نشینند و فضایی بهشتی و معطر خلق می‌کنند که هر بیننده‌ای را شگفت‌زده و مدهوش می‌سازد. این گلزارها که در شهرستان‌های کازرون، ممسنی، فراشبند، لامرد و مهر در جنوب و غرب استان و همچنین مناطقی از داراب، جهرم و خفر در مرکز و جنوب شرق فارس پراکنده‌اند، به ویژه در روزهای پایانی پاییز تا اواخر اسفند پذیرای علاقه‌مندان به این گل زیبا هستند.
گل نرگس، علاوه بر زیبایی و عطر دل‌انگیز خود، در طب سنتی و دارویی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. پیشینیان و افرادی که از طب عطاری بهره می‌گیرند، باور دارند که این گل معطر خواص درمانی بسیاری دارد. از جمله فواید آن می‌توان به تسکین سردرد، کاهش افسردگی و درمان زکام اشاره کرد. علاوه بر این، عطر گل نرگس در فضا پراکنده می‌شود و با خاصیت ضدعفونی‌کننده‌اش، هوای خانه را از عفونت‌های تنفسی پاکسازی می‌کند.
با این حال، گل نرگس اگرچه در درمان‌های طبیعی مفید است، اما باید با احتیاط مصرف شود. برخی منابع هشدار داده‌اند که این گل در صورت مصرف زیاد، می‌تواند سمی باشد. پیاز و برگ‌های نرگس حاوی آلکالوئیدهای سمی هستند که می‌توانند عوارضی مانند تهوع، دل‌پیچه و اسهال ایجاد کنند. همچنین، ترشحات ساقه‌های این گیاه نیز می‌توانند برای سلامت مضر باشند. بنابراین، مصرف آن باید با دقت و تحت نظر متخصصین صورت گیرد.
استان فارس با تولید ۳۳ درصد از گل نرگس کشور، بزرگ‌ترین تولیدکننده این گل در ایران بعد از استان ایلام است. به منظور آشنایی بیشتر با روند کشت و برداشت این گل معطر، گفت‌وگویی با ابوالفضل زمانی، مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان فارس انجام داده‌ایم.
وی در ادامه گفت: «سطح زیر کشت گل نرگس در کشور به ۱۱۵۶ هکتار می‌رسد و سالانه ۳۳۳ میلیون شاخه گل نرگس تولید می‌شود، به طوری که متوسط عملکرد در هر هکتار حدود ۲۲۸ هزار شاخه است.»
زمانی در ادامه افزود: «در استان فارس، سطح زیر کشت گل نرگس ۳۸۰ هکتار است که تولیدی معادل ۱۲۴ میلیون شاخه دارد. این استان با عملکرد ۳۲۷ هزار شاخه در هکتار، در تولید گل نرگس در کشور رتبه دوم را بعد از استان ایلام دارد.»
وی تأکید کرد: «۳۳ درصد از تولید گل نرگس در کشور در استان فارس انجام می‌شود و این تولید عمدتاً در سه شهرستان خفر، کازرون و ممسنی متمرکز است. همچنین، روند تولید گل نرگس در این استان به طور پیوسته در حال افزایش است.»
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی فارس همچنین به خواص دارویی و درمانی گل نرگس اشاره کرد و گفت: «گل نرگس علاوه بر زیبایی، دارای خواص بسیاری است. در تحقیقات اخیر، متخصصان علوم پزشکی موفق به استخراج ترکیبی ضدسرطان از گل نرگس شده‌اند که قادر است پروتئین‌های مؤثر در رشد سلول‌های سرطانی را متوقف کند.»
وی ادامه داد: «مصرف روغن گل نرگس به آرامش اعصاب کمک می‌کند و پیاز این گل در درمان خونریزی‌ها، کوفتگی‌ها و دررفتگی‌ها مؤثر است. همچنین، ماده گالا موجود در گل نرگس از بروز آلزایمر جلوگیری کرده و دم‌کرده این گل در درمان برونشیت مفید است.»
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی فارس اظهار داشت که اسانس گل نرگس یکی از گران‌قیمت‌ترین اسانس‌های گیاهی است که به دلیل خواص ویژه‌ای که دارد، مورد توجه قرار گرفته است. وی افزود: «بوییدن گل نرگس می‌تواند گرفتگی بینی را برطرف کرده و به ایجاد آرامش کمک کند. علاوه بر این، این گل به تقویت و رشد مو، درمان ورم، رفع تیرگی‌های پوستی و جای جوش و کک‌ومک نیز کمک می‌کند.»
زمانی در ادامه توضیح داد که گل نرگس دارای ۱۲ نوع مختلف است که برخی از انواع آن شامل شهلا، پرپر، شیپوری، تاج‌شکافته، مینیاتوری و شاعری می‌باشد.
وی همچنین اشاره کرد که اسانس این گل که در عطرسازی استفاده می‌شود، علاوه بر ارزش بالا در تولید عطرهای گران‌قیمت، برای کشور ارزآوری دارد. علاوه بر اسانس، الکانوئیدهای موجود در پیاز گل نرگس نیز دارای ارزش بالایی هستند.
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی فارس به این نکته اشاره کرد که مصرف گل نرگس در کشور و استان بیشتر به صورت شاخه‌ای است و یکی از مشکلات عمده در این زمینه خام‌فروشی است. به همین دلیل، وی بر لزوم سرمایه‌گذاری در این حوزه و فراهم کردن شرایط لازم برای عرضه و صادرات این محصول تأکید کرد.
زمانی همچنین افزود که علاوه بر تأمین نیاز داخلی کشور، صادرات گل نرگس به صورت شاخه‌ای و نیز در قالب عطر و اسانس انجام می‌شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد که جشنواره گل نرگس هر ساله در فصل پاییز در شهرستان‌های خفر، کازرون و ممسنی برگزار می‌شود. این جشنواره به منظور معرفی بهتر این محصول ارزشمند، شناسایی ظرفیت‌ها و مشکلات موجود و در راستای توسعه این صنعت مهم برگزار می‌گردد.
نظرات کاربران