قارچ Aspergillus fumigatus در صدر فهرست بیماریهای قارچی نگرانکننده سازمان جهانی بهداشت قرار دارد. این قارچ به طور فزایندهای نسبت به داروی خط اول درمان، مقاوم میشود. بر اساس پژوهشی که روز چهارشنبه در نشریه The Lancet Microbe منتشر شد، درمان عفونتهای قارچی با دشواری بیشتری همراه شده، زیرا این عفونتها نسبت به داروهای موجود مقاومت بیشتری پیدا کردهاند.
این مطالعه بر عفونتهایی تمرکز داشت که توسط قارچ Aspergillus fumigatus ایجاد میشوند؛ قارچی که در خاک و مواد در حال تجزیه در سراسر جهان بهوفور یافت میشود. هاگهای این قارچ به طور مداوم استنشاق میشوند و معمولاً مشکلی ایجاد نمیکنند، اما در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف یا بیماریهای زمینهای ریوی، میتوانند خطرناک باشند.
این قارچ یکی از نگرانیهای اصلی سازمان جهانی بهداشت در فهرست قارچهای اولویتدار است. در این فهرست آمده است که نرخ مرگومیر در میان مبتلایان به عفونتهای مقاوم به داروی Aspergillus بین ۴۷ تا ۸۸ درصد است. مطالعه جدید نشان میدهد که مقاومت دارویی این قارچ در حال افزایش است. افزون بر این، بیماران معمولاً به چندین سویه مختلف از این قارچ آلوده هستند که گاهی ژنهای مقاومتی متفاوتی دارند.
یواخم بیول، میکروبیولوژیست مرکز پزشکی دانشگاه رادبود در هلند و یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: «این موضوع درمان را با چالش مواجه میکند.»
بیول و تیمش بیش از ۱۲٬۶۰۰ نمونه از قارچ Aspergillus fumigatus را که طی ۳۰ سال گذشته از ریه بیماران در بیمارستانهای هلند جمعآوری شده بود، مورد بررسی قرار دادند. حدود ۲٬۰۰۰ مورد از این نمونهها دارای جهشهایی بودند که با مقاومت به آزولها، دستهای از داروهای ضدقارچی که برای درمان این عفونتها استفاده میشوند، مرتبطاند. اکثر این نمونهها دارای یکی از دو جهش شناختهشده بودند، اما ۱۷٪ از آنها تغییراتی از این جهشها را نشان میدادند.
نزدیک به ۶۰ نفر دچار عفونت تهاجمی شده بودند؛ یعنی قارچ از ریهها به سایر بخشهای بدن گسترش یافته بود. از این میان، ۱۳ مورد به آزولها مقاوم بودند. در بین این افراد، نزدیک به ۸۶٪ به چندین سویه مختلف قارچی آلوده بودند که درمان را بسیار پیچیدهتر میکند.
دکتر آرتورو کاسادوال، رئیس بخش میکروبشناسی مولکولی و ایمنیشناسی در دانشکده بهداشت عمومی بلومبرگ دانشگاه جانز هاپکینز که در این پژوهش نقشی نداشت، گفت: «ماجرا هر روز پیچیدهتر میشود و ممکن است پزشکان در تشخیص اینکه آیا با یک عفونت قارچی مقاوم به دارو مواجه هستند یا نه، دچار مشکل شوند.»
پیش از درمان عفونت قارچی ناشی از Aspergillus، پزشکان به دنبال ژنهای مقاومتی میگردند تا مشخص کنند کدام دارو مؤثرتر خواهد بود. اما اگر فردی به چندین سویه از یک نوع قارچ آلوده باشد، اوضاع بسیار پیچیده میشود، زیرا سویههای مختلف ممکن است به داروهای مختلف پاسخ دهند.
بیول گفت: «آزولها، خط اول درمان برای سویههای حساس به آزول هستند، اما وقتی سویه مقاوم باشد، دیگر اثربخش نیستند. در این موارد باید از داروهای دیگری استفاده کنیم که اثربخشی کمتری دارند و عوارض جانبی بیشتری ایجاد میکنند.» او افزود که برخی بیماران نیاز به مصرف همزمان چند داروی ضدقارچی خواهند داشت.
یافتههای این مطالعه نشاندهنده روندی گستردهتر است: فشار رو به افزایش بر شمار اندک داروهای موجود برای درمان عفونتهای قارچی. تنها سه دسته اصلی از داروهای ضدقارچی، از جمله آزولها، برای درمان عفونتهای تهاجمی وجود دارد؛ در حالی که برای باکتریها چند ده کلاس مختلف از آنتیبیوتیکها در دسترس است.
مقاومت به این داروهای محدود رو به افزایش است و تولید داروهای جدید نیز بهطور ویژهای دشوار است. انسانها و قارچها حدود نیمی از DNA خود را با یکدیگر مشترک دارند، به این معنا که ما از نظر ژنتیکی بسیار نزدیکتر به قارچها هستیم تا باکتریها یا ویروسها. بسیاری از پروتئینهایی که برای بقای قارچ ضروریاند، برای سلولهای انسانی نیز حیاتی هستند، بنابراین اهداف ایمن و مناسبی که داروهای ضدقارچی بتوانند بدون آسیب به بدن، آنها را هدف قرار دهند، بسیار اندکاند.
جَرود فورتوندل، استاد داروسازی بالینی در مرکز علوم سلامت دانشگاه تنسی که در این تحقیق نقشی نداشت، گفت: «مشکل بزرگ همه این گونههای قارچی این است که داروهای ضدقارچی زیادی نداریم. معمولاً جهشهای ژنتیکیای که باعث مقاومت میشوند، فقط به یک دارو محدود نیستند، بلکه به کل یک کلاس دارویی مقاومت ایجاد میکنند. در نتیجه، کل آن دسته از داروها را از دست میدهیم.»
موضوع را پیچیدهتر میکند اینکه بخش عمدهای از مقاومت آزولی در Aspergillus fumigatus از کشاورزی ناشی میشود؛ جایی که قارچکشها بهطور گسترده استفاده میشوند. این قارچکشها معمولاً همان اهداف مولکولی داروهای ضدقارچی را هدف قرار میدهند. کشاورزان آنها را روی محصولاتی مانند گندم و جو در آمریکا برای پیشگیری یا درمان بیماریهای قارچی اسپری میکنند. (اولین مورد مقاومت به آزول در هلند گزارش شد، جایی که قارچکشها بهطور گسترده در پرورش گل لاله استفاده میشوند.) قارچهای Aspergillus هدف مستقیم این قارچکشها نیستند، اما تماس با آنها باعث میشود این قارچها پیشاپیش ژنهای مقاومتی توسعه دهند؛ گاهی حتی پیش از آنکه یک داروی ضدقارچی با همان هدف وارد بازار شود.
این منبع، عامل اصلی مقاومت دارویی در نمونههایی بود که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند.
فورتوندل اشاره کرد که مقاومت قارچی در حال گسترش در سراسر جهان است؛ او گفت: «تقریباً هر جا که به دنبال ایزوتوپهای مقاوم به دارو بگردیم، آنها را پیدا میکنیم. این مقاومت به داروهای آزول را اکنون در سراسر ایالات متحده میبینیم؛ و احتمالاً این نرخها افزایش خواهند یافت.»
دکتر کاسادوال گفت که خطر ابتلا به Aspergillus fumigatus مقاوم به آزول برای هر فرد بهطور کلی پایین است. عفونتها معمولاً افرادی را که سیستم ایمنی ضعیفی دارند تحت تأثیر قرار میدهند و بهطور سالانه در ایالات متحده به چند هزار مورد میرسند. در حالی که این نوع عفونتها نسبتاً نادر هستند، خطر بزرگتر روند کلی افزایش عفونتهای قارچی مقاوم به دارو است.
او گفت: «ارگانیسمهایی که باعث بیماری میشوند، در حال افزایش مقاومت به داروها هستند. هرچند که این مسئله مانند کووید نیست و ما هر روز با یک پاندمی قارچی بیدار نمیشویم، این یک مشکل است که امروز بدتر از پنج، ده یا بیست سال پیش است.»
منبع خبر : nbcnews.com
نظرات کاربران