چپ‌دست‌ها که حدود ۱۰ درصد افراد جامعه را تشکیل می‌دهند همواره در طول تاریخ با چالش‌های مختلفی روبرو بوده‌اند.
دیدگاه‌ها نسبت به افراد چپ‌دست در طول تاریخ
در گذشته، چپ‌دست‌ها اغلب با فشار از سوی والدین و جامعه روبرو بودند که آن‌ها را مجبور می‌کردند از دست راست خود استفاده کنند. در نظر راست‌دست‌ها، استفاده از دست چپ غالباً به‌عنوان یک نقص یا نشانه‌ای از بدیمنی تلقی می‌شد و در بسیاری از فرهنگ‌ها، چپ‌دست بودن را بدشگون می‌دانستند. در قرون وسطی، حتی مجازات‌های سنگینی برای افراد چپ‌دست در نظر گرفته می‌شد. جالب است که در بسیاری از زبان‌ها، کلمه «چپ» دارای بار معنایی منفی است؛ مثلاً در فارسی، «چپ» به معنای ناراست و واژگون است. اما امروزه، چپ‌دست بودن بیشتر پذیرفته شده، هرچند که تعداد آن‌ها نسبت به گذشته تغییر چندانی نکرده است.
چالش‌های افراد چپ‌دست
در دنیای امروز، بسیاری از ابزارها و امکانات برای راست‌دست‌ها طراحی شده‌اند. از صندلی‌های یک‌دسته در مدارس و دانشگاه‌ها تا موس‌های کامپیوتر، درب‌های بازشو، میزهای پر کردن فرم در ادارات و بانک‌ها، شاتر دوربین عکاسی، زونکن‌ها و دفترهای سیمی، دنده اتومبیل، دسته قیچی، صفحه‌کلید عددی در سمت راست کیبورد و حتی قوانین راهنمایی و رانندگی، همه برای راحتی راست‌دست‌ها طراحی شده‌اند. این طراحی‌ها می‌توانند چپ‌دست‌ها را مجبور به استفاده از دست راست کنند، که ممکن است مشکلات و ناهماهنگی‌هایی برای آن‌ها ایجاد کند.
مزایای چپ‌دست بودن
علی‌رغم چالش‌ها، چپ‌دست بودن مزایای قابل‌توجهی نیز دارد. از جمله این مزایا می‌توان به توانایی بیشتر در ریاضیات، تصمیم‌گیری سریع‌تر در حل مسائل، خلاقیت بالاتر، کنترل بهتر خشم و احساسات منفی، حافظه قوی‌تر در به‌خاطر سپردن جزئیات و قدرت بیشتر در تشخیص تغییرات ریز صداها اشاره کرد. همچنین، مغز افراد چپ‌دست به شکلی متفاوت از مغز راست‌دست‌ها عمل می‌کند؛ دو نیمکره مغز چپ‌دست‌ها به‌ویژه در بخش‌های مربوط به زبان، بهتر و هماهنگ‌تر با یکدیگر ارتباط دارند. همچنین گفته می‌شود که چپ‌دست‌ها خلاقیت و مهارت بیشتری در هنر و موسیقی دارند، هرچند که مدارک علمی قطعی برای این ادعا وجود ندارد. بااین‌حال، بسیاری از هنرمندان برجسته مانند لئوناردو داوینچی و پابلو پیکاسو چپ‌دست بوده‌اند.
تعدادی از مشاهیر چپ‌دست
چپ‌دست‌های مشهور در طول تاریخ و در حوزه‌های مختلف شامل ارسطو، افلاطون، آیزاک نیوتن، چارلی چاپلین، ویلیام شکسپیر، آلبرت انیشتین، بیل گیتس، لودویگ فان بتهوون، ماهاتما گاندی، فریدریش نیچه، ناپلئون، ماری کوری، باز آلدرین، ژان دارک، هلن کلر، مرلین مونرو، یوهان سباستیان باخ، میکل‌آنژ، جرج مایکل، امینم، فیفتی سنت، آمیتاب باچان، تام کروز، رابرت دنیرو، نیکول کیدمن، تیم آلن، سارا جسیکا پارکر، آنتونی پرکینز، سیلوستر استالونه، لیدی گاگا، هانده ارچل، جیمی هندریکس، گونتر گراس، ژولیوس سزار، کانر مک‌گرگور، دوشان ولاهوویچ، کیانو ریوز، تیلور هیل، آنا کندریک، رافائل نادال، جاستین بیبر، نایل هوران و حتی ادولف هیتلر می‌شوند.
نتایج برخی پژوهش‌ها
برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که چپ‌دست‌ها به‌طور متوسط حدود ۹ سال کمتر از راست‌دست‌ها عمر می‌کنند. این مطالعات همچنین نشان می‌دهند که افراد چپ‌دست از سرعت تحلیل و تفکر بالاتری برخوردارند، تمایل به کسب درآمد بیشتری دارند، کمتر وابسته‌اند و توانایی بیشتری در سازگاری با محیط نشان می‌دهند. همچنین چپ‌دست‌ها نسبت به راست‌دست‌ها باهوش‌تر و خلاق‌تر هستند، در آزمون‌های رانندگی عملکرد بهتری دارند، تایپیست‌های سریع‌تری هستند، و توانایی بالاتری در حل مشکلات دارند. در ورزش‌هایی مانند بوکس، تنیس، کریکت و شنا نیز چپ‌دست‌ها موفقیت‌های بیشتری کسب می‌کنند.
پژوهش دانشجوی دکترای دانشگاه شهید بهشتی تهران
در پژوهشی با عنوان «کاربرد روش SAW جهت مقایسه توانایی‌های اساتید چپ‌دست و راست‌دست» که بر روی اساتید دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی تهران و علوم تحقیقات انجام شده است، معیارهایی نظیر تعداد مقالات، سابقه تدریس، ساعات حضور در دانشگاه و میزان علاقه‌مندی به تدریس برای مقایسه اساتید چپ‌دست و راست‌دست مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از روش SAW (Simple Additive Weighting)، اساتید رتبه‌بندی شده‌اند و نتایج نشان داده‌اند که در این رتبه‌بندی، سه استاد برتر، چپ‌دست بوده‌اند.
نظرات کاربران