شهرهای مراغه و سهند از استان آذربایجان شرقی به شبکه جهانی شهرهای سالم جهان پیوسته‌اند. برای حفظ این جایگاه، ضروری است مدیریت شهری اقدامات هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده‌ای را اجرا کند.
به گزارش پایگاه خبری هامپوئیل، مدیریت شهری همواره ارتقای کیفیت زندگی شهروندان را در اولویت خود قرار داده است. این هدف از طریق ترویج رفاه عمومی و بهبود شرایط زندگی جامعه محقق می‌شود تا بتوان شهری را با عنوان «سالم» معرفی کرد.
اصطلاح «شهر سالم» در ادبیات تخصصی شهرسازی سابقه‌ای نزدیک به چهار یا پنج دهه دارد و در ابعاد گوناگون مورد توجه قرار گرفته است. شهری سالم به شهری گفته می‌شود که شاخص‌های تعیین‌شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) را رعایت کند. برای دستیابی به این عنوان، تحقق ۸۰ شاخص در ۹ حوزه مختلف ضروری است.
شاخص‌هایی نظیر اجتماعی، ورزشی، آموزشی، سواد، سلامت و گسترش فضای سبز از جمله معیارهایی هستند که با رعایت آن‌ها، شهرها می‌توانند گواهی بین‌المللی «شهر سالم» را دریافت کنند.
ایده شهر سالم نخستین‌بار توسط پروفسور لئونارد دهل مطرح شد. با گذشت زمان، شاخص‌ها و معیارهای مرتبط با سلامت شهری به طور ویژه مورد توجه قرار گرفتند تا جایی که امروزه رویکردهای سلامت‌محور به یکی از اصلی‌ترین اصول در برنامه‌ریزی و طراحی محیط تبدیل شده‌اند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز به عنوان یکی از نهادهای بین‌المللی پیشرو در این حوزه، نقشی کلیدی در تعریف و ترویج شاخص‌های شهر سالم ایفا می‌کند.
مراغه، یکی از شهرهای تاریخی و کهن استان آذربایجان شرقی، به تازگی و در سال ۱۴۰۳، به عنوان دومین شهر ایران به شبکه جهانی شهرهای سالم پیوسته است. این جهان‌شهر با اجرای برنامه‌های گسترده در بهبود زیرساخت‌های شهری، ارتقای سطح بهداشت عمومی، توسعه فضای سبز، کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی و ترویج سبک زندگی سالم، موفق شد عنوان «شهر سالم» را از آن خود کند. مراغه پس از سهند، دیگر شهر استان آذربایجان شرقی، توانسته است به این افتخار دست یابد و جایگاه ویژه‌ای در عرصه بین‌المللی کسب کند.
ترویج سبک زندگی سالم؛ اولویت اصلی مدیریت شهری مراغه
شهرام مروتی، شهردار مراغه، اظهار می‌کند: شهرداری به منظور دستیابی به شاخص‌های برنامه شهر سالم و با ایفای نقش محوری در این مسیر، اقدامات متعددی را به مرحله اجرا درآورده است. احداث و توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری و ارتقای فعالیت‌های جسمانی شهروندان از جمله این اقدامات است.
وی در ادامه به اهمیت مناسب‌سازی معابر عمومی برای افراد کم‌توان اشاره کرده و می‌افزاید: بهسازی و ایمن‌سازی مسیل‌ها با هدف ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، جزو اولویت‌های فوری شهرداری است.
شهردار مراغه تصریح می‌کند: به منظور حفظ گواهی شهر سالم در سال‌های آینده، توسعه و احداث محیط‌های بازی کودکان باید در اولویت قرار گیرد.
مروتی همچنین تأکید می‌کند: ترویج سبک زندگی سالم، نوسازی بافت‌های فرسوده شهری و بهبود دسترسی شهروندان به امکانات عمومی و اجتماعی از دیگر اقداماتی است که باید به آن‌ها توجه ویژه داشته باشیم.
ایجاد اندیشگاه در دانشکده علوم پزشکی مراغه برای هدایت دبیرخانه شهر سالم
الهوردی ارجمندی، رئیس دانشکده علوم پزشکی مراغه، اعلام می‌کند که اندیشگاهی در این دانشکده به منظور راهبری دبیرخانه شهر سالم تشکیل شده است. این اندیشگاه با عضویت نخبگان و مسئولان، مسئولیت اولویت‌بندی اقدامات را بر عهده دارد.
وی توضیح می‌دهد که دبیرخانه شهر سالم مراغه از این پس تحت نظارت معاونت بهداشتی دانشکده فعالیت خواهد کرد و برنامه‌های عملیاتی هریک از کمیته‌های هفت‌گانه به صورت سالانه و در ماه بهمن تدوین خواهد شد.
رئیس دانشکده علوم پزشکی مراغه اضافه می‌کند: هر کمیته به طور مستقل برنامه‌های عملیاتی سالانه خود را تهیه می‌کند که این فرایند به صورت مشارکتی و با همکاری دیگر کمیته‌های تخصصی، زیر نظر رئیس یا دبیر هر کمیته انجام می‌شود.
ارجمندی همچنین بیان می‌کند که ارزیابان بین‌المللی در سه سال آینده برای ارزیابی این شاخص‌ها به مراغه سفر خواهند کرد و در این مدت، همکاری برای تحقق این شاخص‌ها باید ادامه پیدا کند.
شایان ذکر است که پیش از این، در سال ۱۴۰۰، شهر سهند به عنوان اولین شهر سالم کشور شناخته شد و برنامه شهر سالم این شهر از سال ۱۳۹۴ آغاز گردید.
ایجاد اندیشگاه در دانشکده علوم پزشکی مراغه برای هدایت دبیرخانه شهر سالم
الهوردی ارجمندی، رئیس دانشکده علوم پزشکی مراغه، اعلام می‌کند که اندیشگاهی در این دانشکده به منظور راهبری دبیرخانه شهر سالم تشکیل شده است. این اندیشگاه با عضویت نخبگان و مسئولان، مسئولیت اولویت‌بندی اقدامات را بر عهده دارد.
وی توضیح می‌دهد که دبیرخانه شهر سالم مراغه از این پس تحت نظارت معاونت بهداشتی دانشکده فعالیت خواهد کرد و برنامه‌های عملیاتی هریک از کمیته‌های هفت‌گانه به صورت سالانه و در ماه بهمن تدوین خواهد شد.
رئیس دانشکده علوم پزشکی مراغه اضافه می‌کند: هّر کمیته به طور مستقل برنامه‌های عملیاتی سالانه خود را تهیه می‌کند که این فرایند به صورت مشارکتی و با همکاری دیگر کمیته‌های تخصصی، زیر نظر رئیس یا دبیر هر کمیته انجام می‌شود.
ارجمندی همچنین بیان می‌کند که ارزیابان بین‌المللی در سه سال آینده برای ارزیابی این شاخص‌ها به مراغه سفر خواهند کرد و در این مدت، همکاری برای تحقق این شاخص‌ها باید ادامه پیدا کند.
شایان ذکر است که پیش از این، در سال ۱۴۰۰، شهر سهند به عنوان اولین شهر سالم کشور شناخته شد و برنامه شهر سالم این شهر از سال ۱۳۹۴ آغاز گردید.
فضای هم‌فکری درباره وضعیت سلامت شهری؛ فرصتی ارزشمند
امیرحسین شبانی، دکترای شهرسازی، در مورد مولفه‌هایی که موجب انتخاب یک شهر به عنوان شهر سالم می‌شود، می‌گوید: شهری سالم است که در آن شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی شهروندان ارتقا یابد.
وی اضافه می‌کند: شهری که در زمینه‌های کیفیت زندگی اجتماعی، تعلق، مشارکت و عدالت اجتماعی توانسته رضایت شهروندان را جلب کند، یک شهر سالم محسوب می‌شود.
این پژوهشگر حوزه شهرسازی با اشاره به اینکه انتخاب دو شهر مراغه و سهند به عنوان شهرهای سالم می‌تواند مزایایی برای خود این شهرها و همچنین برای کشور داشته باشد، بیان می‌کند: تعریف شهرها در قالب شبکه‌های هم‌پیوند، مانند شهرهای خلاق جهانی، می‌تواند مزایای زیادی به همراه داشته باشد، البته به شرطی که برنامه‌ریزان و مدیران شهری از این فرصت بهره‌برداری کنند.
شبانی همچنین می‌افزاید: ایجاد فضای هم‌فکری و هم‌اندیشی در خصوص وضعیت سلامت شهرها می‌تواند فرصتی ارزشمند باشد. علاوه بر این، این شهرها می‌توانند با نظارت و ارزیابی مستمر شاخص‌های سلامت، گزارش‌های دقیق و شفاف از وضعیت موجود ارائه دهند و برای ارتقای وضعیت، سیاستگذاری‌های مناسبی اتخاذ کنند.
وی با تأکید بر این که سلامت در شهر می‌تواند موجب همگرایی و انسجام اجزای مختلف مدیریت شهری شود، می‌گوید: خوشحالم که شهرهای مراغه و سهند به عنوان شهرهای پایلوت انتخاب شده‌اند و امیدوارم مدیران شهری از این فرصت بهره‌برداری کنند.
این پژوهشگر حوزه شهرسازی ادامه می‌دهد: برای حفظ عنوان «شهر سالم»، اقدامات مختلفی باید انجام شود. این اقدامات شامل اعمال نگاه سلامت‌محور در برنامه‌ریزی و طراحی شهری در بعد مدیریتی، آماده‌سازی و ارتقا فضاها و مقیاس‌های شهری به منظور سلامت بیشتر، افزایش آگاهی اجتماعی شهروندان در راستای زندگی سالم و همچنین سازماندهی نظام داده‌های شهری مرتبط با سلامت فردی و اجتماعی است.
دریافت نشان «شهر سالم» دستاورد مهمی برای ایران به شمار می‌آید. در حال حاضر، حدود ۳۰ شهر ایران در انتظار اخذ گواهی شهر سالم هستند. برای این انتخاب، هر شهر باید حداقل ۸۰ درصد از ۸۰ شاخص مورد تأکید سازمان جهانی بهداشت را رعایت کرده باشد.
نظرات کاربران