مراغه به عنوان نخستین شهر استان آذربایجان شرقی در اجرای “طرح جامع نوین شهری” انتخاب شد؛ اقدامی که میتواند نقطه عطفی در تاریخ مدیریت شهری این خطه به شمار آید. این طرح، با رویکردی نوآورانه و تحولآفرین، قرار است بسیاری از مشکلات دیرینه شهرسازی و توسعه نامتوازن را برطرف کرده و الگویی تازه برای سایر شهرهای کشور ارائه دهد.
در نشست تخصصی بررسی این طرح که با حضور مسئولان استانی، مدیران شهرستانی، شهردار، اعضای شورای اسلامی شهر و فرماندار مراغه برگزار شد، جزئیات و محورهای کلیدی طرح جامع نوین شهری به تفصیل مطرح شد. معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی، وحید بنایی، در این جلسه تأکید کرد: «تحول مدیریت شهری مراغه با مشارکت مستقیم مردم و نخبگان آغاز میشود و این مشارکت نقشی تعیینکننده در موفقیت آن خواهد داشت.»
پایان تصمیمگیریهای پشت درهای بسته
یکی از اصلیترین رویکردهای این طرح، پایان دادن به تصمیمسازیهای پشت درهای بسته است. در گذشته، بسیاری از پروژههای عمرانی و شهری بدون حضور و نظر تشکلهای مردمی یا دانشگاهیان اجرا میشد که گاه منجر به بروز نارضایتیها و ناکارآمدیها بود. طرح جامع نوین شهری مراغه با محوریت شفافیت و حضور فعال شهروندان، دانشگاهیان و دستگاههای اجرایی قصد دارد فصل تازهای در حکمرانی شهری بگشاید.
شناسایی مشکلات پیش از تبدیل به بحران
بنایی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: «یکی از مهمترین اهداف این طرح، شناسایی بهموقع چالشها پیش از آن است که به معضلات بزرگ اجتماعی یا زیستمحیطی بدل شوند.» به این معنا که مدیریت شهری در مراغه به جای واکنشهای دیرهنگام، سیاستی پیشدستانه و پیشگیرانه اتخاذ خواهد کرد. برای نمونه، مشکلاتی همچون گسترش بیرویه بافتهای فرسوده، کمبود فضاهای سبز یا فشار بر زیرساختهای حملونقل، قبل از رسیدن به مرحله بحران شناسایی و برای آنها راهحل علمی ارائه میشود.
نظارت همگانی و شفافیت کامل
یکی دیگر از ستونهای اصلی این طرح، نظارت عمومی و تضمین شفافیت در تمامی فرآیندهای تصمیمگیری و اجراست. در چارچوب این برنامه، شهروندان امکان خواهند داشت از طریق سامانههای هوشمند و جلسات عمومی، در جریان جزئیات پروژهها قرار گیرند و دیدگاههای خود را به طور مستقیم ارائه دهند. این اقدام میتواند اعتماد عمومی را به مدیریت شهری افزایش داده و زمینه را برای همکاری گستردهتر شهروندان فراهم کند.
یکپارچگی مدیریت پروژهها و توقف طرحهای متضاد
یکی از مشکلات شهرهای ایران، اجرای پروژههای متعددی است که بعضاً با یکدیگر همخوانی ندارند و در تضاد قرار میگیرند. طرح جامع نوین شهری مراغه با هدف ایجاد یکپارچگی مدیریتی طراحی شده است تا از دوبارهکاریها و اتلاف منابع جلوگیری شود. از این پس، تمامی پروژهها زیر نظر یک ساختار هماهنگ اجرا میشوند و هیچ طرحی بدون انطباق با سند جامع و نیازهای واقعی شهر آغاز نخواهد شد.
انسانمحوری به جای بتنمحوری
یکی از مهمترین تحولات این طرح، تغییر نگاه به توسعه شهری است. برخلاف گذشته که بیشتر پروژهها بر ساختمانسازی و توسعه کالبدی تأکید داشتند، در این رویکرد جدید، انسان و رفاه شهروندان در اولویت قرار گرفته است. ایجاد فضاهای عمومی امن و زیبا، توسعه زیرساختهای حملونقل عمومی، افزایش سرانه فضاهای سبز و امکانات رفاهی، همگی بخشهایی از این نگاه نوین هستند که میتواند کیفیت زندگی در مراغه را به طور چشمگیری بهبود بخشد.
زمانبندی و ساختار اجرایی
بر اساس برنامه ارائه شده، تدوین نهایی این طرح طی یک بازه ۱۸ ماهه انجام خواهد گرفت. برای تحقق این امر، شورای راهبری طرح جامع با ترکیبی از نمایندگان شهرداری و استانداری، نخبگان دانشگاهی، انجمنهای مردمی، بخش خصوصی و سایر دستگاههای ذیربط تشکیل خواهد شد. این شورا وظیفه دارد به عنوان اتاق فکر و نهاد راهبری، بر روند اجرای طرح نظارت داشته باشد و در تصمیمگیریهای کلان نقش ایفا کند.
مراغه؛ الگوی سایر شهرهای کشور
انتخاب مراغه به عنوان نخستین شهر برای اجرای طرح جامع نوین، بیدلیل نبوده است. این شهر با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، همواره جایگاه ویژهای در آذربایجان شرقی داشته و اکنون نیز میتواند به الگویی برای سایر شهرهای استان و حتی کشور تبدیل شود. تجربه موفق اجرای این طرح در مراغه میتواند راهگشای شهرهایی باشد که با مشکلات مشابهی در حوزه مدیریت شهری و توسعه پایدار مواجهاند.
نقش پررنگ مردم و نخبگان
نکتهای که بیش از هر چیز در این طرح به چشم میخورد، تکیه بر خرد جمعی و مشارکت واقعی مردم است. نخبگان علمی، تشکلهای مدنی، بخش خصوصی و خود شهروندان در کنار مسئولان قرار خواهند گرفت تا تصمیمها بر اساس نیازهای واقعی جامعه اتخاذ شود. این امر نه تنها موجب کارآمدی بیشتر طرحها خواهد شد بلکه حس تعلق و مسئولیتپذیری شهروندان را نیز افزایش میدهد.
چشمانداز آینده
با اجرای این طرح، انتظار میرود مراغه در آینده نزدیک به شهری هوشمند، زیستپذیر و برخوردار از زیرساختهای مدرن تبدیل شود. شهری که در آن توسعه اقتصادی با حفظ محیط زیست همراه باشد، هویت تاریخی و فرهنگی در کنار پیشرفتهای مدرن حفظ گردد و شهروندان در تمامی سطوح احساس رضایت و امنیت بیشتری داشته باشند.
در پایان نشست، مسئولان حاضر بر ضرورت همافزایی تمامی دستگاهها و نهادها برای تحقق این طرح تأکید کردند. همگی بر این باور بودند که تنها با مشارکت واقعی مردم و انسجام مدیریتی میتوان تحولی پایدار و ماندگار در سیمای شهری مراغه ایجاد کرد؛ تحولی که نه تنها به نفع این شهر کهن، بلکه الگویی موفق برای سراسر ایران خواهد بود.
نظرات کاربران