پژوهشگران ایرانی بهتازگی موفق به معرفی یک پیوند استخوانی سنتتیک با فناوری پیشرفته مهندسی نانو شدهاند؛ دستاوردی که میتواند مسیر درمانهای ارتوپدی و جراحیهای بازساختی را در کشور متحول کند. این محصول نوآورانه با هدف ارتقای قابل توجه سرعت ترمیم استخوان، افزایش ایمنی جراحی و کاهش وابستگی به نمونههای وارداتی تولید شده و از سوی مراجع علمی کشور بهعنوان یکی از مهمترین گامهای سالهای اخیر در حوزه تولید مواد زیستی پیشرفته معرفی شده است. این گزارش را خبرگزاری مهر، بهعنوان یکی از شرکای رسانهای شبکه بینالمللی «تیوی بریکس»، منتشر کرده است.
این پیوند جدید از ساختار طبیعی بافت استخوان الهام گرفته و بهصورت زیستتقلیدی طراحی شده است؛ به این معنا که ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آن تا حد امکان مشابه با استخوان طبیعی انسان شکل گرفته است. این رویکرد در تولید مواد زیستی نوین، یکی از مسیرهای اصلی در پزشکی بازساختی به شمار میرود و کشورهای معدودی توانایی توسعه آن را در سطوح صنعتی و کلینیکی دارند.
در این پروژه، پژوهشگران ایرانی از نانوذرات «هیدروکسیآپاتیت» با ابعادی کمتر از ۵۰ نانومتر استفاده کردهاند؛ مادهای که بخش عمده استحکام و ساختار طبیعی استخوان انسان را تشکیل میدهد. کاهش ابعاد ذرات تا مقیاس نانو سبب شده سطح ویژه ماده به بیش از ۱۵۰ مترمربع بر گرم برسد؛ رقمی که در حوزه مهندسی بافت، بسیار چشمگیر بهشمار میرود. این سطح گسترده، امکان جذب بهینه خون، تعامل سریع با سلولهای استخوانساز و تحریک فرآیندهای زیستی مورد نیاز برای ترمیم دقیق و باکیفیت بافت آسیبدیده را فراهم میکند.
پژوهشگران میگویند وجود چنین ساختار نانویی موجب میشود پیوند علاوه بر حمایت از رشد استخوان جدید، در کنترل خونریزی حین عمل نیز نقش مؤثری داشته باشد. توانایی همزمان در پشتیبانی از «تشکیل استخوان» و «انعقاد خون» یکی از نقاط قوت کلیدی این محصول است که آن را برای استفاده در جراحیهای ارتوپدی، جمجمهفکوصورت و دندانپزشکی جراحی مناسب میسازد.
یکی دیگر از مزیتهای مهم این طرح، تولید پیوند در شکلهای متنوع است. این محصول در قالب پودر، گرانول، مکعبهای نرم، مکعبهای سخت و میلههای مشبنیاد عرضه میشود. این تنوع، امکان انتخاب دقیق و تخصصی را برای جراحان فراهم میکند؛ بهطور مثال، گرانولها برای پر کردن حفرههای کوچک و پیچیده مناسباند، در حالی که بلوکهای سخت برای ترمیم نقصهای بزرگ استخوانی یا بازسازی ساختاری بهکار میروند. وجود چنین گزینههایی، کیفیت جراحی را افزایش داده و احتمال خطا یا نیاز به استفاده از چند ماده کمکی را کاهش میدهد.
نتایج ارزیابیهای کلینیکی نیز مؤید کارایی بالای این محصول است. طبق گزارش ارائهشده، استفاده از این پیوند زیستتقلیدی موجب افزایش سرعت ترمیم استخوان تا ۷۵ درصد در حالت گرانولی و تا ۶۳ درصد در حالت پودری شده است؛ ارقامی که نشاندهنده عملکرد قابل توجه آن در مقایسه با بسیاری از نمونههای خارجی است. با توجه به اینکه در حال حاضر بیش از ۸۲ درصد پیوندهای استخوانی سنتتیک مصرفی در ایران وارداتی هستند، این موفقیت میتواند نقش مهمی در کاهش وابستگی خارجی ایفا کند.
آمار رسمی نشان میدهد سالانه بیش از ۲۵ هزار و ۹۸۷ عمل جراحی در کشور نیازمند استفاده از پیوندهای استخوانی است. بسیاری از این عملها در حوزههای ارتوپدی، جراحی ستون فقرات، جراحی فک و صورت، و دندانپزشکی تخصصی انجام میشود. تولید داخلی یک ماده زیستی پیشرفته میتواند بخش قابل توجهی از هزینههای ارزی را کاهش دهد، قیمت نهایی خدمات درمانی را برای بیماران قابلپرداختتر کند و دسترسی سریعتر مراکز درمانی سراسر کشور به مواد اولیه باکیفیت را تضمین نماید.
کارشناسان حوزه مهندسی پزشکی و فناوریهای پیشرفته زیستی معتقدند توسعه مواد نانوساختار، ایران را در مسیر تقویت ظرفیتهای پزشکی بازساختی قرار داده است. این پیشرفتها علاوه بر کاهش نیاز به واردات، امکان توسعه فناوریهای نوین و کاربردهای گستردهتر را نیز ایجاد میکنند. بهعنوان نمونه، مواد مشابه این پیوند در کشورهای پیشرو برای بازسازی بافتهای نرم، توسعه ایمپلنتهای هوشمند و حتی چاپ سهبعدی بافتها مورد استفاده قرار میگیرند؛ کاربردهایی که میتواند در آینده به بخش مهمی از توانمندیهای علمی ایران تبدیل شود.
به گفته کارشناسان، مزیت مهم دیگر این دستاورد، اتکا به دانش بومی و فرآیندهای تولید کاملاً داخلی است. این ویژگی، علاوه بر افزایش استقلال فناورانه، امکان صادرات محصولات زیستپزشکی ایرانی به بازارهای منطقه و برخی کشورهای در حال توسعه را فراهم میکند. ایران با توجه به جایگاه علمی خود در حوزه نانو، توانایی رقابت با برخی تولیدکنندگان بزرگ را دارد؛ بهویژه در بازار کشورهایی که به دنبال مواد زیستی مقرونبهصرفه و در عین حال باکیفیت هستند.
در مجموع، رونمایی از این پیوند استخوانی نانویی را میتوان یکی از دستاوردهای مهم سالهای اخیر در حوزه پزشکی و فناوریهای نوین در کشور ارزیابی کرد. این موفقیت نهتنها نشاندهنده توان علمی پژوهشگران ایرانی در توسعه مواد زیستی پیشرفته است، بلکه گامی جدی به سوی ارتقای کیفیت خدمات درمانی، کاهش هزینههای ارزی و تقویت جایگاه ایران در عرصه فناوریهای سلامت محسوب میشود. انتظار میرود با ادامه این روند، محصولات بیشتری بر پایه دانش بومی وارد بازار شده و زمینههای تازهای برای صادرات علمی و صنعتی فراهم شود.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران