دانشگاه تهران، یکی از پیشگامان علمی در منطقه، با رونمایی از سه سامانه نوین کشاورزی هوشمند، گامی بلند در جهت مقابله با چالشهای کمآبی و افزایش بهرهوری کشاورزی در ایران برداشته است. این ابتکار نه تنها نویدبخش یک تحول داخلی است، بلکه زمینهساز همکاریهای بینالمللی با کشورهایی نظیر روسیه در حوزه فناوریهای کشاورزی شده است. این دستاورد میتواند تعریف جدیدی از کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمهخشک ارائه دهد.
تلفیق دانش و فناوری برای مدیریت منابع
سامانههای معرفی شده توسط متخصصان دانشگاه تهران، بر پایه یک رویکرد جامع و دادهمحور بنا شدهاند. این سامانهها برای نخستین بار، حسگرهای دقیق محلی را که شرایط خاک، رطوبت، دما و سلامت گیاه را در لحظه اندازهگیری میکنند، با دادههای گسترده ماهوارهای که اطلاعات محیطی، اقلیمی و وضعیت کلی مزرعه را فراهم میآورند، ترکیب کردهاند. این تلفیق هوشمندانه، امکان جمعآوری طیف وسیعی از اطلاعات حیاتی را فراهم میآورد و آن را به یک واحد کنترل مرکزی پیشرفته منتقل میکند.
واحد کنترل مرکزی، با استفاده از الگوریتمهای پیچیده و هوش مصنوعی، این دادهها را تحلیل کرده و در کسری از ثانیه، دستورات عملیاتی بهینه را صادر میکند. نتیجه این فرآیند، اجرای دقیق اقدامات مورد نیاز گیاه است؛ از تنظیم دقیق میزان آب مورد نیاز گرفته تا زمانبندی کوددهی و تهویه. این بهینهسازی هدفمند، تضمین میکند که منابع حیاتی نظیر آب و انرژی، صرفاً به میزانی که گیاه نیاز دارد، مصرف شوند.
کاهش 23 درصدی مصرف آب، دستاورد بزرگ در بحران کمآبی
یکی از قابل توجهترین نتایج بهکارگیری این فناوری، صرفهجویی چشمگیر در مصرف آب است. بر اساس گزارشهای دانشگاه تهران، روش آبیاری زمانبندی شده و اندازهگیری دقیق نیاز گیاه، موفق شده است تا 23 درصد در مصرف آب سازمانهایی مانند شهرداریها و نهادهای مسئول منابع طبیعی صرفهجویی ایجاد کند.
این میزان کاهش مصرف، در کشوری که با تنشهای آبی جدی مواجه است، یک موفقیت استراتژیک محسوب میشود. این صرفهجویی نه تنها به حفظ ذخایر آب زیرزمینی و سطحی کمک میکند، بلکه هزینههای عملیاتی کشاورزان را نیز به شدت کاهش میدهد و مدلهای اقتصادی کشاورزی را متحول میسازد. این سامانه به جای رویکرد سنتی “آبیاری بر اساس تقویم”، از رویکرد “آبیاری بر اساس نیاز واقعی” پیروی میکند.
اتوماسیون گلخانهای، جهش 63 درصدی در کارایی تولید
بخش دوم این انقلاب هوشمند، متمرکز بر اتوماسیون کامل محیطهای کنترل شده یا همان گلخانهها است. فناوری اتوماسیون گلخانهای، وظایفی حیاتی نظیر آبیاری، پاشش سموم و کودها، و تنظیم پارامترهای محیطی (دما، رطوبت و نور) را بر اساس الگوهای رشد خاص گیاه و شرایط منطقهای، به صورت خودکار انجام میدهد.
مهمترین مزیت این سامانه، حذف یا به حداقل رساندن خطای انسانی است. خطای انسانی، که اغلب به دلیل زمانبندی نادرست آبیاری یا دوزبندی اشتباه کودها رخ میدهد، سالانه منجر به خسارات هنگفت محصول میشود. با جایگزینی این فرآیندها توسط سیستمهای هوشمند، دانشگاه تهران اعلام کرده که به حداقل 63 درصد افزایش در کارایی تولید دست یافته است. این جهش تولیدی، ظرفیت گلخانهها را برای تأمین بازارهای داخلی و خارجی با محصولات با کیفیت بالا، به طور چشمگیری افزایش میدهد.
شخصیسازی فناوری برای مزارع مختلف
دانشگاه تهران با درک تنوع جغرافیایی و نوع محصولات در ایران، سامانههای هوشمند مزارع و باغات خود را به گونهای طراحی کرده است که قابلیت شخصیسازی کامل داشته باشند. این سیستمها برای انطباق با خصوصیات منحصر به فرد هر مزرعه، از باغات پسته و خرما گرفته تا مزارع غلات و سبزیجات تنظیم میشوند. با استفاده از حسگرهای پیشرفته و مدلهای یادگیری ماشین، سیستم میتواند نیازهای دقیق خاک، گونه گیاهی، و آب و هوای خرد (Microclimate) هر مزرعه را در نظر گرفته و بهترین راهکار مدیریتی را ارائه دهد. این رویکرد سفارشیسازی شده، کارایی کل سیستم را در شرایط متنوع اقلیمی ایران تضمین میکند.
توسعه بینالمللی و همکاری با روسیه
اعلام برنامههای دانشگاه تهران برای راهاندازی خط تولید مشترک این سامانههای هوشمند با روسیه، اهمیت جهانی این دستاورد را برجسته میسازد. این همکاری نه تنها یک پل فناوری بین دو کشور ایجاد میکند، بلکه پتانسیل ایران را به عنوان یک صادرکننده دانش فنی در زمینه کشاورزی هوشمند به نمایش میگذارد. تولید مشترک این سامانهها، دسترسی به بازارهای بزرگتر و انتقال متقابل تجربیات را تسهیل کرده و موقعیت ایران را در نقشآفرینی در زنجیره تأمین جهانی فناوریهای کشاورزی تقویت مینماید. این اقدام نشان میدهد که تمرکز دانشگاه تهران صرفاً بر حل مشکلات داخلی نیست، بلکه در پی گسترش نفوذ فناوری خود در سطح بینالمللی است.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران