ایران در آستانه دستیابی به یک تحول بزرگ در حوزه سلامت و صنعت داروسازی قرار دارد؛ تحولی که نه تنها به کاهش وابستگی کشور به واردات دارو منجر میشود، بلکه میتواند صرفهجویی ارزی قابل توجهی را نیز برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد. طبق اعلام رسمی مسئولان، ظرف دو سال آینده تمامی نیاز کشور به انسولین، داروی حیاتی بیماران دیابتی، از طریق تولید داخلی تأمین خواهد شد.
این خبر را مصطفی قانعی، دبیر ستاد توسعه زیستفناوری معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری، در نشست خبری اخیر خود مطرح کرد. وی با اشاره به روند پیشرفت ایران در حوزه تجهیزات پزشکی و زیستفناوری گفت: «پس از راهاندازی خطوط تولید جدید انسولین و پلاسما، کشور به مرحلهای خواهد رسید که دیگر نیازی به واردات این دارو و فرآوردههای وابسته نخواهد داشت.»
کاهش وابستگی به واردات
بر اساس آمار رسمی، ایران سالانه بیش از ۴۰۰ میلیون دلار برای واردات پلاسما هزینه میکند. پلاسما یکی از مواد اولیه مهم در تولید داروهای مشتق از خون است که برای درمان طیف وسیعی از بیماریها کاربرد دارد. علاوه بر این، واردات انسولین نیز سهم قابل توجهی از خروج ارز کشور را تشکیل میدهد. قانعی تأکید کرد: «با تکمیل زیرساختهای جدید و بهرهبرداری کامل از خطوط تولید داخلی، تمام نیاز کشور به این محصولات در داخل تأمین خواهد شد و این به معنای قطع کامل وابستگی به خارج است.»
اهمیت استراتژیک انسولین
انسولین یکی از داروهای حیاتی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و برخی بیماران دیابت نوع ۲ است. نبود یا کمبود انسولین میتواند پیامدهای خطرناک و حتی مرگبار برای بیماران داشته باشد. به همین دلیل، تأمین پایدار و مطمئن آن یکی از اولویتهای اصلی هر نظام سلامت محسوب میشود. تجربه سالهای اخیر نشان داده که وابستگی به واردات داروهای حیاتی، کشورها را در برابر تحریمها و بحرانهای جهانی آسیبپذیر میکند. از این رو، تولید داخلی انسولین علاوه بر بُعد اقتصادی، یک ضرورت راهبردی برای حفظ امنیت دارویی کشور است.
توانمندی ایران در زیستفناوری
قانعی در بخش دیگری از سخنان خود به جایگاه ایران در حوزه زیستفناوری اشاره کرد و گفت: «ایران هماکنون در تولید داروهای زیستی رتبه نخست منطقه و جایگاه پنجم آسیا را در اختیار دارد.» داروهای زیستی شامل طیف وسیعی از فرآوردههای نوترکیب، واکسنها و آنتیبادیهای مونوکلونال هستند که نقش مهمی در درمان بیماریهای پیچیده و صعبالعلاج دارند. این پیشرفت حاصل سرمایهگذاری بلندمدت در تحقیق و توسعه، تربیت نیروی انسانی متخصص و ایجاد زیرساختهای پیشرفته تولید است.
سرمایهگذاری و زیرساختها
برای دستیابی به خودکفایی در تولید انسولین، چندین پروژه بزرگ صنعتی در حال اجراست. این پروژهها شامل راهاندازی خطوط تولید پیشرفته، انتقال فناوری، آموزش نیروی کار متخصص و ایجاد شبکه توزیع کارآمد هستند. برخی از این خطوط تولید قادر خواهند بود انسولینهای نوترکیب را با کیفیتی همسطح استانداردهای جهانی تولید کنند. همچنین واحدهای تولید پلاسما و پالایشگاههای مربوطه به گونهای طراحی شدهاند که پاسخگوی کل نیاز داخلی باشند و حتی در آینده امکان صادرات نیز فراهم شود.
صرفهجویی ارزی و فرصت صادرات
به گفته کارشناسان، با تحقق این پروژهها، کشور سالانه صدها میلیون دلار صرفهجویی ارزی خواهد داشت. علاوه بر آن، با توجه به توان رقابتی محصولات ایرانی در بازارهای منطقهای، امکان صادرات انسولین و فرآوردههای مشتق از پلاسما نیز وجود دارد. این موضوع میتواند به افزایش درآمدهای غیرنفتی و توسعه صادرات محصولات دانشبنیان کمک شایانی کند.
نقش شرکتهای دانشبنیان
قانعی در این نشست خبری همچنین به نقش شرکتهای دانشبنیان در پیشبرد این اهداف اشاره کرد و گفت: «بخش عمدهای از پیشرفتهای ما در حوزه زیستفناوری، حاصل تلاش و نوآوری شرکتهای دانشبنیان است. این شرکتها با تکیه بر دانش بومی، موفق شدهاند محصولاتی را تولید کنند که پیشتر صرفاً از خارج کشور وارد میشد.» وی افزود که حمایت از این شرکتها در قالب تسهیلات مالی، معافیتهای مالیاتی و فراهم کردن بازار تضمینی، بخش جداییناپذیر از برنامه خودکفایی دارویی است.
پاسخ به نیاز روزافزون بیماران
بر اساس آمار وزارت بهداشت، شمار بیماران دیابتی در ایران رو به افزایش است و پیشبینی میشود در سالهای آینده نیاز به انسولین بیشتر شود. این روند نتیجه عواملی همچون تغییر سبک زندگی، افزایش چاقی، کمتحرکی و افزایش سن جمعیت است. از این رو، ظرفیت تولید داخلی باید به گونهای طراحی شود که نه تنها نیاز فعلی، بلکه نیاز آتی کشور را نیز پوشش دهد.
تأثیرات اجتماعی و روانی
خودکفایی در تولید داروهای حیاتی مانند انسولین، علاوه بر بُعد اقتصادی و درمانی، اثرات اجتماعی مهمی نیز دارد. اطمینان بیماران از دسترسی پایدار به داروی خود، کاهش اضطراب ناشی از کمبود دارو و جلوگیری از بازار سیاه، از جمله پیامدهای مثبت این اقدام خواهد بود. همچنین، تولید داخلی با قیمت کنترلشده میتواند هزینههای درمان بیماران را کاهش دهد و فشار مالی کمتری بر خانوادهها وارد کند.
آینده زیستفناوری ایران
کارشناسان معتقدند که موفقیت در تولید داخلی انسولین میتواند به عنوان الگویی برای سایر حوزههای دارویی و درمانی مورد استفاده قرار گیرد. با بهرهگیری از ظرفیت علمی کشور، ایران قادر خواهد بود در آینده نزدیک به تولیدکننده و حتی صادرکننده طیف گستردهای از داروهای نوین تبدیل شود. این مسیر، علاوه بر ارتقاء جایگاه علمی کشور، به ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی و ارتقای کیفیت زندگی مردم نیز کمک خواهد کرد.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران