شهرستان مراغه در دامنههای کوه سهند، که روزگاری از مناطق پرآب آذربایجان شرقی به شمار میرفت، امروز با کاهش منابع آبی روبهروست و در صورت نبود مدیریت دقیق، احتمال پیوستن آن به فهرست مناطق دارای تنش آبی کشور وجود دارد.
بر اساس گزارشهای هواشناسی، بارندگی در مراغه طی سه سال اخیر روندی کاهشی داشته است؛ موضوعی که ضرورت برنامهریزی و مدیریت بهرهبرداری از منابع آب بهویژه در بخش کشاورزی را بیش از گذشته آشکار میکند.
از آنجا که بخش بزرگی از اقتصاد مراغه بر کشاورزی و باغداری استوار است، کارشناسان و مسئولان تاکید دارند که مدیران استانی، شهرستانی و بهرهبرداران این بخش باید برای مواجهه با خشکسالیهای احتمالی آینده آماده شوند.
کارشناسان هشدار میدهند در صورت ادامه روند مصرف کنونی و نبود برنامهریزی اصولی، چشمانداز روشنی برای این باغشهر و قطب مهم تولید محصولات باغی در آذربایجان شرقی متصور نخواهد بود.
در همین راستا، فرمانداری مراغه نشستی کارشناسی با حضور دهیاران، بخشداران، فعالان حوزه کشاورزی و آب، مدیران عامل آب منطقهای و آبفای آذربایجان شرقی و نیز نماینده مردم مراغه و عجبشیر در مجلس شورای اسلامی برگزار کرد تا مسائل آبی منطقه مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد.
ذخایر آبی مطمئن در مراغه به پایان رسیده است
فرماندار شهرستان ویژه مراغه با هشدار نسبت به بحران کمآبی در منطقه گفت: مدیریت منابع آبی باید بازنگری شود، زیرا طبق برنامه هفتم توسعه از این پس تنها باید بر اساس منابع در دسترس برنامهریزی کنیم و این به معنی آن است که دیگر ذخایر آبی مطمئن وجود ندارد.
امین امینیان با اشاره به برداشتهای بیرویه از منابع آبی دامنههای سهند اظهار داشت: در بخش کشاورزی شاهد وضعیت نگرانکنندهای هستیم؛ تمامی منابع آب زیرزمینی به شکل گسترده برداشت میشود و در صورت ادامه این روند، آینده آبی مراغه با تنشهای جدی مواجه خواهد شد.
وی یکی از مشکلات اساسی حوزه آب در شهرستان را کشت محصولات پرآببر دانست و افزود: بخش زیادی از اراضی کشاورزی به محصولاتی اختصاص دارد که نیاز آبی بالایی دارند و ادامه این وضعیت با توجه به خشکسالیهای اخیر امکانپذیر نیست.
امینیان با انتقاد از راندمان پایین مصرف آب در اراضی کشاورزی و باغی یادآور شد: بهرهوری آب در مراغه کمتر از ۳۰ درصد است که عددی تاسفبار و هشداردهنده به شمار میرود.
فرماندار مراغه تأکید کرد: اگر مدیریت منابع آب بر پایه معیارهای علمی و کارشناسی انجام نشود، در ماههای آینده بحرانهای شدیدی در بخش کشاورزی و زندگی مردم شهرستان ایجاد خواهد شد. مراغه که اقتصاد آن بر کشاورزی استوار است، بیشترین آسیب را از این وضعیت خواهد دید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: چنانچه امروز برای رفع تنشها و کمبود آب اقدام نشود، فردا جبران خسارتها بسیار دشوار خواهد بود؛ بنابراین رعایت و اجرای دقیق مدیریت منابع آبی باید از همین حالا در دستور کار قرار گیرد.
وضعیت سدهای آذربایجان شرقی نگرانکننده است
مدیرعامل آب منطقهای آذربایجان شرقی با هشدار نسبت به بحران آب در استان گفت: سال جاری یکی از سختترین سالها در تأمین منابع مالی و مدیریت آب در دهههای اخیر است و وضعیت سدهای استان به هیچ عنوان مطلوب نیست. ادامه این روند بحران آب را تشدید خواهد کرد.
یوسف غفارزاده با اشاره به کاهش شدید خایر آب سدها افزود: «آب سد بوکان در پایینترین سطح خود قرار دارد که برای تأمین آب شرب کلانشهر تبریز خبری بسیار نگرانکننده است. کاهش بارشها نیز منابع آبی روستاها را با چالشهای جدی مواجه کرده است.
وی الگوی کشت در اراضی کشاورزی را مهمترین عامل مقابله با خشکسالی دانست و تأکید کرد: با برنامهریزی دقیق باید بر اساس میزان آب در دسترس اقدام به کشت محصولات شود، در غیر این صورت از بین رفتن کامل منابع آب زیرزمینی دور از انتظار نیست.
غفارزاده حفر چاههای غیرمجاز را یکی از معضلات اصلی در کاهش منابع آبی عنوان کرد و گفت: در شهرستان مراغه بیش از ۳۱۰۰ حلقه چاه غیرمجاز وجود دارد که به طور مستقیم منابع آب زیرزمینی را تهدید میکند.
وی همچنین افزود: سالانه دو برابر میزان بارشها از منابع آبی استان استفاده میشود که این موضوع به معنای تخلیه تدریجی سفرههای زیرزمینی است.
مدیرعامل آب منطقهای آذربایجان شرقی نقش دهیاران در فرهنگسازی و رعایت الگوی کشت را بسیار مهم دانست و گفت: دهیاران باید با اطلاعرسانی دقیق و آموزش کشاورزان، استفاده بهینه از آب و رعایت الگوی مصرف را ترویج دهند.
غفارزاده در پایان پیشنهاد کرد: کاشت محصولات کمآببر، استفاده از روشهای نوین آبیاری تحت فشار، توسعه کشت گلخانهای و تغییر شیوههای سنتی کشاورزی میتواند نقش مهمی در کاهش مصرف آب و ذخیرهسازی منابع زیرزمینی داشته باشد.
توسعه بدون آب ممکن نیست؛ ضرورت مدیریت منابع آبی در مراغه
نماینده مردم مراغه و عجبشیر در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اهمیت منابع آب گفت: «توسعه بدون آب در هیچ کشوری ممکن نیست و بیتوجهی به این منبع حیاتی، پیشرفت را با مانع جدی مواجه میکند.
فرید موسوی با انتقاد از نبود نقشه راه مشخص برای مدیریت منابع آب در مناطق روستایی افزود: «در کشور برنامهای وجود ندارد که نشان دهد هر روستا با چه جمعیتی، چه میزان منابع آب دارد و چه پروژههایی برای تأمین آن تعریف شده است.
وی ادامه داد: وضعیت فعلی تصمیمگیری در حوزه آب روستایی پراکنده و نامشخص است و تکلیف دستگاههای اجرایی، دهیاریها و شوراهای روستا به درستی مشخص نشده که این موضوع باعث نارضایتی مردم شده است.
موسوی بر لزوم احصای دقیق مشکلات روستاها و تصمیمگیری براساس میزان فراگیری هر مشکل تاکید کرد و خواستار تشکیل کمیتهای در فرمانداری مراغه با حضور کارشناسان آب منطقهای، آبفا، بخشداران و دهیاران شد تا وضعیت آب روستایی بررسی و رصد شود.
شهرستان مراغه به عنوان دومین شهرستان بزرگ آذربایجان شرقی با جمعیتی حدود ۲۸۰ هزار نفر در کنار رودخانه صوفیچای و در دامنه جنوبی کوه سهند واقع شده و در فاصله ۱۳۵ کیلومتری جنوب تبریز قرار دارد.
نظرات کاربران