وزارت جهاد کشاورزی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که در راستای ارتقاء بهرهوری منابع آبی و بهینهسازی تولیدات کشاورزی، قصد دارد تا پایان اسفند سال جاری، سیستمهای آبیاری هوشمند را در حدود ۲۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور اجرا کند. این اقدام که میتواند گامی مهم در راستای تحقق کشاورزی پایدار تلقی شود، منوط به تصویب بودجه مورد نیاز در نهادهای ذیربط است.
تحول در نگاه به کشاورزی سنتی
فریبرز عباسی، مدیر برنامه توسعه سامانههای نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی، با اشاره به ضرورت تحول در بخش کشاورزی ایران، اظهار داشت که در سالهای اخیر تمرکز وزارتخانه بر ارتقای فناوری و استفاده از روشهای نوین آبیاری افزایش یافته است. او تأکید کرد که برای مقابله با بحران آب، دیگر نمیتوان با روشهای سنتی و پرمصرف گذشته ادامه داد.
به گفته عباسی، طی چهار سال گذشته بیش از ۱۰۰ طرح پایلوت آبیاری هوشمند در مناطق مختلف کشور اجرا شده است. این طرحها، به عنوان نمونههای عملیاتی، نقش مهمی در ارزیابی و توسعه فناوریهای نوین ایفا کردهاند و نتایج بهدستآمده از آنها، نویدبخش آیندهای روشن برای کشاورزی ایران است.
مزایای آبیاری هوشمند
آبیاری هوشمند، ترکیبی از فناوریهای نوین نظیر سنسورها، ایستگاههای هواشناسی، سیستمهای کنترل از راه دور و تحلیل دادههای زراعی است که به کشاورزان کمک میکند تا در زمان و میزان آبیاری، تصمیمات دقیقتری اتخاذ کنند. عباسی در این خصوص گفت: «با استفاده از این سامانهها میتوان مصرف آب را تا ۲۰ درصد کاهش داد، که در شرایط کمآبی کشور، عددی بسیار معنادار است.»
افزون بر کاهش مصرف آب، وی اشاره کرد که این سامانهها قادرند بهرهوری محصولات کشاورزی را بین ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش دهند. به گفته او، این امر نه تنها بهبود اقتصادی برای کشاورزان به همراه دارد، بلکه امنیت غذایی کشور را نیز تقویت میکند. در مجموع، استفاده از آبیاری هوشمند میتواند بهرهوری کلی تولیدات کشاورزی را بین ۴۰ تا ۵۰ درصد بهبود بخشد؛ رقمی که میتواند در بلندمدت به تغییر چهره کشاورزی ایران منجر شود.
چالشها و موانع مالی
با وجود مزایای متعدد، عباسی به یکی از موانع اصلی در مسیر توسعه این طرحها اشاره کرد: «اجرای گسترده سیستمهای آبیاری هوشمند نیازمند حمایت مالی قابل توجهی از سوی دولت و نهادهای پشتیبان است.» او تأکید کرد که تحقق هدف ۲۰ هزار هکتاری، بدون تصویب بودجه مناسب در مجلس شورای اسلامی و تخصیص منابع از سوی سازمان برنامه و بودجه، امکانپذیر نخواهد بود.
بر اساس برآوردهای اولیه، هزینه راهاندازی هر هکتار سیستم آبیاری هوشمند میتواند بین ۵۰ تا ۸۰ میلیون تومان باشد؛ عددی که برای اجرای ۲۰ هزار هکتار، میلیاردها تومان بودجه نیاز دارد. عباسی در این زمینه گفت: «سرمایهگذاری امروز در بخش آبیاری هوشمند، هزینهای برای آینده کشور محسوب نمیشود، بلکه یک ضرورت حیاتی برای حفظ منابع و پایداری تولید است.»
نقش پژوهش و فناوریهای بومی
مدیر برنامه توسعه سامانههای نوین آبیاری همچنین بر نقش پررنگ مراکز پژوهشی و شرکتهای دانشبنیان در توسعه این طرحها تأکید کرد و گفت: «در سالهای اخیر، همکاری مستمری با دانشگاهها، پژوهشگاهها و شرکتهای نوآور ایرانی داشتیم. بسیاری از فناوریهایی که امروز در سیستمهای آبیاری هوشمند بهکار میروند، حاصل دانش بومی و تلاش نخبگان داخلی است.»
او همچنین افزود که استفاده از فناوریهای بومی باعث کاهش هزینههای واردات و افزایش استقلال فناوری کشور خواهد شد.
نگاهی به آینده: از طرحهای پایلوت تا تحول ملی
اکنون که بیش از ۱۰۰ طرح پایلوت در استانهایی نظیر فارس، خراسان رضوی، گلستان، کرمان و اصفهان اجرا شدهاند، وزارت جهاد کشاورزی به این نتیجه رسیده است که زیرساختها و دانش لازم برای گسترش این سامانهها در سطح ملی فراهم است. در صورتی که بودجه لازم تأمین شود، گام بعدی اجرای گسترده طرح در مزارع مختلف کشور خواهد بود.
به گفته کارشناسان، گسترش آبیاری هوشمند نه تنها بهرهوری را افزایش خواهد داد، بلکه اشتغالزایی، ارتقاء فناوری در مناطق روستایی و توسعه پایدار کشاورزی را نیز به دنبال دارد.
در شرایطی که منابع آبی کشور با تهدیدات جدی مواجه هستند و بخش کشاورزی یکی از بزرگترین مصرفکنندگان آب محسوب میشود، استفاده از راهکارهای نوین آبیاری میتواند نقش کلیدی در نجات آینده این بخش ایفا کند. طرح ۲۰ هزار هکتاری وزارت جهاد کشاورزی، اگرچه گامی ابتدایی است، اما به عنوان الگویی موفق میتواند زمینهساز گسترش فناوری در سطحی بسیار وسیعتر باشد. تحقق این هدف، مستلزم اراده ملی، همراهی نهادهای تصمیمگیر و حمایت قاطع از کشاورزان و بخش خصوصی خواهد بود.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران