ایجاد ژئوپارک به‌عنوان یکی از راهبردهای اصلی توسعه گردشگری در جهان، فرصتی بی‌نظیر برای ارتقای اقتصادی و دستیابی به توسعه پایدار در مراغه فراهم می‌آورد. با تاسیس ژئوپارک سهند، ظرفیت‌های طبیعی مناطق کم‌برخوردار در شهرستان مراغه می‌توانند نقش کلیدی در رونق اقتصادی ایفا کند.
مدیریت پایدار منابع زمین، آموزش جوامع محلی و ایجاد فرصت‌های اقتصادی در ژئوسایت‌های پراکنده مراغه از مهم‌ترین پیش‌نیازهای تأسیس این ژئوپارک است. این اقدامات می‌توانند بستری برای بهره‌برداری هوشمندانه از میراث طبیعی و زمین‌شناختی منطقه فراهم کنند.
در شرایطی که منابع آبی مراغه با کاهش روزافزون مواجه است و بخش کشاورزی دیگر توان پاسخگویی به نیازهای اشتغالزایی را ندارد، ژئوپارک سهند می‌تواند راهکاری نوآورانه برای توسعه اقتصادی شهرستان ارائه دهد.
فرماندار مراغه، امین امینیان، نیز با تاکید بر ظرفیت‌های منحصربه‌فرد این شهرستان در زمینه‌های کشاورزی، گردشگری، لجستیک و نیروی انسانی، توسعه همه‌جانبه و هماهنگ این بخش‌ها را کلید حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم می‌داند. وی معتقد است که شکوفایی این ظرفیت‌ها به‌صورت هم‌افزا می‌تواند نیازهای مختلف منطقه را به‌طور خودکار برطرف کند.
دبیر کارگروه ثبت ژئوپارک سهند معتقد است که ثبت جهانی این ژئوپارک می‌تواند جایگاه گردشگری طبیعی و ژئوتوریسم مراغه را ارتقا دهد و تحولی در فعالیت‌های گردشگری مناطق کمتر توسعه‌یافته شهرستان ایجاد کند.
غلامرضا زارع با اشاره به اینکه گردشگری طبیعی مراغه علی‌رغم ظرفیت‌های کم‌نظیر، آورده مالی چندانی برای شهرستان ندارد، اظهار کرد: ثبت ملی و جهانی ژئوپارک سهند می‌تواند این بخش را به منبع درآمدی پایدار تبدیل کند.
وی تأکید کرد که بخش عمده‌ای از ژئوسایت‌های پیشنهادی مراغه در مناطق روستایی واقع شده‌اند و افزود: ثبت ژئوپارک سهند با ایجاد درآمدزایی برای مردم محلی، زمینه حفاظت و بهره‌برداری اصولی از ظرفیت‌های طبیعی را فراهم خواهد کرد.
زارع همچنین اهداف کلیدی تأسیس ژئوپارک را برشمرد و گفت: هدف اصلی این طرح، ایجاد سیستمی مدیریتی برای حفاظت از میراث زمین‌شناسی، رشد اقتصادی و اجتماعی منطقه از منظر گردشگری، و آموزش عمومی درباره ارزش‌های زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و فرهنگی است.
به گفته وی، در نخستین مرحله، ۳۶ ژئوسایت دارای قابلیت معرفی در سطح ملی و جهانی توسط کارگروه تأسیس ژئوپارک سهند به مرکزیت مراغه شناسایی شده‌اند که برنامه‌های ژئوپارک می‌تواند به‌صورت مرحله‌ای روی هر یک از آنها اجرا شود.
مراغه، گزینه‌ای قطعی برای ثبت ژئوپارک جهانی
مراغه با بهره‌مندی از ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و میراث ناملموس، یکی از گزینه‌های قطعی ایران برای ثبت به‌عنوان ژئوپارک جهانی است. این موضوع پیش‌تر توسط عضو شورای عالی ژئوپارک‌های یونسکو، علیرضا امری کاظمی، اعلام شده بود.
به گفته وی، مراغه به‌دلیل تنوع زمین‌شناسی و فرهنگی، جایگاهی کم‌نظیر در سطح جهانی دارد. وی افزود: «کمتر منطقه‌ای در دنیا را می‌توان یافت که در این گستره جغرافیایی، از چنین غنای زمین‌شناسی و میراث فرهنگی برخوردار باشد.»
یکی از مهم‌ترین ژئوسایت‌های مراغه، منطقه فسیلی ارزشمندی است که از نظر علمی و تاریخی، دارای اهمیت جهانی است. امری کاظمی که پیش‌تر ژئوپارک پیشنهادی مراغه را در اروپا معرفی کرده است، تأکید کرد: «این ظرفیت‌ها به مراغه جایگاهی ویژه می‌بخشد و ثبت جهانی ژئوپارک می‌تواند به توسعه پایدار منطقه کمک شایانی کند.»
مراغه نه‌تنها با ویژگی‌های طبیعی خود در حوزه ژئوتوریسم مطرح است، بلکه میراث ناملموس و فرهنگی آن نیز به تقویت جایگاه این شهرستان در سطح بین‌المللی کمک می‌کند.
ثبت ژئوپارک سهند؛ فرصتی برای توسعه پایدار مراغه
ظرفیت‌های تاریخی، آداب و رسوم اصیل، میراث ناملموس و جاذبه‌های طبیعی منطقه مراغه، به‌ویژه زیبایی‌های سهند، یک ارزش افزوده چشمگیر برای این منطقه محسوب می‌شود. به گفته علیرضا امری کاظمی، ارزیاب بین‌المللی، ثبت ژئوپارک، فراتر از حفاظت از میراث زمین‌شناسی، بستری برای ایجاد ارتباط بین انسان و زمین و بهره‌برداری خردمندانه از منابع طبیعی و فرهنگی است که می‌تواند اقتصاد منطقه را نیز دگرگون کند.
امری کاظمی با اشاره به تأثیرات مثبت ثبت ژئوپارک گفت: «این اقدام فرصت‌های شغلی جدیدی در منطقه ایجاد می‌کند، تاریخ و فرهنگ مراغه را به گردشگران معرفی کرده و موجب توسعه علم، دانش و مطالعات منطقه‌ای در کنار تقویت اقتصاد محلی می‌شود.»
وی افزود: وقتی ژئوپارک سهند توسط یک نهاد بین‌المللی به‌عنوان مرکز گردشگری معرفی شود، سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری به مراغه جذب خواهند شد، چراکه این منطقه در کانون توجه جهانیان قرار می‌گیرد.
او همچنین بر اهمیت برندینگ و تبلیغات جهانی مراغه تأکید کرد و گفت: «ثبت ژئوپارک سهند بدون شک یکی از راهکارهای کلیدی برای توسعه پایدار مراغه است و مسئولان باید تمام توان خود را برای تحقق این هدف به کار گیرند.»
با ثبت جهانی ژئوپارک سهند، مراغه نه‌تنها در سطح ملی بلکه در عرصه بین‌المللی به‌عنوان مقصدی ارزشمند برای گردشگری طبیعی و فرهنگی شناخته خواهد شد و این امر می‌تواند آغازگر تحولات بزرگی در این منطقه باشد.
ژئوپارک سهند؛ از پیشنهاد تا تحقق در مراغه
برای نخستین‌بار در سال ۱۳۸۹، در کتاب «اطلس توانمندی‌های ژئوپارک و ژئوتوریسم ایران» که توسط امری کاظمی نوشته و توسط سازمان زمین‌شناسی کشور منتشر شد، پیشنهاد قطعی برای ثبت ملی و جهانی منطقه سهند به مرکزیت مراغه به‌عنوان ژئوپارک مطرح گردید. این پیشنهاد، گامی مهم در جهت معرفی و حفاظت از میراث زمین‌شناسی و طبیعی مراغه بود که از آن زمان تاکنون با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است.
پس از این تاریخ، گاهی اوقات بحث‌ها و زمزمه‌هایی درباره تأسیس ژئوپارک سهند به گوش رسید، اما موضوع به‌طور جدی‌تری در سال ۱۴۰۱ و با سخنرانی عباس قادری در پانزدهمین همایش انجمن دیرینه‌شناسی ایران و دومین همایش ملی تنوع زیستی دیرینه در دانشگاه آزاد اسلامی مراغه مطرح شد. در این همایش، برگزاری میزگردی با حضور متخصصان زمین‌شناسی در دفتر ایرنا نیز موجب شد تا توجه عمومی به توانمندی‌های زمین‌شناسی و فرهنگ بومی و محلی برخی از ژئوسایت‌های مراغه جلب شود.
در ادامه، نشست تخصصی با حضور امری کاظمی، داور بین‌المللی ژئوپارک، در محل سالن دانشگاه علوم پزشکی مراغه برگزار شد. همچنین نشست ویژه‌ای در فرمانداری مراغه ترتیب داده شد که موضوع ثبت ژئوپارک مراغه را به‌طور جدی‌تر در مرکز توجه قرار داد. این تحولات موجب شد که کارگروه تخصصی ثبت ژئوپارک مراغه با ریاست فرماندار وقت در دولت سیزدهم تشکیل شود.
اما متأسفانه به دلیل امضا نشدن قرارداد مشاور توسط فرماندار وقت در سال ۱۴۰۲ و تغییرات مدیریتی در فرمانداری، این پروژه با وقفه‌هایی مواجه شد. از دیگر وقایع موثر در این روند، می‌توان به سقوط بالگرد رئیس‌جمهور و برگزاری انتخابات اشاره کرد که باعث شد جلسات کارگروه به فراموشی سپرده شود.
در این میان، پروفسور جورج جانوکو، استاد دانشگاه فنی اسلواکی، پس از نخستین سفر خود به مراغه در سال ۱۴۰۱، از پدیده‌های زمین‌شناسی و دیرینه‌شناسی شهرستان شگفت‌زده شد و اظهار کرد: «ثبت ژئوپارک مراغه در سطح بین‌المللی می‌تواند به توسعه این منطقه کمک کند و برای کشور نیز مزایای زیادی خواهد داشت، زیرا علاقه به سفر به ایران را افزایش خواهد داد.»
در حالی که این پروژه هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، تلاش‌ها برای ثبت جهانی ژئوپارک سهند همچنان ادامه دارد و می‌تواند نقش چشمگیری در رونق گردشگری و توسعه پایدار مراغه ایفا کند.
نظرات کاربران