مراغه – ایرنا – دره‌ای به نام «گرگ» که به عنوان اولین اثر طبیعی ملی شناخته شده، همچنان برای بسیاری از طبیعت‌گردان کشور و حتی اهالی مراغه ناشناخته باقی مانده است؛ دره‌ای که با مناظر خیره‌کننده دامنه‌های سهند و سنگواره‌های باستانی‌اش، تخیل گردشگران را به اسارت می‌گیرد و آن‌ها را به سفری به ۱۲ میلیون سال پیش می‌برد.
به گزارش ایرنا، تخیل طبیعت‌گردان در این دره سرسبز ابتدا با دیدن حجم انبوهی از سنگواره‌ها به اوج می‌رسد و سپس با مشاهده تنوع بی‌نظیر حیات وحش و پوشش گیاهی، تجربه‌ای را رقم می‌زند که واقعیت و خیال را در هم می‌آمیزد.
تصور کنید، در دوران گذشته، گله‌های زرافه و اسب در این دره جنوبی سهند به آزادی می‌دویدند و صدای سنگین قدم‌های فیل‌ها و کرگدن‌ها به گوش می‌رسید. گاه غرش ببرها سکوت طبیعت را می‌شکست و لرزه بر اندام دیگر موجودات زمینی می‌انداخت.
در این دره باستانی، گونه‌های مختلفی از پستانداران ماقبل تاریخ همچون غزال‌ها، بزها، قوچ‌ها، گاوهای وحشی، و شکارچیانی مانند گربه‌سانان و کفتارها زندگی می‌کردند. حتی گاوسانانی با شاخ‌های ساده یا پیچیده نیز در میان این موجودات به چشم می‌خوردند، که همگی بخشی از حیات پرشور این دره در دوران پیشین بودند.
دانش‌آموخته دکتری دیرینه‌شناسی از دانشگاه «هلسینکی» فنلاند و عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان، دکتر «مجید میرزایی عطاآبادی»، درباره وضعیت آن روزهای سهند و دره گرگ می‌گوید: پیش از مرگ‌ومیر گسترده جانوران به دلیل فوران‌های آتشفشانی سهند، تغییرات آب و هوایی قابل توجهی رخ داده بود.
وی توضیح می‌دهد که این تغییرات شامل وزش بادهایی بود که باعث شد جبهه‌های هوای پرباران از فراز اقیانوس اطلس شکل بگیرد و به سمت منطقه مدیترانه شرقی، شرق اروپا در حوالی دریای سیاه و مدیترانه و شمال‌غرب ایران حرکت کند. این شرایط باعث بارش‌های فصلی و ایجاد علفزارها و پوشش نیمه‌جنگلی در منطقه شد.
به گفته دکتر میرزایی عطاآبادی، این پوشش گیاهی محیطی مناسب برای گیاهخواران و گوشت‌خواران بزرگ فراهم کرد؛ جانورانی که میلیون‌ها سال پس از انقراض دایناسورها به این سرزمین پا گذاشتند.
وی با اشاره به اینکه در منطقه فسیلی مراغه و به‌ویژه دره گرگ، سنگواره‌ها در سطوح بالایی زمین قرار دارند، بیان می‌کند: حدود دو سده پژوهش دیرینه‌شناسی در این منطقه نشان داده است که حیات وحش آن دوران، با تغییرات شدید زیست‌محیطی و ریزش گدازه‌ها، یا از منطقه کوچ کردند یا به فسیل تبدیل شدند.
صبح و عصر رویایی در دره گرگ
رئیس اداره محیط زیست مراغه اظهار می‌دارد: دره‌ای به وسعت هزار و ۲۶ هکتار به نام دره گرگ در شمال روستای مردق و در دل منطقه فسیلی مراغه قرار دارد. این دره به دلیل برخورداری از باغات سیب، تنوع حیات جانوری و مناظر چشم‌نواز کوه‌های سهند، صبح‌ها و عصرهای دلپذیری برای گردشگران و طبیعت‌گردان فراهم می‌آورد.
غلامرضا زارع افزود: از زمان‌های گذشته، دره گرگ مورد توجه دانشمندان و دیرینه‌شناسان بوده است. بخش عمده‌ای از مطالعات دیرینه‌شناسی سازند مراغه در این مکان انجام شده و نخستین موزه صحرایی فسیل مهره‌داران نیز در ورودی این دره احداث شده است.
وی با اشاره به وجود حداقل چهار لایه پرفسیل در طول این دره، گفت: می‌توان در این دره با ایجاد دهکده فسیلی شامل پنج موزه صحرایی و پارک میوسن که نمایانگر موجودات ۱۲ میلیون سال پیش است، فرصتی بی‌نظیر برای جذب گردشگران فراهم آورد.
زارع همچنین درباره نام این دره توضیح داد: دره گرگ به دلیل وجود تعداد زیادی گرگ، شغال و روباه در گذشته، به این نام معروف شده است و امروزه خرگوش‌ها نیز به وفور در این دره مشاهده می‌شوند.
دره گرگ، در کانون توجه دیرینه‌شناسان جهانی
رئیس اداره محیط زیست مراغه اظهار می‌دارد: «منطقه فسیلی مراغه»، و به ویژه دره گرگ، به گفته کارشناسان به عنوان یکی از پنج منطقه برتر جهان برای مطالعه سنگواره‌های مهره‌داران شناخته می‌شود و همواره مورد توجه دیرینه‌شناسان از سراسر جهان قرار دارد.
غلامرضا زارع ادامه داد: تاکنون دیرینه‌شناسان برجسته‌ای از کشورهای مختلف، از جمله پروفسور میکائیل فورتلیوس، استاد بازنشسته دانشگاه هلسینکی فنلاند، از دره گرگ بازدید کرده‌اند. او با بیان اینکه هر دیرینه‌شناسی که به مراغه سفر کند، بی‌شک به سراغ دره گرگ خواهد رفت، افزود: این دره ممکن است یکی از جذاب‌ترین ظرفیت‌های طبیعت‌گردی مراغه باشد و به همین دلیل نیز از آن به دقت محافظت می‌شود.
به گزارش ایرنا، تاریخچه مطالعات بر روی سازند استخواندار مراغه به سال ۱۸۴۰ میلادی باز می‌گردد؛ زمانی که یک بازرگان روسی فسیل‌های جمع‌آوری شده از مراغه را خرید و به دانشگاه دورپات ارسال کرد. از آن زمان به بعد، دیرینه‌شناسان خارجی به مرور به مراغه و دره گرگ آمدند. با برنامه‌ریزی اصولی و احداث پارک میوسن به عنوان یک دوره زمین‌شناسی، می‌توان انتظار داشت که دیرینه‌شناسان، زمین‌شناسان و طبیعت‌گردان بیشتری به این دره جذب شوند.
نظرات کاربران