در حالی که وزارت جهاد کشاورزی از تولید ۲.۷ میلیون تن برنج در سال جاری خبر داده و برخی نمایندگان شمالی کشور خواستار توقف واردات برنج هستند، وضعیت بازار این محصول در حال حاضر با کمبود و افزایش قیمتهای چشمگیر مواجه است.
کمتر از ۴۰ روز تا آغاز ماه مبارک رمضان و ایام نوروز باقیمانده است، اما نوسانات شدید قیمت برنج باعث نگرانیهای بسیاری شده است. به گفته رئیس اتحادیه برنجفروشان بابل، قیمت انواع برنج ایرانی از یک ماه پیش تاکنون ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته و روند صعودی آن همچنان ادامه دارد. برای مثال، هر کیلو برنج طارم که ابتدای فصل ۷۰ هزار تومان بود، اکنون به حدود ۱۱۰ هزار تومان رسیده است. همچنین، قیمت برنج فجر به ۹۰ هزار تومان، شیرودی به ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان و ندا به حدود ۸۰ هزار تومان در هر کیلو درب کارخانه افزایش یافتهاند.
در حالی که وزارت جهاد کشاورزی وضعیت تولید برنج را بسیار مطلوب ارزیابی کرده و از تولید ۲.۷ میلیون تن برنج در سال جاری خبر داده، بسیاری از کارشناسان به این آمار با تردید نگاه کرده و برخی از آنها با قطعیت این آمار را رد میکنند.
صحت آمار تولید برنج زیر سوال است
با وجود اعلام وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر تولید ۲.۷ میلیون تن برنج در سال جاری، کارشناسان و مجریان پیشین این حوزه به شک و تردید در مورد صحت این آمار پرداختهاند. شایگان ادیبی، مجری سابق برنج وزارت جهاد کشاورزی، در این باره گفت: با توجه به اینکه تغییرات قابل توجهی در زمینه تأمین به موقع نهادههای کشاورزی برای این محصول ایجاد نشده است، میزان تولید بذر گواهیشده برنج توزیعشده بین کشاورزان نیز کاهش یافته و به حدود یک درصد رسیده است. علاوه بر این، تکنولوژیهای جدید که میتوانست باعث افزایش عملکرد و تولید در واحد سطح شود، به شالیکاران منتقل نشده است.
وی ادامه داد: با توجه به بررسیهای میدانی و شرایط فعلی، میزان تولید برنج حداکثر برابر با سال گذشته خواهد بود. بنابراین، برآورد تولید ۲.۷ میلیون تن برنج سفید برای سال ۱۴۰۳ که حاکی از افزایش ۳۵ درصدی نسبت به سال گذشته است، با واقعیتهای موجود در تولید برنج همخوانی ندارد.
این اظهارات نشان میدهد که آمار وزارت جهاد کشاورزی ممکن است با شرایط واقعی تولید برنج مغایرت داشته باشد.
در سال ۱۴۰۰ چه بر سر بازار برنج آمد؟
در حالی که پیشبینیها و آمار ارائهشده توسط وزارت جهاد کشاورزی در سالهای اخیر همواره با شک و تردید روبهرو بوده، در سال ۱۴۰۰ نیز وضعیت مشابهی برای بازار برنج رقم خورد. وزارت جهاد کشاورزی و برخی تشکلهای بخش خصوصی در آن سال میزان کاهش تولید برنج را ۱۸ درصد اعلام کردند، اما بررسیهای بعدی نشان داد که این رقم به مراتب بیشتر از آنچه که اعلام شده بود، بوده است. حتی برخی تشکلها، از جمله اتحادیه شالیکوبیداران مازندران، رقم کاهش تولید را تا ۴۰ درصد نیز ارزیابی کردند.
این اظهارات و کاهش واردات برنج به بهانه حمایت از تولید داخلی، منجر به بروز مشکلات جدی در بازار شد. به دنبال این نوسانات، قیمت برنج ایرانی به طور تصاعدی افزایش یافت و بحرانهایی را در تأمین این کالای اساسی برای مصرفکنندگان ایجاد کرد. این اتفاقات نشان میدهد که تخمینهای نادرست و اقدامات ناکافی در زمینه تنظیم بازار میتواند اثرات منفی جدی بر اقتصاد کشور بگذارد.
وزارت جهاد کشاورزی به کشاورزان میاندیشد، اما مصرفکنندگان رها شدهاند!
محمود رضایی، کارشناس اقتصادی، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت بازار برنج و سایر کالاهای اساسی اظهار داشت: برای حل هر مسألهای ابتدا باید صورت مسأله را به درستی شناسایی و درک کنیم. تا زمانی که به این باور نرسیم که در برخی کالاهای اساسی از جمله برنج به شدت وابسته هستیم و باید به موقع اقداماتی برای رفع این وابستگی انجام دهیم، وضعیت بازار بهبود نخواهد یافت.
وی با انتقاد از عملکرد وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی همیشه هوای کشاورزان را دارد، همانطور که نمایندگان برخی استانهای شمالی گاهی به طور هیجانی علیه واردات سخنرانی میکنند و مدعی میشوند که توان تأمین نیاز داخلی داریم. اما در این میان هیچ کسی به فکر میلیونها مصرفکننده نیست که هر روز سفرههایشان کوچکتر و قدرت خریدشان کمتر میشود.
این اظهارات نشاندهنده نارضایتی گسترده از سیاستهای فعلی در زمینه مدیریت بازار کالاهای اساسی است.
محمود رضایی، کارشناس اقتصادی، با تأکید بر وضعیت دشوار کنونی برای مصرفکنندگان گفت: در شرایط فعلی، بسیاری از مردم مجبورند تمام حقوق خود را صرف خرید کالاهای اساسی کنند و برای سایر نیازهای زندگی هیچ هزینهای باقی نمیماند. این وضعیت ناشی از سو مدیریت برخی دستگاهها است که شرایط اقتصادی را به این نقطه بحرانی کشانده است. این دستگاهها باید پاسخگوی عملکرد خود باشند و از وضعیت به وجود آمده توضیح دهند.
وی افزود: در حالی که واردات برنج در ۹ ماه گذشته کاهش ۲۰ درصدی داشته، نهادهای نظارتی وزارت جهاد کشاورزی و برخی نمایندگان که مدعی بودند با مازاد برنج مواجه هستیم و نیازی به واردات نیست، باید به شدت مورد بازخواست قرار گیرند. به نظر میرسد که موضوع تنظیم بازار در حال حاضر به فراموشی سپرده شده و در میان این ادعاها و اختلافات مسئولان، مصرفکنندگان با مشکلات جدی روبهرو شدهاند. این وضعیت باید به فوریت مورد رسیدگی قرار گیرد.
رضایی همچنین از مسئولان خواست تا هر چه سریعتر تدابیر لازم را برای بهبود شرایط بازار برنج اتخاذ کنند تا مردم در آستانه ماه مبارک رمضان و ایام نوروز نگرانی در تأمین برنج مورد نیاز خود نداشته باشند و بتوانند با آرامش این دوران را سپری کنند.
نظرات کاربران