میرزا حسین کریمی مراغه‌ای، به عنوان یکی از برجسته‌ترین مفاخر ادبی معاصر ایران، با آثاری درخشان در حوزه شعر طنز و آئینی، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات معاصر کشورمان دارد. او که در سال ۱۳۱۰ متولد شد، با بیش از ۳۰۰ هزار بیت شعر، نقش بی‌بدیلی در گسترش و پویایی شعر اجتماعی و آئینی به زبان‌های آذری و فارسی ایفا کرد.
این شاعر برجسته در آستانه چهل و چهارمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، چشم از جهان فروبست و جامعه ادبی و فرهنگی ایران را در سوگ خود فرو برد. کریمی مراغه‌ای از خانواده‌ای اهل شعر و ادب برخاست. پدر او، ذاکر کریمی، شاعر سرشناس آئینی آذربایجان، به ویژه در سرودن اشعار هجو علیه عوامل کشف حجاب و کسروی ضد دین، مشهور بود.
میرزا حسین کریمی مراغه‌ای، راه پدر را با عشق و تعهد ادامه داد و توانست با آثار اجتماعی، آئینی و طنز خود نه تنها در ایران، بلکه در میان آذری‌های قفقاز نیز شهرت بسیاری کسب کند. اشعار او که در زبانی ساده اما عمیق، به موضوعات مختلف اجتماعی و دینی می‌پردازد، در بین نسل‌های مختلف، به ویژه در میان آذری‌های ایران، همچنان زنده و پرمخاطب است.
میرزا حسین کریمی مراغه‌ای به حق نمادی از اندیشه خلاق و تعهد اجتماعی در شعر معاصر ایران است.
میرزا حسین کریمی مراغه‌ای، با عمر نود و یک ساله و پربرکت خود، یکی از بزرگ‌ترین شاعران آئینی و طنزپردازان معاصر ایران بود. زندگی او را می‌توان به دو دوره تاریخی تقسیم کرد:
الف – نیم قرن اول: مبارزه با انحطاط فرهنگی در دوران طاغوت
نیمی از عمر کریمی مراغه‌ای در دوران طاغوت گذشت. او در این دوران، علاوه بر سرودن اشعار آئینی، اشعاری طنز در نقد مظاهر فرهنگی طاغوت، مُدهای غربی و بی‌حجابی سرود. این اشعار که به زبان ساده و قابل فهم برای عموم مردم سروده شده بود، به دلیل توجه به مسائل روز و استفاده از قالب‌های آهنگین و دلنشین، میان مردم رواج پیدا کرد و او را به عنوان یکی از شاعران برجسته طنز اجتماعی معرفی کرد.
کریمی مراغه‌ای در این دوران با زبان شعر، به مبارزه با انحطاط فرهنگی پرداخت و رسالت خود را در راستای فرمایش پیامبر اکرم (ص) که فرموده‌اند: «إنّ المُؤمِنَ مُجاهِدٌ بِسَیفِهِ و لِسانِهِ» به انجام رساند.
ب – چهار دهه دوم: پشتیبانی از انقلاب اسلامی و ارزش‌های تشیع
با پیروزی انقلاب اسلامی، زندگی کریمی مراغه‌ای وارد مرحله جدیدی شد. در این دوره، او با پختگی و بلوغ فکری، به دفاع از ارزش‌های انقلاب و تشیع پرداخت. او اشعار متعددی درباره دفاع مقدس سرود و منظومه معروف «صدام‌نامه» را در هجو صدام جنایتکار نوشت. اشعار او در این دوره به موضوعات مختلفی از جمله شهدا، ارزش‌های انقلاب اسلامی و تحولات سیاسی پرداخت. او حتی در واکنش به فروپاشی شوروی و وضعیت آذری‌های جداشده از ایران، منظومه «سفرنامۀ باکو» را سرود.
کریمی مراغه‌ای با وجود سن بالا، در مجالس اهل بیت (ع) و مناسبت‌های عاشورایی و انقلاب اسلامی حضور فعال داشت و اشعار خود را با شور و نشاط می‌خواند. او همواره در حمایت از تشیع و انقلاب ثابت‌قدم بود و حتی پس از پیروزی انقلاب، به فعالیت‌های ادبی و دینی خود افزود.
شاعر هیئتی و دلبسته به اهل بیت (ع)
آنچه کریمی مراغه‌ای را به‌ویژه متمایز می‌کند، عشق عمیق او به اهل بیت (ع) بود. او نه تنها شاعر عاشورایی و اهل بیتی بود، بلکه خود نیز هیئت‌دار بود و به حضور در مجالس اهل بیت اولویت می‌داد. اشعار عاشورایی و آئینی او همچنان در هیئت‌ها و مجالس مذهبی خوانده می‌شود و میراث ارزشمندی از او برای فرهنگ عاشورایی باقی مانده است.
کریمی مراغه‌ای تا آخرین روزهای عمرش در خدمت اهل بیت (ع) و انقلاب اسلامی بود و رسالت خود را به عنوان یک شاعر هیئتی و مذهبی به بهترین شکل ممکن به انجام رساند.
کریمی مراغه‌ای: شاعر آئینی
استاد میرزا حسین کریمی مراغه‌ای، از شاعران برجسته آئینی ایران اسلامی بود که زندگی و اندیشه‌اش کاملاً با دین و معنویت پیوند داشت. او نه تنها فردی متدین و اهل تهجد بود، بلکه به بصیرت سیاسی نیز شهره بود و در مسائل انقلاب و رویدادهای ملی و منطقه‌ای حضوری فعال داشت. برخلاف تصور معمول از شخصیتی در سن او، کریمی مراغه‌ای در بسیاری از بیانیه‌های انقلابی شرکت می‌کرد و با امضای بیانیه‌ها در حمایت از محور مقاومت، آزادی‌خواهان باکو و اعتراض به سیاست‌های ترکیه در جنگ قره‌باغ نقش مؤثری ایفا می‌کرد.
علاقه و وفاداری او به ایران نیز بی‌نظیر بود. با وجود تلاش‌های برخی گروه‌های بیگانه‌گرا برای سوءاستفاده از جایگاه او و دعوت‌های وسوسه‌انگیز برای اقامت در باکو یا ترکیه، کریمی مراغه‌ای همواره ایران را بر هر جای دیگری ترجیح داد. او در یکی از مصاحبه‌هایش با صراحت اعلام کرد: «من به وطنم ایران وفادارم و سکونت در وطن خود را به اقامت در هر جای جهان ترجیح می‌دهم.»
از نظر ادبی، آثار کریمی مراغه‌ای با بیش از ۳۰۰ هزار بیت شعر، عمدتاً به زبان آذری و همچنین فارسی، تأثیر عظیمی بر شعر آئینی و اجتماعی معاصر آذربایجان و ایران گذاشت. اشعار او با زبانی شیوا و ساده به مسائل دینی، اجتماعی و سیاسی روز می‌پرداخت و تأثیر قابل‌توجهی در گسترش شعر اجتماعی و آئینی داشت. جایگاه او در این زمینه بی‌بدیل و منحصربه‌فرد است.
پاسداشت میراث این شاعر بزرگ، وظیفه مهمی است که بر عهده مسئولان و متولیان فرهنگی کشور قرار دارد. بدون شک، استاد کریمی مراغه‌ای، با اندیشه و خلاقیت ادبی خود، الگویی درخشان برای شاعران امروز و فردا است. امیدواریم که راه و میراث او همچنان ادامه یابد و نسل‌های آینده از او الهام بگیرند.
نظرات کاربران