دکتر تیرنگ رضا نیستانی، متخصص تغذیه و دکترای تخصصی علوم تغذیه، در گفتگو با پایگاه خبری هامپوئیل به نقل از خبرگزاری مهر بیان کرد: ریزمغذیها که شامل ویتامینها و مواد معدنی هستند، بهطور طبیعی به مقدار بسیار کمی برای بدن ضروری هستند، اما نقشی بسیار حیاتی و غیرقابلجایگزین در حفظ سلامت و عملکرد صحیح سیستمهای زیستی بدن دارند.
وی افزود: ریزمغذیها برخلاف آنچه بسیاری از افراد تصور میکنند، بهطور مستقیم در تولید انرژی بدن دخالت ندارند. اما این مواد بهعنوان کاتالیزور در بسیاری از فرآیندهای زیستی بدن عمل میکنند، از جمله فرآیند تولید انرژی. به عبارت دیگر، این مواد به خودی خود انرژی تولید نمیکنند، اما بدون حضور آنها، بسیاری از واکنشهای متابولیکی مهم مانند تولید انرژی در بدن بهدرستی انجام نمیشود.
دکتر نیستانی تصریح کرد: به همین دلیل، برخلاف تصورات نادرست در مورد مکملهایی مانند ویتامینهای گروه B یا آهن، مصرف این مواد بهتنهایی باعث افزایش انرژی یا چاقی نخواهد شد، مگر اینکه کمبودی در بدن فرد وجود داشته باشد که نیاز به تأمین این مواد را ایجاد کند.
مقدار نیاز بدن به ریزمغذیها چقدر است؟
دکتر تیرنگ رضا نیستانی، متخصص تغذیه، در ادامه توضیح داد: مقادیر مورد نیاز روزانه ریزمغذیها برای بدن بسیار کم است. به عنوان مثال، میزان توصیهشده برای دریافت روزانه ویتامین B2 کمتر از ۲.۵ میکروگرم است، در حالیکه برای کلسیم این مقدار میتواند به حدود یک گرم برسد. این مقادیر بسیار کوچک نشان میدهد که بدن به مقادیر اندکی از ریزمغذیها نیاز دارد، اما این نیاز به دقت و رعایت تعادل اهمیت ویژهای دارد.
وی افزود: مواد معدنی معمولاً به دو گروه کلی تقسیم میشوند: ماکرومینرالها و میکرومینرالها. ماکرومینرالها مانند کلسیم و فسفر به مقادیر زیادی برای بدن نیاز دارند، در حالیکه میکرومینرالها مانند آهن و روی به مقادیر کمتری مورد نیاز هستند.
نیستانی ادامه داد: نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که توزیع ریزمغذیها در مواد غذایی یکنواخت نیست. برخی مواد غذایی سرشار از یک یا چند ریزمغذی خاص هستند، در حالیکه برخی دیگر فاقد این مواد مغذی هستند. به همین دلیل، یکی از دلایل اصلی توصیه به تنوع غذایی این است که تنها با مصرف مواد غذایی مختلف میتوان اطمینان حاصل کرد که مجموعهای کامل از ریزمغذیهای مورد نیاز بدن تأمین میشود.
چگالی ریزمغذی؛ شاخصی برای سنجش ارزش تغذیهای
دکتر تیرنگ رضا نیستانی، متخصص تغذیه، در ادامه توضیحات خود گفت: یکی از معیارهای مهم در سنجش ارزش تغذیهای مواد غذایی، مفهوم “چگالی ریزمغذی” است. این شاخص به میزان ریزمغذیهای موجود در هر واحد وزن یا کالری ماده غذایی اشاره دارد. به عبارت سادهتر، چگالی ریزمغذی نشان میدهد که یک ماده غذایی تا چه حد از نظر مواد مغذی ارزشمند است و در عین حال کالری کمی دارد. هر چه ماده غذایی ریزمغذیهای بیشتری داشته و کالری کمتری ارائه دهد، ارزش تغذیهای آن بالاتر خواهد بود.
وی ادامه داد: برای مثال، سبزیجات و میوهها چگالی ریزمغذی بالایی دارند، زیرا حاوی ویتامینها، مواد معدنی و فیبر زیادی هستند و در عین حال کالری کمی دارند. به همین دلیل، این مواد غذایی در رژیمهای سالم تغذیهای بسیار توصیه میشوند.
دکتر نیستانی توضیح داد: در مقابل، موادی مانند روغنها اگرچه کالری زیادی دارند، اما از نظر ریزمغذیها فقیر هستند و بنابراین ارزش تغذیهای آنها محدود است. این مواد بیشتر انرژی (کالری) تأمین میکنند و کمتر مواد مغذی ضروری به بدن میرسانند.
وی همچنین تأکید کرد: در صورتیکه رژیم غذایی فرد متنوع نباشد و از گروههای مختلف غذایی به میزان کافی استفاده نشود، بدن ممکن است دچار کمبود ریزمغذیها شود. مراحل بروز کمبود به این شکل است که ابتدا ذخایر موجود در بدن کاهش مییابد و در صورت تداوم این وضعیت، علائم بالینی کمبود ظاهر میشود. البته در مورد برخی ریزمغذیها مانند ویتامین B12 یا آهن، بدن ذخایری دارد که میتواند تا مدت کوتاهی نیاز بدن را جبران کند، اما در بلندمدت این ذخایر نیز کاهش مییابد و کمبود واقعی بروز پیدا میکند.
نظرات کاربران