آغاز اجرای طرح ساماندهی و جمعآوری متکدیان در مراغه، گامی تازه در مسیر رسیدگی به یکی از چالشهای مهم شهری و اجتماعی این شهرستان به شمار میرود. بر اساس اعلام روابطعمومی و امور بینالملل شهرداری مراغه، این طرح با هدف حفظ کرامت انسانی، افزایش احساس امنیت اجتماعی، کاهش فرصتهای سوءاستفاده از نیازمندان و بهبود سیمای عمومی شهر، با دستور دادستان محترم شهرستان و در چهارچوب مصوبات کمیته ساماندهی متکدیان آغاز شده است.
این اقدام که حاصل همکاری مشترک مجموعهای از دستگاههای اجرایی و حمایتی است، نشاندهنده رویکردی هماهنگ برای رفع ریشهای معضل تکدیگری و جلوگیری از تداوم چرخه آسیبهای ناشی از آن محسوب میشود. در سالهای اخیر، افزایش حضور متکدیان در برخی فضاهای پرتردد شهر، نگرانیهایی را در میان شهروندان ایجاد کرده بود؛ ازجمله اختلال در آرامش روانی مردم، سوءاستفاده باندهای تکدیگری از کودکان و پاک شدن مرز بین نیاز واقعی و تکدیگری سازمانیافته. اجرای این طرح تلاش دارد با برخورد قاطع نسبت به موارد سوءاستفاده و در عین حال حمایت از افراد نیازمند واقعی، این روند را سامان دهد.
مشارکت دستگاههای مختلف در اجرای طرح
طرح مذکور با همکاری شهرداری، نیروی انتظامی، اداره بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی(ره) و دیگر اعضای کمیته ساماندهی در حال اجراست. تیمهای عملیاتی تشکیل شده در این طرح، ابتدا با پایش میدانی، افراد فعال در تکدیگری را شناسایی کرده و سپس طبق ضوابط قانونی نسبت به جمعآوری آنها اقدام میکنند. این شناساییها با دقت انجام میشود تا تفکیک کاملی میان افراد نیازمند واقعی، بیخانمانها و افرادی که به صورت سازمانیافته و هدفمند از تکدیگری کسب درآمد میکنند، صورت گیرد.
پس از جمعآوری، افراد به گرمخانهها و مراکز حمایتی تحت نظارت شهرداری و نهادهای اجتماعی منتقل میشوند. در این مراکز، خدمات اولیه شامل اسکان موقت، تأمین غذا، بررسی وضعیت سلامت، مشاورههای مددکاری اجتماعی و در صورت نیاز ارجاع به مراکز درمانی تخصصی، ارائه میشود. این روند باعث میشود تصمیمگیری درباره وضعیت آینده هر فرد بر اساس ارزیابی کارشناسی و نه تنها بر پایه مشاهدات ظاهری انجام گیرد.
مرحله نخست، جمعآوری ۱۳ نفر و برخورد با عوامل سوءاستفادهکننده
در نخستین روز اجرای عملیاتی طرح، ۱۳ نفر از متکدیان سطح شهر شناسایی و براساس قوانین مربوطه جمعآوری شدند. گزارشها نشان میدهد که برخی از این افراد دچار مشکلات معیشتی واقعی بودهاند و بلافاصله برای دریافت خدمات حمایتی به مراکز مربوطه معرفی شدند. در مقابل، مواردی نیز مشاهده شد که برخی افراد با بهکارگیری کودکان و حتی اجیرکردن آنان، اقدام به تکدیگری میکردند. این گروهها پس از شناسایی، ضمن تشکیل پرونده، ملزم به ارائه تعهدات قانونی شدند تا از ادامه چنین رفتارهایی جلوگیری شود.
نیروی انتظامی نیز در کنار این اقدامات، نقش مهمی در برخورد با تخلفات مرتبط بر عهده دارد. ازجمله این موارد، برخورد با افرادی است که با استفاده از خودرو، به شکل گسترده یا سیار اقدام به تکدیگری میکنند. توقیف خودروهای متخلف و اعمال قانون برای چنین مواردی بخشی از اقدامات بازدارنده این نیرو بوده است.
تقویت فرهنگ کمکرسانی صحیح و هدفمند
شهرداری مراغه در کنار اقدامات اجرایی، بُعد فرهنگی و آگاهیبخشی را نیز مدنظر قرار داده است. بخشی از دورههای ساماندهی به نصب بنرها، تابلوهای اطلاعرسانی و تولید محتوای آموزشی در سطح شهر اختصاص یافته تا مردم بدانند کمککردن مستقیم به متکدیان نه تنها مشکل آنها را حل نمیکند، بلکه به تداوم چرخه تکدیگری و سوءاستفاده گروههای سازمانیافته دامن میزند.
در این پیامها از شهروندان خواسته شده به جای پرداخت مستقیم پول، کمکهای خود را از طریق نهادهای رسمی مانند کمیته امداد، بهزیستی یا خیریههای مجاز انجام دهند. این روش سبب میشود کمکها به صورت هدفمند به دست افراد نیازمند واقعی برسد و در عین حال امکان شناسایی و کنترل آسیبهای اجتماعی فراهمتر شود.
حمایت از خانوادههای نیازمند و جلوگیری از بازگشت دوباره به چرخه تکدیگری
یکی از اهداف مهم طرح، جلوگیری از بازگشت افرادی است که برای دریافت حمایت وارد چرخه ساماندهی میشوند. در همین راستا، هماهنگیهای لازم با اداره بهزیستی صورت گرفته تا خانوادههای نیازمند که به دلیل فقر یا بیپناهی ممکن است به تکدیگری روی بیاورند، تحت پوشش خدمات حمایتی قرار گیرند. این حمایتها میتواند شامل کمکهزینههای معیشتی، معرفی به مراکز اشتغالزایی، بهرهمندی از طرحهای توانمندسازی و دریافت خدمات روانشناسی و اجتماعی باشد.
کارشناسان اجتماعی معتقدند که مقابله با تکدیگری بدون ایجاد زیرساختهای حمایتی و توانمندسازی، نتیجهای پایدار نخواهد داشت. از همین رو، توجه به توانبخشی، مشاوره، درمان اعتیاد در صورت لزوم و ایجاد زمینه اشتغال جزو بخشهای کلیدی این طرح است.
حرکت به سوی شهری امنتر، سالمتر و با سیمای اجتماعی بهبود یافته
اجرای طرح ساماندهی متکدیان در مراغه، تنها یک اقدام مقطعی نیست، بلکه گامی در مسیر یک برنامه منسجم و بلندمدت برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان و حمایت از اقشار آسیبپذیر است. برخورد قاطع با تخلفات و باندهای سوءاستفادهگر از یک سو، و حمایت واقعی از افراد نیازمند از سوی دیگر، دو ستون اصلی موفقیت این برنامه به شمار میروند.
شهرداری مراغه اعلام کرده است که این طرح بهصورت مستمر ادامه خواهد داشت و گزارشهای دورهای از نتایج آن منتشر میشود. همکاری و همراهی شهروندان نیز نقشی تعیینکننده در دستیابی به نتایج مطلوب دارد؛ چرا که بخشی از چرخه تکدیگری به رفتارهای احساسی و بدون آگاهی مردم وابسته است.
با تداوم اجرای این طرح، امید میرود سیمای شهری مراغه بیش از پیش سامان یابد، امنیت اجتماعی افزایش پیدا کند و شرایط برای حمایت از افراد آسیبپذیر واقعی فراهمتر شود.
نظرات کاربران