فن سانتریفیوژ چیست؟

فن سانتریفیوژ یک هواکش گریز از مرکز مکانیکی است که برای گردش و انتقال هوا در محیط، نیاز به نیروی گریز از مرکز دارد. این فن که در ابعاد بزرگ و کوچک تولید می‌شود، در کارخانجات، معادن، مصارف صنعتی، سیستم‌های رایانه‌ای، جاروبرقی و برخی لوازم آشپزخانه مانند هود مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع هواکش‌های گریز از مرکز دمنده و مکنده به شرح زیر هستند:

• فن سانتریفیوژ بکوارد؛
• فن سانتریفیوژ فوروارد؛
• فن سانتریفیوژ ماینر؛
• فن سانتریفیوژ رادیال؛
• فن سانتریفیوژ فوروارد دمنده؛
• فن سانتریفیوژ بکوارد یک‌طرفۀ دمنده؛
• فن بکوارد بدون حلزونی دمنده.

در ادامه، مشخصات فنی، نحوۀ نصب، تعمیر و نگهداری این محصول را شرح خواهیم داد و شما را با نحوۀ انتخاب فن سانتریفیوژ آشنا خواهیم کرد.

مشخصات فنی هواکش گریز از مرکز یا فن سانتریفیوژ (فوروارد و بکوارد)

نحوۀ تخلیۀ هوا در فن سانتریفیوژ یا هواکش گریز از مرکز درجهت عمود بر محور گردش پروانه است و بیشترین مصرف این هواکش گریز از مرکز، در سیستم‌های کانالی به‌همراه فشار بالا است.

فن سانتریفیوژ برای استفاده در اماکنی که دارای هوای کثیف و ناخالصی و یا دمای بالا هستند، بسیار مناسب و کاربردی خواهد بود. از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد فن بکوارد و فوروارد سانتریفیوژ این است که دارای توانایی مقابله با افت فشار بالای استاتیک در پکیج‌ها و سیستم‌های کانال‌کشی‌شده هستند. سرعت فن سانتریفیوژ برمبنای دور در دقیقه اندازه‌گیری می‌شود که سرعت عادی این هواکش گریز از مرکز در شرایط معمول از حداقل 78 دور در دقیقه آغاز شده و تا حداکثر 40 هزار دور در دقیقه ادامه پیدا می‌کند. البته هواکش‌های گریز از مرکز سریع‌تری هم وجود دارد که جریان هوای قوی‌تری را با سرعت بالاتر برای محیط‌های صنعتی سخت ایجاد می‌کنند.

هواکش گریز از مرکز یا فن سانتریفیوژ برای به‌حرکت درآوردن گازها، هوا و بخارها در سیستم‌های تهویه و همچنین مقابله با افت فشارهای موجود در سیستم‌ها بسیار کارآمد است. یکی از متداول‌ترین و پرکاربردترین فن‌های صنعتی، فن سانتریفیوژ یا هواکش گریز از مرکز است. ممکن است شما دمنده‌ها را نیز جزو هواکش گریز از مرکز بدانید، اما آن‌ها شرایط متفاوت‌تری نسبت به فن سانتریفیوژ دارند و به هیچ عنوان باهم یکی نیستند.

هواکش گریز از مرکز توانایی دستیابی به تراکم هوا در مقیاس‌های بالاتر را دارد. ویژگی و خاصیتی که یک هواکش گریز از مرکز را از یک دمنده متمایز می‌کند، تفاوت در نسبت فشار آن‌ها است. به‌طور معمول، فشار و مقاومت ایجادشده توسط بلوئرها و کمپرسورها از هواکش گریز از مرکز بیشتر است. هواکش گریز از مرکز صنعتی جریان هوای ثابتی تولید می‌کند و معمولاً بازده استاتیکی بالایی دارد. هواکش گریز از مرکز صنعتی در زمینه‌های بسیار گسترده‌ای کاربرد دارد و نیازهای صنعتی، درمانی، خدماتی و حتی مسکونی را نیز برطرف می‌نماید.

نحوه عملکرد فن سانتریفیوژ

مکانیزم کاری فن سانتریفیوژ به این صورت است که هوای ورودی به‌طور موازی با محور گردش پروانه وارد هواکش گریز از مرکز شده و با حرکت دوار به‌سوی اطراف پروانه، نوک و بالک‌ها خواهد رفت. با این حرکت، انرژی جنبشی با جریان هوا مخلوط شده و با آهسته شدن حرکت، شدت جریان هوا قبل از داخل شدن به مسیر تخلیۀ فشار استاتیکی افزایش می‌یابد.

ورود هوا به دستگاه در فن سانتریفیوژ درراستای محور چرخشی هواکش گریز از مرکز انجام می‌پذیرد. درحین این پروسه، انرژی جنبشی و فشار استاتیکی هوا افزایش می‌یابد. هوای واردشده به فن برای خروج از آن تحت تأثیر نیروی گشتاور مرکز، حرکت چرخشی پیدا می‌کند. نکتۀ قابل‌توجه درمورد عملکرد فن سانتریفیوژ این است که سرعت و حجم هوا در این فن‌ها ثابت است، اما جرم هوا براساس چگالی آن تغییر می‌کند. به بیانی ساده‌تر، می‌توان گفت که هوای محیط در هواکش گریز از مرکز، از قسمت ورودی وارد فن می‌شود، در قسمت پروانه 90 درجه می‌چرخد و سپس براثر نیروی گریز از مرکز شتاب می‌گیرد. درنهایت، روی پره‌های فن جریان پیدا کرده و از محفظۀ فن خارج می‌شود.

فن سانتریفیوژ علاوه‌بر تهویه و انتقال هوای محیط، معمولاً برای کشیدن هوا از طریق مبدل‌های حرارتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. هوای ایجادشده توسط پروانۀ این فن‌ها توانایی مقابله و غلبه بر مقاومت موجود در هوا را دارد. فن سانتریفیوژ از انرژی جنبشی ایجادشده توسط پروانه‌ها برای حرکت جریان هوا استفاده می‌کند. این مسئله باعث می‌شود تا جریان هوای ایجادشده، توانایی حرکت درمقابل مقاومت ناشی از کانال‌ها، دمپرها و سایر اجزا را داشته باشد. همچنین جابه‌جایی جریان هوا توسط فن گریز از مرکز به‌صورت شعاعی انجام شده و جهت جریان هوا نیز تغییر می‌کند.

اجزای اصلی فن یا هواکش گریز از مرکز

فن سانتریفیوژ در هر نوع و ابعادی که باشد، به‌طور کلی از برخی اجزای مشترک و حیاتی تشکیل شده که با هماهنگی و تعادل موجود میان آن‌ها قادر به فعالیت خواهد بود. این اجزای اصلی عبارتند از:

1. هوزینگ هواکش گریز از مرکز؛
2. پروانه؛
3. داکت خروجی و ورودی هوا؛
4. محور محرک پروانۀ فن؛
5. درایور فن.

برخی از قطعات دیگر موجود در فن سانتریفیوژ که جزو قطعات فرعی این سیستم‌ها محسوب می‌شوند و ممکن است در تمام انواع فن‌های گریز از مرکز به‌کار نرفته باشند، شامل موارد زیر می‌شوند:

1. بلبرینگ؛
2. یاتاقان؛
3. دستگاه قفل پروانه؛
4. ورق شفت؛
5. محفظۀ تخلیۀ فن؛
6. محفظۀ دریچۀ فن.

انواع متریال برای ساخت فن سانتریفیوژ

آلیاژ انتخابی برای ساخت جنس بدنۀ فن یا هوزینگ هواکش گریز از مرکز با توجه به شرایط کاری فن متفاوت می‌باشد. انواع آلیاژ‌هایی که برای ساخت بدنۀ فن سانتریفیوژ به‌کار می‌روند، به شرح زیر هستند:

1. استیل؛
2. گالوانیزه؛
3. PVC؛
4. ST37؛
5. ABS.

نکته‌ای که در رابطه با فن سانتریفیوژ PVC وجود دارد این است که فن سانتریفیوژ ساخته‌شده از جنس PVC قابلیت کارکرد در شرایط سخت و خاص را دارد. هواکش گریز از مرکز با توجه به شرایطی که دارد، در دو نوع فن سانتریفیوژ ضداسید PVC و فن سانتریفیوژ ضدانفجار PVC طراحی و تولید می‌شود.

استفاده از این هواکش گریز از مرکز بیشتر در شرایطی که حرارت محیط بالا است و امکان آتش‌سوزی وجود داشته باشد، انجام می‌پذیرد. همچنین این فن‌ها برای محیط‌های اسیدی و شیمیایی که درصد خورندگی و از بین رفتن بدنۀ فن بسیار بالا است نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. شایان ذکر است که هواکش گریز از مرکز با کوپله شدن به یک الکتروموتور ضدانفجار می‌تواند به یک فن ضدانفجار PVC تبدیل شده و کاملاً آمادۀ استفاده در این شرایط خاص شوند.

موارد مصرف و کاربردهای غبارگیر:

• واحد های خردایش و آسیاب کردن سنگ معدن و مواد شیمیایی
• کوره دوار کارخانه های پخت گچ، سیمان، آهک، دولومیت و …
• کوره دوار ذوب شمش فلزات روی، مس، چدن، سرب و …
• کارخانه های تولید MDF، نئوپان و چوب بری ها
• کارخانه های تولید عایق های الکتریکی
• اکسید روی، سرب و مس

نکات کاربردی برای انتخاب فن سانتریفیوژ مناسب

برای این‌که بتوانید فن سانتریفیوژ متناسب با شرایط محیط مورد نظرتان را خریداری نمایید، باید برخی نکات و موارد را بادقت بیشتری مورد بررسی قرار دهید. توجه به نکاتی که در ادامه می‌آید، باعث می‌شود که شما مناسب‌ترین هواکش گریز از مرکز را برای کاربری مدنظرتان انتخاب کنید و با این کار بیشترین بهره‌وری را از فعالیت خود داشته باشید:

فشار مورد نیاز: با توجه به نوع کاربری و محیطی که دارید، باید توجه کنید که چه میزان فشار استاتیکی برای انتقال مورد نیاز است و براساس آن فن موردنظرتان را انتخاب کنید.
جریان هوای مورد نیاز: فعالیت موردنظر شما به چه میزان هوای قابل انتقال نیاز دارد؟
دمای هوای محیط: میزان سردی و گرمی هوای محیط مدنظرتان چقدر است؟ محیط‌های صنعتی با دماهای بالاتر و گرم‌تر، هواکش‌های قوی‌تری احتیاج دارند.
ارتفاع محیط: اندازه و بزرگی فن سانتریفیوژ در هر نوع و کاربردی که دارد، متفاوت است. برخی از آن‌ها با اندازه و ارتفاع بسیار بلندی ساخته می‌شوند. لذا در انتخاب ارتفاع و ابعاد فن متناسب با محیط کارتان دقت لازم را داشته باشید.
نوع محیط فعالیت فن: این مورد درمیان نکاتی که گفته شد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شما باید فن سانتریفیوژ مورد نیازتان را براساس نوع محیط و هوای جریان‌یافته در آن انتخاب کنید. برخی محیط‌های صنعتی هستند که میزان آلودگی و خورندگی در آن‌ها بسیار بالاتر از فضاهای دیگر است.

مجموعه هامون توانسته است سهم به سزایی را در چرخه تولید و تامین ماشین الات مورد نیاز واحدهای تولیدی و صنعتب داشته باشد. این مجموعه آمادگی دارد خدمات طراحی، مشاوره، ساخت و اجرا انواع خط تولید، تامین کامل ماشین الات کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی را بر عهده گیرد. رویکرد گروه صنعتی هامون تنها محدود به بازار داخلی نمی باشد. با تمرکز بر بازارهای تولید و مصرف توانسته گام های شایسته ای را در عرصه ی صادرات محصولات ماشین الات صنعتی‌، شیمیایی و معدنی بردارد. از تولیدات دیگر گروه صنعتی هامون می‌توان به کوره دوار، کوره ذوب، خشک کن دوار، غبارگیر صنعتی اشاره کرد.