سلامت مغز نه‌تنها برای داشتن عمری طولانی، بلکه برای کیفیت خوب زندگی در هر سنی ضروری است. در حالی‌که بسیاری از ما می‌دانیم رژیم غذایی سالم و ورزش منظم از مهم‌ترین راه‌های حفظ سلامت مغز و پیشگیری از زوال عقل هستند، عامل کلیدی دیگری نیز وجود دارد که نقش مهمی در تیزهوشی ذهن ایفا می‌کند؛ عاملی که بسیاری از ما در انجام منظم آن چندان موفق نیستیم. در این گزارش با این عامل مهم، دلایل دشواری انجام آن و راهکارهای بهبودش آشنا شوید.
مطالعه‌ای جدید: این کار ممکن است کلید پیشگیری از زوال عقل باشد
داشتن خواب شبانه‌ی کافی و منظم برای حفظ سلامت مغز ضروری است. بر اساس پژوهشی تازه که در نشریه‌ی Neurology منتشر شده، سالمندانی که در طول روز دچار خواب‌آلودگی یا خستگی هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زوال عقل قرار داشته باشند.
محققان دریافتند که ۳۵ درصد از شرکت‌کنندگان در مطالعه که دچار خواب‌آلودگی شدید در طول روز و همچنین بی‌انگیزگی بودند، به «سندرم خطر شناختی حرکتی» (MCR) مبتلا شدند؛ وضعیتی پیش‌زوال که شامل کاهش توانایی‌های شناختی و کندی در راه رفتن است. این در حالی است که تنها ۶.۷ درصد از افرادی که در طول روز خواب‌آلود نبودند، به این اختلال مبتلا شدند. اما رابطه‌ی دقیق میان خواب‌آلودگی روزانه و زوال عقل چیست؟ و چگونه می‌توان تشخیص داد که خستگی شما نشانه‌ای از زوال عقل است یا فقط بخشی طبیعی از روند پیری؟ برای دریافت پاسخ این پرسش‌ها، نظر یک متخصص مغز و اعصاب را در ادامه بخوانید.
ارتباط میان خواب و زوال عقل
دکتر “مرِدیت باک” (Meredith Bock)، متخصص مغز و اعصاب دارای بورد تخصصی و مدیر ارشد پزشکی در مرکز سلامت Remo Health، توضیح می‌دهد که میان زوال عقل و اختلالات خواب، از جمله احساس خستگی در طول روز، ارتباط وجود دارد.
او می‌گوید: «زوال عقل می‌تواند چرخه‌ی طبیعی خواب و بیداری مغز را مختل کند؛ این چرخه همان “ساعت درونی” بدن است که به ما می‌گوید چه زمانی باید بیدار باشیم و چه زمانی بخوابیم. وقتی فردی با زوال عقل زندگی می‌کند، شیمی مغز و شبکه‌های عصبی او دچار تغییر می‌شوند. این تغییرات در برخی بیماران، می‌تواند توانایی بدن در تنظیم این ریتم طبیعی را تحت تأثیر قرار دهد.»
دکتر باک همچنین می‌افزاید که اضطراب و تغییرات خلق‌وخو نیز از علائم شایعی هستند که در افراد مبتلا به زوال عقل دیده می‌شود. او تأکید می‌کند: «این وضعیت‌ها می‌توانند باعث شوند فرد نتواند به‌راحتی آرام شود، به خواب برود یا در صورت بیدار شدن در شب، دوباره بخوابد.»
مطالعات متعدد، ارتباط میان زوال عقل و اختلالات خواب را تأیید می‌کنند
علاوه بر مطالعه‌ی جدید منتشرشده در نشریه Neurology، تحقیقات دیگری نیز وجود دارد که ارتباط میان زوال عقل و اختلالات خواب را نشان می‌دهند. بر اساس مقاله‌ای علمی منتشرشده در نشریه Seminars in Neurology، حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به اختلالات شناختی یا زوال عقل، از مشکلات خواب رنج می‌برند. همچنین، مطالعه‌ای دیگر که در Sleep Medicine Reviews به چاپ رسیده، نشان می‌دهد که اختلالات خواب می‌توانند پیش‌بینی‌کننده‌ی افزایش خطر ابتلا به زوال عقل باشند.
مطالعه‌ی جدید نیز ارتباطی میان خواب‌آلودگی روزانه و «سندرم خطر شناختی حرکتی» (Motoric Cognitive Risk Syndrome) یافته است.
دکتر باک در این‌باره می‌گوید: «افراد مبتلا به این سندرم، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به زوال عقل قرار دارند.» او تأکید می‌کند که تشخیص این سندرم می‌تواند هشداری زودهنگام باشد که به پزشکان اجازه می‌دهد عملکرد شناختی بیمار را به‌طور منظم تحت نظر داشته باشند و با مداخلات سبک زندگی، سلامت شناختی را تا حد ممکن حفظ کنند.
دکتر باک می‌گوید:
«رابطه میان اختلالات خواب، تغییرات خلق‌وخو، خستگی و خطر ابتلا به اختلالات شناختی پیچیده است. خواب‌آلودگی در طول روز و سندرم خطر شناختی حرکتی، هر دو می‌توانند از نشانه‌های اولیه یک بیماری نورودژنراتیو (تحلیل‌برنده‌ی عصبی) باشند که منجر به زوال عقل می‌شود.»
با این حال، او همچنین اشاره می‌کند که در این مطالعه، افسردگی به‌عنوان یکی از عوامل احتمالی خستگی در نظر گرفته نشده است؛ عاملی که خود نیز می‌تواند به بروز خستگی منجر شود.
چگونه بفهمیم که خواب‌آلودگی روزانه با زوال عقل مرتبط است؟
شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد که آیا خواب‌آلودگی در طول روز واقعاً می‌تواند نشانه یا پیش‌بینی‌کننده‌ای از زوال عقل باشد؟ در نهایت، دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است باعث احساس خستگی در طول روز شوند.
دکتر باک در این‌باره توضیح می‌دهد:
«طبیعی است که با افزایش سن، بدن زودتر احساس خستگی کند. با این حال، خستگی روزانه یکی از علائم شایعی است که در مراحل پیشرفته‌ی زوال عقل دیده می‌شود، و حتی در برخی انواع خاص مانند زوال عقل با اجسام لِوی (Lewy Body Dementia) می‌تواند در مراحل اولیه نیز بروز کند؛ چراکه تغییرات مغزی در این بیماران می‌تواند توانایی بدن برای تنظیم سطح انرژی را مختل کند.»
او همچنین اضافه می‌کند که در مراحل پایانی زوال عقل، افراد معمولاً زمان زیادی را در خواب سپری می‌کنند؛از جمله در طول روز. «علاوه بر این، انجام کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن یا انجام کارهای خانه برای فرد مبتلا به زوال عقل نیازمند تلاش بیشتری از نظر شناختی و جسمی است. این تلاش مضاعف می‌تواند دلیل خواب‌آلودگی یا خستگی بیشتر این افراد در طول روز باشد.»
به همین دلیل، توجه به سایر علائم زوال عقل نیز بسیار مهم است. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند: افزایش گیجی، از دست دادن حافظه، دشواری در یادگیری مطالب جدید، ناتوانی در سازماندهی افکار، کاهش تمرکز، مشکل در انجام کارهایی که قبلاً به‌راحتی انجام می‌دادید، مشکل در شناسایی اعضای خانواده یا دوستان، بروز واکنش‌های هیجانی نامتناسب، بی‌قراری، و تکرار جملات یا حرکات مضطربانه.
اگر علاوه بر خواب‌آلودگی در طول روز، برخی از این نشانه‌ها را نیز تجربه می‌کنید، بهتر است موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. حتی اگر خواب‌آلودگی روزانه شما نشانه‌ای از زوال عقل نباشد، باز هم مراجعه به پزشک توصیه می‌شود. دکتر باک توضیح می‌دهد که این وضعیت می‌تواند ناشی از مصرف دارو، آپنه خواب، اختلال در عملکرد تیروئید یا عدم تعادل هورمونی باشد.
نکته‌ای که باید به خاطر سپرد این است که زوال عقل یک علت و یک علامت مشخص ندارد. بنابراین، اگر هر روز حدود ساعت ۲ بعدازظهر احساس خستگی و خمیازه‌کشیدن می‌کنید، جای نگرانی نیست؛ بهتر است با پزشک مشورت کنید تا دلیل آن مشخص شود. این کار باعث می‌شود شب‌ها نیز با آرامش بیشتری بخوابید و نگران نباشید.
منبع خبر : yahoo.com
نظرات کاربران